کد خبر: 636235
تاریخ انتشار: ۱۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۲۱:۴۷
محمد جواد اخوان
شرايط سياسي و بين‌المللي پيرامون جمهوري اسلامي ايران به گونه‌اي رقم خورده است كه راهبردي خاص در مديريت اقتصاد ملي در دستور كار قرار گرفته است و از آن با عنوان «اقتصاد مقاومتي» ياد مي‌شود.
 
 طبيعي است كه پياده‌سازي اين راهبرد نياز‌مند اقدامات خاصي در نظام‌هاي اقتصادي كشور در حوزه توليد، توزيع و مصرف و اجراي پيرامون آن است. با اين حال، آن چه شايد مهم‌تر و زير‌بنايي‌تر از اين اجزا و اقدامات است، تمهيد زير‌ساخت‌ها و بايسته‌هاي فرهنگي و اجتماعي اين موضوع مهم و ملي است. هر‌چند در بسياري از طرح‌ها و پروژه‌هالي ملي، سخن از تهيه پيوست فرهنگي- اجتماعي مي‌رود، اما اينجا به چيزي فراتر از پيوست فرهنگي نياز است و آن اطمينان خاطر از مهيا شدن زير‌ساخت‌ها، خصوصاً در عرصه فرهنگ است.

تحقق اقتصادي كه از انعطاف و چابكي لازم در مواجهه با تهديدات و چالش‌هاي بيروني بر‌خور‌دار باشد و عندالزوم خود را با شرايط تحميلي، تطبيق دهد به هوشمندي و هدفمندي رفتار و فرهنگ اقتصادي نياز‌‌مند است. طبيعي است متناسب با رفتار و فرهنگ اقتصادي مطلوب بايستي مؤلفه‌هاي جامعه‌پذيري آن نيز تبيين و عزم عمومي براي تحقق آن به لحاظ فكري و رواني بسيج شود.

يكي از بارز‌ترين جلوه‌هاي اين مسئله را در سبك زندگي اقتصادي جامعه مي‌توان ديد. آنچه مشاهده مي‌گردد، در طول سال‌هاي دهه 70هجري شمسي، الگو‌هايي از سبك زندگي مصرف‌گرا (مصرف بر اساس لذت) و تجملاتي در جامعه ما رسوخ يافته است. حال آنكه اين مسئله دقيقاً در تضاد با آموزه‌هاي اجتماعي دين مبين اسلام در ترويج الگوي «مصرف براساس نياز» است.

در چارچوب راهبرد اقتصاد مقاومتي، مسئله اصلاح‌ الگوي مصرف امري قابل توجه و جزو نيازهاي بنيادين تلقي مي‌شود. از اين رو «باز مهندسي رفتار مصرف‌كننده براساس اقتضائات ملي» بايد محور شكل‌دهي به الگوي مصرف مطلوب در اقتصاد مقاومتي باشد.

مؤلفه‌هاي اقتصادي و حتي فناورانه، ارتباط تنگاتنگي با ساخت‌هاي فرهنگي جامعه دارند، توليد، توزيع و مصرف‌ يك كالا در تأثير و تأثر مستقيم با نگرش‌ها و رفتار افراد جامعه است، از اين رو همانگونه كه پيشتر اشاره شد، تحقق اقتصاد مقاومتي نيازمند تحقق پيش شرط‌هاي فرهنگي و اجتماعي آن است.

مثال ديگري كه در توضيح اين ضرورت مي‌توان به آن اشاره كرد، «‌امنيت رواني جامعه در مواجهه با تلاطم‌هاي اقتصادي» است. يكي از ابزارهاي تأثيرگذاري دشمن در جنگ اقتصادي بهره‌گيري از نوسانات براي بر هم خوردن آرامش رواني جامعه حريف و ايجاد بي‌تعادلي در آن از طريق عملياتي ادراكي است. مروري بر تاكتيك‌هاي دشمن در طول چند سال اخير و نيز برخي آسيب‌هاي داخلي ناشي از سوء‌مديريت‌ها و سوء‌تدبير‌ها، نشان مي‌دهد، متأسفانه جامعه و كشور ما از اين منظر تا حدي آسيب‌پذير بوده است.

روشن است كه نگراني مصرف كننده از كمبود يا گراني احتمالي يك كالا در حال يا آينده نزديك تا حدودي طبيعي است و نمي‌توان انتظاري جز اين از او داشت. اما آنچه مهم است نوع مواجهه انسان در يك جامعه با آرمان‌‌هاي اسلامي و در حال مقاومت اقتصادي با اين مسئله است. با اندكي برنامه‌ريزي فرهنگي و اقدامات متناسب مي‌توان آسيب‌‌هاي احتمالي را برطرف نمود. نكته‌اي كه در تمهيد فرهنگي اجتماعي اقتصاد مقاومتي، لازم به توجه ويژه است، ‌آن است كه مخاطبان اين مسئله تنها اقشار خاص، مثل مسئولان اقتصادي يا كارفرمايان و. . . نيستند بلكه به نوعي همه جامعه در تحقق آن شريك بوده و بايد خود را در خصوص آن مسئول بدانند.

مقاومت اقتصادي از جهاتي شبيه مقاومت نظامي و سخت است. كشوري مي‌تواند اميدوار باشد كه در عرصه نبرد نظامي بر دشمن فائق آيد كه مطمئن باشد روحيه استقامت و ايستادگي در تك‌تك رزمندگان و حتي افكار عمومي جامعه‌اش نهادينه باشد و هيچ كس خود را از اين مسئله ملي جدا تصور نكند. در مقاومت اقتصادي مسئله از اين هم بالاتر است و نه تنها روحيه حمايتي عمومي از اين تصميم ملي نياز است، بلكه رفتار تك‌تك اعضاي جامعه به مثابه جزئي از تاكتيك‌هاي آفندي و پدافندي جبهه فردي تلقي مي‌شود.

در مقاومت اقتصادي همه مردم از اقشار گوناگون به مثابه رزمندگان جبهه استقامت به شمار مي‌آيند و روشن است كه يكي از پيش شرط‌‌هاي حضور يك رزمنده در جبهه جهاد، ارائه آموزش‌هاي لازم به او در خصوص تاكتيك‌‌هاي دشمن و راهكارهاي مقابله با آن و نيز راهكارهاي تهاجم به دشمن است. توجه به اين نكته، اهميت تمهيدات فرهنگي اجتماعي اقتصاد مقاومتي را به خوبي روشن مي‌سازد. سؤالي كه نخبگان فرهنگي و متوليان اجرايي اين بخش بايد به آن پاسخ دهند تا روشن شود كه سهم آنها در تحقق اقتصاد مقاومتي چيست، آن است كه به چه ميزان در ايجاد آمادگي‌‌هاي لازم مردم در اين آوردگاه حساس به وظيفه خود عمل كرده‌اند؟

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار