محمد بابايي
امريكا از يك طرف و محور مقاومت به همراه روسيه از طرف ديگر تلاش مي‌كنند زودتر از ديگري بر مناطق تحت كنترل داعش در ديرالزور مسلط شوند، هر چند روند تحولات حاكي از آن است كه اين نيروهاي دولتي و متحدانشان هستند که ابتكار عمل را در دست دارند.
روز گذشته منابع خبري نزديك به كردهاي سوريه گزارش دادند جنگنده‌هاي روسي و سوري مواضع آنها را در اطراف ديرالزور هدف قرار داده‌اند. هر چند ارتش سوريه اين ادعاي كردها را رد كردند اما منابع ميداني نزديك به كردها تأكيد داشتند مواضع آنها هدف قرار گرفته است. كردهاي سوريه در قالب «نيروهاي دموكراتيك سوريه» نقش نيروي زميني امريكا را در عمليات بازپس‌گيري رقه دارند. پس از اينكه نيروهاي دولتي موفق شدند به محاصره سه ساله بخش‌هاي تحت كنترل دولت در شهر ديرالزور پايان دهند، امريكايي‌ها براي اينكه ديرالزور كاملاً به دست دولت مركزي سوريه نيفتد، كردها را به سمت ديرالزور اعزام كردند؛ اقدامي كه با هدف جلوگيري از رسيدن نيروهاي مقاومت به مرز عراق نيز صورت مي‌گيرد. استان و شهر ديرالزور در شرق سوريه قرار گرفته و دروازه ورودي به غرب عراق محسوب مي‌شود.
اكثر مناطق استان به جز بخش‌هاي كوچكي از شهر ديرالزور در همان اوايل بحران سوريه به كنترل گروه‌هاي تروريستي درآمد. در طول پنج سال گذشته تلاش گروه‌هاي تروريستي (ابتدا جبهه النصره و بعداً داعش) براي تسلط كامل بر شهر با مقاومت سرسختانه نيروهاي دولتي محاصره شده در اين شهر، به در بسته خورد. اگر گروه‌هاي تروريستي موفق مي‌شدند تمامي شهر را به كنترل خود در‌آورند بال شرقي سوريه كاملاً سقوط مي‌كرد و بازگشت نيروهاي دولتي به اين مناطق تقريباً غيرممكن مي‌شد. سقوط شرق سوريه بيش از همه رؤيايي بود كه امريكا در سر داشت. امريكايي‌ها براي رسيدن به اين رؤياي خود از هيچ كوششي دريغ نكردند و در مقاطعي به عنوان نيروهاي هوايي داعش عمل كردند تا آخرين مناطق تحت كنترل دولت ديرالزور سقوط كنند. در همين راستا جنگنده‌هاي امريكايي حداقل دوبار مواضع دفاعي ارتش سوريه را در ديرالزور هدف قرار دادند و متعاقب اين حملات شبه‌نظاميان داعش به مواضع ارتش هجوم بردند، هر چند با مقاومت سرسخت مدافعان شهر به ويژه حزب‌الله لبنان اين حملات نتايجي براي داعش و امريكا درپي نداشت. واشنگتن بلافاصله پس از اين حملات مدعي شد قصد زدن داعش را داشتند و اشتباهي مواضع ارتش سوريه را هدف قرار دادند.
هيچ‌كس در محور مقاومت ادعاي امريكايي‌ها را مبني بر اينكه عمداً مواضع ارتش سوريه را هدف قرار نداده‌اند باور نكرد چراكه به خوبي نيت و اهداف امريكا مشخص شده بود. امريكايي‌ها قصد داشتند با تسلط بر مناطق شرقي سوريه شكافي بزرگ در مرزهاي غربي عراق ايجاد كنند تا بدين طريق مانع از اتصال زميني محور مقاومت در يك جغرافياي گسترده شوند كه از شرق ايران شروع مي‌شود و در غرب سوريه و سواحل جنوبي مديترانه پايان مي‌يابد. ناظران معتقدند هدف اصلي امريكا از جلوگيري از اتصال زميني محور مقاومت تأمين امنيت رژيم صهيونيستي است به ويژه اينكه سيد‌حسن نصرالله در يكي از سخنراني‌هاي اخير خود هشدار داد در جنگ آتي با صهيونيست‌ها هزاران رزمنده از كشورهاي مختلف به حزب‌الله ملحق خواهند شد. حالا با رسيدن نيروهاي مقاومت به ديرالزور و پايان محاصره مناطق تحت كنترل دولتي نه تنها روزهاي سخت اين شهر تمام شده بلكه اهداف و برنامه‌هاي امريكا دچار شكست سنگيني شده است. باوجود اين واشنگتن هنوز از رؤياهاي خود دست برنداشته و همچنان تلاش دارد سهمي در ديرالزور داشته باشد. روز گذشته فرماندهان كردي به ارتش سوريه هشدار دادند از رودخانه فرات عبور نكنند. احمد ابوخوله، رئيس شوراي نظامي ديرالزور گفت: «ما به نظام و روسيه هشدار داديم در حال آمدن به سمت كرانه رود فرات هستيم و آنها مي‌بينند ما در حال پيشروي هستيم. ما به نيروهاي نظامي و همپيمانانشان اجازه نمي‌دهيم از رود عبور كنند. هر روستايي كه از توابع كرانه شرقي رود فرات باشد تا مرزهاي عراق و سوريه هدف نيروهاي ماست. ما اميدواريم هرچه سريع‌تر كرانه شرقي به طور كامل آزاد شود.» اما ظاهراً هشدار نيروهاي ارتش سوريه كمي دير اعلام شده بود. مسكو در واكنش به اين تهديد كردها اعلام كرد، يگان‌هاي ارتش سوريه عملاً از رود فرات در نزديكي ديرالزور عبور كرده‌اند. ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه در كنفرانس خبري اعلام كرد، ارتش سوريه عملاً از روند مذكور عبور كرده است.
بعد از پيروزي بزرگ در اطراف ديرالزور ارتش سوريه به طرد داعش از مناطق شرقي كشور ادامه مي‌دهد. پيشتر مشاور ارشد رئيس‌جمهوري سوريه هشدار داده بود دولت سوريه براي آزادسازي كامل اين سرزمين، عليه تمامي نيروها از جمله شبه‌نظاميان كرد خواهد جنگيد. «بثينه شعبان» مشاور سياسي و رسانه‌اي «بشار اسد» رئيس‌جمهوري سوريه، روز جمعه در گفت‌وگو با تلويزيون «المنار» اعلام كرد دولت سوريه هم با «نيروهاي دموكراتيك سوريه» كه مورد حمايت امريكا هستند و هم با داعش و هم با هر نيروي خارجي كه حضوري غيرقانوني در اين كشور دارند، خواهد جنگيد. عزم رهبران سوريه براي تسلط بر سرتاسر كشور و پيروزهاي پي‌درپي نيروهاي متحد تنها دلايلي نيستند كه باعث شده امريكا ابتكار عمل را در ميدان از دست بدهد. بر اساس گزارش‌ها، نيروهاي تحت امريكا با چالش دروني كردي و عربي مواجه شده‌اند و اختلافات شديد بين كردها و عرب‌ها وجود دارد. منابع نظامي وابسته به ارتش آزاد (الجيش‌الحر) اعلام كردند امريكا در قانع كردن گروه‌هاي وابسته به ارتش آزاد براي جنگيدن در كنار نيروهاي دموكراتيك سوريه براي تسلط بر ديرالزور شكست خورده است. رسانه‌هاي وابسته به ارتش آزاد افزودند «جيش مغاوير الثوره» (وابسته به ارتش آزاد) كه از سوي امريكا حمايت مي‌شود اعلام كرد به هيچ وجه در كنار نيروهاي دموكراتيك سوريه نمي‌جنگد.
