
مذاكرات ايران و 1+5 روزهاي پنجشنبه و جمعه به طور قابل ملاحظهاي پيشرفت كرد و ظاهراً دو طرف توانستهاند تا حدودي اختلافات موجود در داخل متن اصلي توافق را كنار بزنند. نشانههاي نزديك شدن به توافق فني در وين به روشني ديده ميشود و تقريباً كسي ديگر از باقي ماندن پرانتزها در داخل متن اصلي توافق صحبت نميكند، با اين حال ظاهراً مسائلي مهم و پيچيده مربوط به ضمائم باقي مانده كه دست كم تا امروز سرپرستان تيمهاي مذاكرهكننده را در وين نگه خواهد داشت، البته اهميت اين مسائل باقي مانده به اندازهاي است كه ممكن است توافق را به شكست بكشاند.
به گزارش «جوان»، تقريباً تمام تيمهاي ديپلماتيك 1+5 در وين تأييد ميكنند كه مذاكرات هستهاي طي روزهاي جمعه و پنجشنبه پيشرفت قابل ملاحظهاي داشته و تيمهاي حاضر در وين، به شكل قابل توجهي به توافق نزديك شدهاند. با اين حال، ديپلماتها ديروز گفتند همچنان مسائل دشواري وجود دارد كه بايد احتمالاً تا امروز (شنبه) بر سر آنها توافق به وجود بيايد؛ مسائلي كه خبرنگار اعزامي «جوان» به نقل از ديپلماتها ميگويد، اگر حل و فصل نشوند، ممكن است مذاكرات به نتيجه نرسد. محمدجواد ظريف وزير خارجه ايران روز جمعه گفت كه پيشرفت زيادي صورت گرفته اما موضوعات فني و نگارشي مختلفي وجود دارد. عباس عراقچي معاون ظريف هم تأييد كرد كه مذاكرات به «مرحله آخر» نزديك شده ولي گفت كه «يكسري اصول و چارچوبهايي» وجود دارد كه تلاش ميشود« تا قبل از هفت روزي كه تمديد شده» بر سر آنها توافق صورت گيرد. عراقچي گفته كه اين مسائل باقي مانده براي ايران «كليدي و خط قرمز است و بدون آنها توافق نخواهيم داشت.»
طرفهاي غربي كه پيشرفت در مذاكرات را تأييد كردهاند، ميگويند برخي مسائل مهم و پيچيده باقي مانده كه بايد بر سر آنها توافق شود. لوران فابيوس وزير خارجه فرانسه كه ديروز وين را به مقصد پاريس ترك كرد، در جمع خبرنگاران گفت: « در برخي مسائل پيشرفت داشتيم ولي هنوز به نتيجه نرسيدهايم.» سرگئي لاوروف از توافق بر سر«91 درصد» متن خبر داده و گفته كه همه سعي ميكنند طي چند روز باقي مانده كار به ثمر برسد ولي او نيز گفته صحبت از وجود متن آماده شده هنوز« صحبت دقيقي نيست.» اريك شولتز، سخنگوي كاخ سفيد ديروز در همين باره گفت: «موضوعات پيچيدهاي در مذاكرات هست كه بايد حل شود.»
هر چند ديپلماتهاي بلند پايه در وين ديگر از باقي ماندن اختلافات بر سر متن اصلي توافق صحبت نميكنند و بيشتر صحبتها به باقي ماندن مسائل پيچيده در ضمائم توافق متمركز شده ولي هنوز هيچ كدام از اعضاي تيم ايراني در وين تا ديشب تأييد نكردند كه متن اصلي توافق (بدون پرانتزها) كامل شده است. برخي ناظران بازگشتن لوران فابيوس وزير خارجه فرانسه به پاريس را نشاندهنده تكميل متن اصلي توافق ميدانند ولي خبرنگار اعزامي «جوان» ضمن تأكيد بر اينكه ديپلماتهاي ايراني تكميل متن اصلي را تا كنون تأييد نكردهاند، ميگويد كه اگر فابيوس متني هم به پاريس برده باشد، احتمالاً متن ناقصي است. به گفته او، تيم ايراني «تفاوتي بين متن اصلي و ضمائم قائل نيست.» ديپلماتها همچنين ميگويند يكسري مسائل و اختلافنظرهايي باقي خواهد ماند كه بايد در پايتختها بر سر آنها تصميمگيري شود، البته در مورد همين مسائل نيز راه حلهايي وجود دارد كه اين راه حلها نيز براي پايتختها ارسال خواهد شد.
مسائل حل شده و اختلافات مسائل توافق شده چيست كه منجر به پيشرفت قابل توجه در مذاكرات شده؟ مسائل باقي مانده چه چيزهايي است؟ خبرنگار «جوان» در وين به نقل از ديپلماتها گزارش كرد كه ايران و 1+5 در مورد چارچوبي سه مرحلهاي براي لغو تحريمها به توافق رسيدهاند كه بر اساس آن، در مرحله اول يعني مرحله اعلام توافق، لغو تحريمها اعلام ميشود.
در مرحله بعدي (دوم) فاصلهاي 60 روزه وجود دارد كه بايد كنگره امريكا توافق را بررسي كند و مرحله سوم نيز اجرايي شدن لغو تحريمها همزمان با تأييد آژانس بينالمللي انرژي اتمي است. خبرنگار اعزامي «جوان» به وين ديروز به نقل از ديپلماتها گفت كه مذاكرات بر سر نحوه برداشته شدن تحريمها در ضمائم توافق و اينكه «چه تحريمي بايد در مقابل چه اقدامي برداشته شود»، همچنان ادامه دارد.
مسئله ديگر، نحوه برداشته شدن تحريمهاي سازمان ملل است. برخي منابع ديپلماتيك ديروز گفتند ديپلماتهاي ايران و 1+5 كار تدوين قطعنامهاي را شروع كردهاند كه بر اساس آن قطعنامههاي تحريمي شوراي امنيت عليه ايران لغو خواهد شد. ظاهراً صدور قطعنامه با فاصلهاي اندك از زمان توافق انجام ميشود ولي برخي منابع ميگفتهاند كه بين صدور قطعنامه و زمان لغو تحريمها فاصله زماني وجود دارد تا طرف غربي مطمئن شود ايران به تعهدات خود عمل كرده است. خبرگزاري روسي اسپوتنيكنيوز به نقل از يك منبع ديپلماتيك ايراني گفته كه قطعنامه سازمان ملل براي يك مدت مشخص دوام دارد و لازم است پس از انقضاي زمان آن تمديد شود، مگر اينكه ايران تعهدات خود را در قالب توافق هستهاي نقض كند ولي ديپلماتهاي ايراني در وين چنين فاصلهاي را رد كردهاند. خبرنگار «جوان» ميگويد اين جزو مسائلي است كه در وين در حال مذاكره است. چند مقام امريكايي هشدار دادهاند معلوم نيست موانع موجود شامل درخواستهاي ايران درباره زمان و توالي لغو تحريمها قابل رفع باشد.
عبور از متن اصلي؟ديپلماتهاي غربي در وين همچنين از توافق بين ايران و 1+5 بر سر دامنه بازرسيها خبر دادهاند. اواسط هفته قبل گزارش شد طرف امريكايي مكانيسمي را پيشنهاد كرده كه بازرسيها از مراكز نظامي بدون ورود بازرسان انجام شود. روز پنجشنبه نيز بعد از سفر يوكيو آمانو به تهران و ملاقات او با حسن روحاني و علي شمخاني، هر دو طرف از وجود تفاهم براي حل و فصل مسئله «ابعاد نظامي احتمالي)پي،ام، دي(خبر دادند. رضا نجفي، نماينده ايران در آژانس بينالمللي انرژي اتمي ديروز گفت كه ايران و آژانس درباره چارچوب حل مسائل مرتبط با فعاليتهاي گذشته ايران به تفاهم كلي رسيدهاند. يوكيو آمانو مديركل آژانس نيزبعد از سفر خود به تهران و ملاقات بعدي با ظريف در وين گفت: «ديدارهايي با محمد جواد ظريف وزير امور خارجه و ديگر مقامات ايراني در وين انجام شد. هدف از اين ديدارها پيشبرد كار براي دستيابي به راه حلي براي تمام مسائل باقي مانده در خصوص برنامه هستهاي ايران شامل شفافسازي ابعاد نظامي احتمالي بود. معتقدم هر دوطرف اكنون در خصوص برخي جنبههاي كار تفاهم و درك بهتري دارند، اگرچه لازم است كار بيشتري انجام شود.» همچنين سيدعباس عراقچي سفر يوكيا آمانو به تهران را «خوب و موفق» ارزيابي كرد و گفت: «تهران آماده همكاري با آژانس براي رفع سوءتفاهمها در زمينه پي،ام، دي است.» خبرنگار اعزامي «جوان» ميگويد كه توافق بر سر چگونگي حل مسئله پي،ام، دي به نتيجه ملاقات سه جانبه ظريف –كري و آمانو بستگي دارد كه ديروز عصر انجام شد. ديپلماتها در وين ميگويند بر اساس تفاهمي كه بين ايران و آژانس شكل گرفته، مسئله پيامدي بايد پيش ازشروع روند اجراي توافق حل و فصل شود ولي جزئيات ديگر اين تفاهم باقي مانده است.
ظريف به تهران ميرودمنابع ديپلماتيك در وين ميگويند كه اگر مذاكرات به خوبي پيش برود، محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران احتمالاً امروز براي بار دوم وين را به مقصد تهران ترك خواهد كرد. پيشتر نيز لوران فابيوس وزير خارجه فرانسه روزپنجشنبه به پاريس رفت و در حالي كه او از بازگشت خود در روز يكشنبه خبر داده، گزارشهايي از حضور وزير خارجه چين در وين نيز منتشر شده است. اين در حالي است كه بر اساس گزارش خبرنگار «جوان»، جان كري وزير خارجه امريكا به طور مداوم از طريق ويدئو كنفرانس با واشنگتن در حال مذاكره است. بازگشت ظريف به تهران به معني توافق نيست ولي گفته ميشود كه او متن توافق و برخي مسائل را كه ظاهراً در ضمائم حل نشده باقي مانده به تهران خواهد آورد. سي ان ان فضاي مذاكرات هستهاي را توأم با خوشبيني محتاطانه توصيف كرد. نيويورك تايمز هم نوشت: نشانههايي از حل و فصل برخي از دشوارترين مسائل در مذاكرات هستهاي با ايران وجود دارد. با اين حال همين روزنامه نوشته كه برخي جزئيات مربوط به بازرسيها ميتواند مشكل ساز باشد و هنوز معلوم نيست چه محدوديتهايي ممكن است بر مسئله تحقيق و توسعه روي انواع سانتريفيوژهاي كارآمدتر براي غنيسازي اورانيوم طي دوره زماني يك توافق 15 ساله اعمال شود.
توافق بخش محرمانه ندارديك عضو تيم مذاكرهكننده ايراني هم ديروز اعلام كرد كه در صورت دستيابي به توافق هستهاي يك فكت شيت مشترك منتشر خواهد شد. پايگاه اينترنتي بلومبرگ در مطلبي به قلم اليليك و جاش راگين با عنوان «جنبه محرمانه توافق هستهاي ايران» نوشت: توافق بخشهايي محرمانه هم دارد كه علني نخواهد شد. خبرنگار «جوان» ميگويد كه ديپلماتها دروين چنين چيزي را تكذيب كردهاند.