جوان آنلاین: پاتوق معتادان با سرنگ‌های بر زمین افتاده، به یک پارک تفریحی و رودی جاری در دل آن تبدیل شده است. تا همین سه، چهار سال پیش کسی فکرش را هم نمی‌کرد که پاتوق معتادان شناسنامه‌دار شمال‌غرب تهران، روزی بتواند به یک تفرجگاه عمومی تبدیل شود. حالا این اتفاق افتاده است: رود دره فرحزاد دیگر یک مسیر مالرو و گعده معتادان نیست، اکوپارکی در معرض عموم است!
دیگر از آلونک‌های مخروبه‌ای که در و دیوارش را دوده‌های موادمخدرمصرف شده سیاه کرده بود خبری نیست؛ دیوار‌های آجری سستی که سراب تکیه‌گاه بود برای زنان و مردان گرفتار در دام اعتیاد خانمانسوز! دیوار‌هایی که شب هنگام در هر گوشه و کنارش تن نیمه جانی یا در خماری دست و پا میزد یا نشئگی!
صورت‌هایی که در جوانی پیر می‌شود
اعتیاد است دیگر، نه جنسیت می‌شناسد و نه سن و سال! در این پاتوق بیگانه با جریان زیستن و زندگی، کم نبودند دختران و پسرانی که در اوج جوانانی دهانشان خالی از دندان و دست‌هایشان کبره بسته از آلودگی و زخم‌های چرکین درمان نشده بود و تنشان آبستن درد!
امروز دیگر صدای خرد شدن پایپ‌ها و سرنگ‌های چندبار مصرفی و آلوده در مسیر‌های مالرو رود دره فرحزاد روح و روان را فرسوده نمی‌کند! چراکه جای خود را به آهنگ ریتم‌دار خرد شدن برگ‌های درختانی داده که اکنون تمامی مسیر‌های پیچ در پیچ و کم عرض فرحزاد را یکدست پاییزی کرده‌اند.
جاری شدن زندگی در رود دره فرحزاد
اکنون رگ‌های رود مسدود شده دره فرحزاد با جاری شدن آب، رنگ آبی و با کاشت انبوه درختان، رنگ سبز زندگی را تداعی می‌کند. دره فرحزاد یا همان اکوپارک دیگر آن سیمای خوفناک و دودآلود سالیان پیش را ندارد و با تدابیر و تمهیدات صورت گرفته به زیستگاهی با پوشش‌های گیاهی متعدد و تفرجگاهی برای علاقه‌مندان مبدل شده است.
دیگر از کلونی‌های آسیب دره فرحزاد خبری نیست!
سید محمد نقیب، سرپرست سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری می‌گوید: «ساماندهی آسیب‌های اجتماعی رود دره فرحزاد جزو کار‌های بزرگ در این دوره از مدیریت شهری بود.» وی با تأکید بر اینکه رود دره فرحزاد بیش از سه دهه محل تجمع معتادان متجاهر، افراد بی‌خانمان و کارتن خواب و خرده‌فروشان موادمخدر بود عنوان می‌کند: «این مکان اکنون تبدیل به یک تفرجگاه زیبا با ظرفیت‌های متعدد برای استفاده شهروندان شده است.» به گفته مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی، برای ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در رود دره فرحزاد زحمات بسیار زیادی کشیده شد. با اقدامات سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی، شهرداری منطقه ۲ و شهرداری منطقه ۵، نیروی انتظامی و برخی نهاد‌ها به صورت شبانه‌روزی ساماندهی این آسیب‌های اجتماعی صورت گرفت، به طوری که پس از ۳۰ سال در مدیریت شهری ششم این اتفاق رقم خورد و تمامی معتادان متجاهر و بسیاری از افراد کارتن خواب و همچنین خرده‌فروشان مواد مخدر در جریان چندین طرح شبانه‌روزی مورد ساماندهی قرار گرفتند و مدیریت شهری با افتخار اعلام کرد که دیگر از کلونی‌های آسیب و تجمع معتادان متجاهر در این مکان خبری نیست. اگر چه همچنان نیز خودرو‌های حامی شهر در حال رصد رود دره فرحزاد هستند تا در صورت مشاهده آسیب‌دیدگان اجتماعی آن‌ها را به مراکز تحت پوشش سازمان انتقال دهند.
اکوپارک تفرجگاهی برای شهروندان
این نکته نیز قابل تأمل است که پاکسازی کامل رود دره فرحزاد از آسیب‌های اجتماعی و سپس تبدیل این مکان به اکوپارک و تفرجگاه زیبا از جمله اقدامات ماندگار مدیریت شهری خواهد بود که مجموعه شهرداری تهران برای رفاه حال شهروندان آن را رقم زده است.
محمد اسماعیلی، رئیس اداره ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در گفتگو با «جوان» با تأکید براینکه در سال‌های گذشته مقابله با آسیب‌های اجتماعی به صورت سلبی بود، می‌گوید: «متأسفانه به همین دلیل چرخه آسیب‌های اجتماعی در هیچ نقطه‌ای از زنجیره قابل کنترل نبود و با تمامی اقداماتی که انجام می‌شد با بازگشت افراد به چرخه آسیب مواجه بودیم.»
تعیین کاربری فضا‌های بی‌دفاع شهری
وی در باره گذشته رود دره فرحزاد که اکنون با عنوان اکو پارک دره فرحزاد مجدد متولد شده است خاطرنشان می‌کند: «تا پیش از توجه و اقدامات مدیریت ششم شهری و پاکسازی دره فرحزاد این منطقه پاتوق اصلی خرید و فروش مخدر شیشه بود وکلونی‌های فروشنده، مصرف کننده و عمده فروش مواد مخدر در آن منطقه دیده‌بان و میز فعالیت داشتند.»
رئیس اداره ساماندهی آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه تعیین کاربری فضا‌های بی‌دفاع شهری تدبیری بود که در این دوره به منظور کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی مورد اهتمام قرار گرفت، اذعان می‌کند: «در همین راستا رود دره فرحزاد به عنوان فضایی برای بوستان در نظر گرفته شد که به زودی افتتاح خواهد شد و شهروندان می‌توانند به منظور پیاده‌روی، کوهنوردی، تفریح و سرگرمی از ظرفیت آن بهره‌مند شوند.»
نظارت بر عدم بازگشت چرخه آسیب در دره فرحزاد
اسماعیلی ادامه می‌دهد: «با توجه به استقرار ضابط قضایی و یگان حفاظت شهرداری تهران و همچنین رصد گشت‌های ۱۳۷ اکنون نه تنها در رود دره فرحزاد، بلکه در تمامی نقاط آسیب‌خیز شهر هیچ کلونی آسیبی فعالیت ندارد.» وی همچنین با تأکید بر اینکه اعتیاد، ماهیتی در حال حرکت دارد، یادآور می‌شود: «با تمامی اقدامات و تمهیدات صورت گرفته بعضاً شاهد حضور دو تا سه مورد معتاد متجاهر در رود دره فرحزاد هستیم که به محض ورود آن‌ها به این فضا با گشت‌های ۱۳۷ تماس گرفته شده و آن‌ها به منظور ساماندهی جمع‌آوری و سپس غربالگری می‌شوند.»
خرید معارضات ملکی فرحزاد پس از ۱۲ سال
گفتنی است این پروژه که به زودی افتتاح خواهد شد یکی از پروژه‌های کلان مدیریت شهری و مورد تأکید شهردار تهران است که با پیگیری‌های مستمر و برگزاری جلسات بسیار، معاونت خدمات شهری و کمک معاونت مالی و اقتصاد شهری، سازمان املاک و مستغلات و شهرداری‌های مناطق ۲ و ۵ مشکل تملک معارضات ملکی و اشکالات قانونی در فرایند پرداخت و خرید معارضات ملکی آن پس از ۱۲ سال حل شده است.
البته به گفته مسئولان مربوطه تملک معارضات ملکی باقیمانده در دست اقدام است. کل پروژه رود دره فرحزاد به مساحت ۱۵۷ هکتار است که فاز اول این پروژه به مساحت ۵۴ هکتار به زودی افتتاح خواهد شد و در اختیار عموم شهروندان قرار خواهد گرفت. احیا و لایروبی قنات‌ها، احداث نهر‌ها و شبکه‌های آبیاری، احداث مسیر‌های پیاده‌روی، اجرای شیب‌بندی‌ها و تراس‌بندی‌ها، عملیات تخریب، آواربرداری و نخاله‌برداری، عملیات زباله‌برداری، فنس‌کشی، اجرای دیوار‌های سنگی خشکه‌چین، اجرای عملیات پل سنگی آبشار، احداث پله‌های سنگی و چوبی، اجرای گدار‌های سنگی رودخانه، احداث باغ تحقیقاتی، اجرای عملیات محوطه پل‌های سنگی آبشار و خوشمرام، باز رویانی پوشش گیاهی و کاشت درختان و... از جمله اقدامات صورت گرفته در این پروژه است. شایان ذکر است فاز دوم پروژه احیا و ساماندهی رود دره فرحزاد نیز به مساحت ۱۰۳ هکتار پس از اتمام فاز اول آغاز خواهد شد.
