جوان آنلاین: استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران معتقد است قرارداد‌های مرتبط با بحث تولید بار اول، پل ارتباطی بین شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع است که می‌توانند از آن بهره ببرند، به طوری که اولاً نیاز‌های صنایع با صرف هزینه کمتری رفع شود و ثانیاً بازارسازی‌ای برای دانش‌بنیان‌ها صورت گیرد که هر دو زمینه رشد صنعت مربوط را فراهم خواهد کرد. تولیدات بار اول علاوه بر بومی‌سازی، زمینه رشد صنعت نفت و گاز را نیز فراهم کرد و این صنعت را به سمت دانش‌بنیان‌شدن برد.
بعد از خروج یک‌طرفه امریکا از برجام، تحریم‌ها علیه ایران به شدت افزایش یافت، به ویژه دسترسی کشورمان به تجهیزات راهبردی صنایع محدود شد. در این وضعیت، باید مدیران صنعتی و مسئولان کشور برای حل این مشکل بزرگ اقدامی خلاقانه در پیش می‌گرفتند و مقابله‌ای هدفمند را سامان می‌دادند. در این زمان بود که با تشدید تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷ و خروج امریکا از برجام، کارگروه تولید بار اول معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شکل گرفت.
این کارگروه در راستای بومی‌سازی و تولید بار اول اقلام راهبردی صنایع کشور با تکیه بر توان و دانش شناسایی‌شده شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین شناخت دقیق نیاز‌های صنایع فعال شد. با پیگیری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و در قالب ماده۱۰ قانون جهش تولید دانش‌بنیان آیین‌نامه اجرایی برنامه تولید بار اول از سوی دولت ابلاغ شد. بعد از آن، دانش‌بنیان‌ها با یک پشتوانه بسیار قوی قانونی توانستند محصولات بو‌می‌سازی‌شده خود را به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی عرضه کنند.
حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران در گفتگو با «جوان» با اشاره به این موضوع که قانون ترک تشریفات مناقصه برای تولیدات بار اول ورود دانش‌بنیان‌ها را به لیست ارائه‌دهندگان کالا به سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی تسهیل می‌کند، تصریح کرد: شرکت‌هایی که از توانایی برخوردارند، تلاش می‌کنند از فرصت پیش آمده استفاده کنند و به عرضه محصولات تولید بار اول خودشان بپردازند. وی ادامه داد: شرکت‌هایی که در حوزه نفت و گاز فعالیت دارند، بستر مناسبی برای‌شان به وجود آمده است که در سایه طرح تولید بار اول معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عرضه محصولات‌شان به صنایع نفت و گاز بپردازند و نیاز این صنایع را به تجهیزات راهبردی رفع کنند. عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: صنایع نفت و گاز کشور نیاز به تجهیزات راهبردی فراوانی دارند، به ویژه در حوزه کاتالیست نیازمندی‌هایی داریم که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با استفاده از تسهیلات قانون ترک تشریفات مناقصه برای تولیدات بار اول به ارائه آن بپردازند.
مرادی گفت: سازوکار تولید بار اول معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و قانون ترک تشریفات مناقصه، امتیازاتی را برای دانش‌بنیان‌ها که برای اولین بار محصولی را تولید می‌کنند، پیش‌بینی کرده است. امیدواریم شرکت‌های توانمند و متخصص بتوانند از این امتیاز استفاده و هر چه بیشتر کالا‌های خود را عرضه و گرهی از مشکلات کشور در حوزه صنعتی باز کنند.
وی ادامه داد: بعد از عرضه کالا‌ها به شرکت‌های دولتی، در صورتی که کالا‌های تولیدی از کیفیت لازم برخوردار باشند، زمینه برای ایجاد فرصتهای صادراتی نیز فراهم می‌شود. به عبارت دیگر، بازار داخلی تمرین خوبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان است تا محصولات‌شان را در بازار‌های جهانی عرضه کنند. استاد حقوق انرژی در دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: تأمین نیاز‌های صنعتی در داخل کشور به ما در خنثی‌سازی تحریم‌ها کمک می‌کند. این اتفاقی است که در صنعت نفت و گاز کشور شاهد هستیم. با اتکا بر توان داخلی و دانش‌بنیانی و استفاده از تولیدات بار اول توانستیم به بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس‌جنوبی بپردازیم و از طریق حضور در پالایشگاه‌های فراسرزمینی فروش نفت خود را تضمین کنیم. وی در خصوص قرارداد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با شرکت ملی نفت در زمینه صرفه‌جویی ۵۰۰ میلیارد تومانی در ارتباط با تولید بار اول اقلام راهبردی گفت: قرارداد‌های مرتبط با بحث تولید بار اول، پل ارتباطی بین شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع است که می‌توانند از آن بهره ببرند، به طوری که اولاً نیاز‌های صنایع با صرف هزینه کمتری رفع شود و ثانیاً بازارسازی‌ای برای دانش‌بنیان‌ها صورت گیرد که هر دو زمینه رشد صنعت مربوط را فراهم خواهد کرد. تولیدات بار اول علاوه بر بومی‌سازی، زمینه رشد صنعت نفت و گاز را نیز فراهم کرد و این صنعت را به سمت دانش‌بنیان‌شدن برد.
