سرویس جامعه جوان آنلاین: با این حال عدم اطلاعرسانی عمومی و آموزش فراگیر در نصب و استفاده از امکانات الکترونیکی پرداخت عوارض باعث شده، خودروهای عبوری از این آزادراهها بدون اطلاع قبلی شکار دوربینها و تجهیزات پلاکخوان پلیس شده و بابت عوارض پرداخت نشده، جریمه شوند. در نظر نگرفتن مهلت برای آشنایی مردم و اطلاعرسانی ناقص در مورد اجرای طرح، این شائبه را تقویت کرده که دولت روی مابهالتفاوت مبلغ عوارض و جریمه حساب باز کرده است.
گوشیاش گهگاهی کمشدن مقداری پول از حساب بانکیاش را به صورت پیامکی گزارش میدهد، اما ارقام کسرشده آنقدر نیستند که توجهش را جلب کند و از ۵ هزار تومان هم بیشتر نمیشود. با این حال با تکرار موضوع و شنیدن اتفاقات مشابهی که برای برخی از همکاران و دوستانش میافتد، توجه او نیز جلب میشود. دریافت عوارض اتوبانهای بین شهری، توضیحی است که بانک برای کسرشدن گاه و بیگاه پول از حسابش میدهد. او مدتهاست که از شهر خارج نشده و این تناقض باعث میشود فارغ از مبلغ کسرشده از حسابش، مسئله را پیگیری کند؛ از شرکت دریافتکننده عوارض اتوبانی، بانک و پلیس راهور.
کسر عوارض از حساب تعدادی از شهروندان بدون عبور از هیچ اتوبانی داستان مشترک این روزهای کسانی است که پرداخت الکترونیکی عوارض را پذیرفتهاند و در سامانه عضو شدهاند و اپلیکیشن پرداخت الکترونیکی عوارض را دریافت و نصب کردهاند. با توجه به افزایش دریافت گزارشهایی از این دست به نظر میرسد زمزمههای الکترونیکیشدن پرداخت عوارض در اتوبانهای بین شهری این روند را تقویت کرده و شدت بخشیده است. به بیان دیگر از زمانی که پلیس راهور تصمیم گرفته دریافت عوارض آزادراهی را الکترونیکی کند و دیگر دریافت نقدی نداشته باشد، تعداد خطا در کسر پول از حساب مالکان خودروهایی که از آزادراهها عبور نکردهاند، بیشتر شده است. هرچند سرهنگ عینالله جهانی، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی کل کشور در گفتوگو با «جوان» احتمال وجود هرگونه خطا در فرآیند اخذ الکترونیکی عوارض از آزادراههای کشور را رد میکند.
نجات الکترونیکی آسفالت آزادراهها
به طور کلی تحقق دولت الکترونیک در کنار تمام مزیتهایی که دارد دردسرهای خودش را هم دارد. تدارک زیرساختها، نحوه اجرا و همراهکردن مردم، سناریوی الکترونیکیکردن خدمات عمومی است. در کشور ما تخصصیبودن زمینههای خدماتی که در فهرست الکترونیکیشدن قرار گرفتهاند از طرفی و انحصار دسترسی و اطلاعاتی که در این حوزه وجود دارد باعث ایجاد خلل در فرآیند ارائه الکترونیکی خدمات است. به هر رو سامانه اخذ الکترونیکی عوارض از اسفند سال گذشته در چهار آزادراه تهران – ساوه، تهران – قم، قزوین – رشت و قزوین – زنجان نصب شده و بقیه آزادراهها نیز تا تیرماه ۹۸ زیر پوشش این سامانه قرار خواهند گرفت.
نحوه شناسایی خودروها با نصب دوربینهای پلاکخوان و اتصال آن به بانک اطلاعاتی پلیس راهور انجام میشود. علاوه بر این ۲۵ درصد درآمد حاصله دریافتی از عوارض تردد صرف اقدامات نگهداری آزادراهها خواهد شد و ۷۵ درصد بقیه نیز باید صرف استهلاک اصل و سود سرمایهگذاری طرف مشارکت در دوران مشارکت میشود.
از جمله مزایای سیستم اخذ عوارض الکترونیکی که با عنوان اختصاری ETC شناخته میشود، این است که به کاهش زمان سفر، کاهش مصرف سوخت، صرفهجویی در استهلاک خودرو، پرداخت آسان عوارض، کاهش خرابیهای روسازی آسفالتی در محل توقف دروازههای عوارض ناشی از ترمز در زمان توقف و شروع به حرکت وسیله نقلیه است.
هر خودرو یک برچسب
برای استفاده از این طرح باید برچسبهای ویژه آن را خریداری و در خودرو نصب کرد. زمانی که خودروها از گیتهای ویژه عوارض عبور میکنند، اطلاعرسانی از طریق پیامک به رانندگان انجام میشود که باید ظرف مهلت مقرر حساب کاربری خود را شارژ کنند در غیر این صورت مراتب تخلف در سوابق خودرو ثبت میشود و در مراجعات بعدی با دیرکرد مبلغ پرداختی از حساب کاربر اخذ خواهد شد. در پرداخت از این طریق، خریداری این برچسبها از شعب بانک مسکن امکانپذیر خواهد بود و خریداری این برچسبها توسط باجههای مستقر در محل عوارضیها نیز فراهم شده و به زودی دفاتر پیشخوان هم این امکان را برای مردم فراهم میکنند. عموم افراد میتوانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی https://avarezi. bank- maskan. ir نیز نسبت به خریداری برچسب و تحویل آن از طریق پست اقدام کنند. مضاف بر اینکه برای این کار شرکتها و اپلیکیشنهایی از سوی راهداری و پلیس راهور معرفی شدهاند. روش دیگری هم برای پرداخت عوارض آزادراهی در کشور در نظر گرفته شده است که در آن اگر کاربر برای سوختگیری یا استراحت قصد توقف در یکی از مجتمعهای رفاهی بین راهی یا پمپبنزین را داشته باشد، میتواند از طریق دستگاههای کارتخوان نصب شده نسبت به پرداخت عوارض آزادراهی اقدام کند.
مردم برای چیزی که نمیدانند جریمه میشوند
بنابه گفته سرهنگ جهانی دریافت عوارض آزادراهی به استناد قانون مصوب سال ۵۸ انجام میشود و نرخ پرداخت الکترونیکی همانند پرداخت نقدی طبق مصوبه وزارت راه و شهرسازی اخذ میشود. علاوه بر این در صورت خودداری مسافران از پرداخت عوارض آزادراهی، مبلغ ۳۰ هزار تومان جریمه برای آنها در نظر گرفته میشود.
در فرآیند الکترونیکی شدن پرداخت عوارض، اما چند ابهام وجود دارد؛ اول اینکه در صورت نداشتن برچسب عوارض چطور محاسبه میشود و باید چگونه و در چه مهلتی پرداخت شود؟
همچنین تعیین جریمه بدون در نظر گرفتن زمان آزمایشی انجام طرح، تست نرمافزاری برنامه اخذ الکترونیکی عوارض، ایرادات دوربینها و تجهیزات تگخوان و پلاکخوان و در عین حال اطمینان از اطلاع دقیق مسافران و مردم این پرسش را به ذهن متبادر میکند که آیا دولت نمیتوانست با در نظرگرفتن اجرای آزمایشی طرح و اعمال معافیت دورهای برای جریمه عدم پرداخت عوارض از آگاهی منجر به همراهی مردم نسبت به این طرح مطمئن شود؟ این مسئله این شائبه را ایجاد میکند که تعمدی در اجرای فوری الکترونیکیشدن دریافت عوارض آزادراهی وجود دارد و جریانی قصد دارد حداکثر بهرهبرداری مالی از فاصله آگاهی مردم و اجرای طرح را داشته باشند.