سرویس ایران جوان آنلاین: صید بیرویه در کنار آلودگی محل رشد برخی گونههای ماهیان در شمال کشور خصوصاً استان گیلان موجب شده تا برای جلوگیری از انقراض آنها اقدامات قابل توجهی انجام پذیرد. پس از کاهش شدید گونههای خاویاری که منجر به تکثیر آنها به روشهای مصنوعی شد، حالا خبرها حکایت از آن دارد که این مهم در خصوص ماهی سوف نیز که با خطر انقراض مواجه است با موفقیت به انجام رسیده است؛ موضوعی که موجب شد تا روز گذشته مدیرکل شیلات گیلان اعلام کند: «بر اساس هدفگذاریهای انجام شده توسط شیلات گیلان امسال قرار است ۱۵ میلیون قطعه ماهی سوف در منابع آبی گیلان رهاسازی شود.»
ماهی سوف یکی از مهمترین ماهیان اقتصادی دریای خزر است که شامل ماهیان آبهای شور و شیرین است و در قسمتهای جنوبی دریای خزر زندگی میکند و از کمیابترین ماهیان اقتصادی شیلات شمال به شمار میرود. این ماهی در چهار نوع معمولی، سفید، سیاه و حاجیطرخان شناخته میشود که رودخانه سفیدرود، مرداب انزلی و خلیج گرگان بهترین مکان تخمریزی این گونه آبزی است که در هر نوبت بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تخم میریزد. با این حال از دهه ۶۰ به بعد، صید بیرویه و عدممدیریت مناسب، تخریب زیستگاهها و آلودگیهای وارد شده به رودخانهها، تالاب و دریای خزر باعث کاهش شدید ذخایر این گونه از ماهیان شد.
رهاسازی ماهیان سوف تکثیری در رودخانههای گیلان
دریای خزر همواره یکی از مهمترین زیستگاههای ماهیان منحصر به فرد بوده که به عنوان نمونه میتوان از انواع ماهیان خاویاری، کیلکا و سوف نام برد. با این حال در دهههای اخیر رهاسازی حجم زیاد سموم، فاضلاب شهری و صنعتی به رودخانهها باعث آلودگی محیطزیست و در نتیجه سبب مرگ و کاهش ماهیان این دریا شده است، این مهم موجب شد تا کارشناسان شیلات استان گیلان با استفاده از امکانات موجود در مرکز تحقیقات به پرورش ماهیان کمیاب به روشهای مصنوعی روی آورند. روز گذشته بود که مدیرکل شیلات گیلان اعلام کرد: «بر اساس هدفگذاریهای انجام شده توسط شیلات گیلان امسال قرار است ۱۵ میلیون قطعه ماهی سوف در منابع آبی گیلان رهاسازی شود.» صمد درویشی با بیان اینکه مجموعه شیلات گیلان برای ازدیاد نسل ماهی سوف گامهای بسیار مؤثری را در سالهای اخیر برداشته است، افزود: «بر اساس هدفگذاری شیلات قرار است امسال ۱۵ میلیون قطعه ماهی سوف در منابع آبی گیلان رهاسازی شود.» وی در تشریح جزئیات بیشتر تکثیر و نگهداری ماهیان سوف در محیطهای بسته آبی عنوان کرد: «سوف یک ماهی گوشتخوار و وحشی محسوب میشود که با تلاش دو ساله شیلات و دانشگاه علومپزشکی گیلان، در محیط اسارت اهلی شده و به مرحله تکثیر رسیده است.»
آلودگیهای زیست محیطی از یک طرف و صید بیرویه در سنوات گذشته سبب شد ماهی سوف از دهه ۶۰ در خطر انقراض قرار بگیرد به طوری که میزان ذخایر ماهیان سوف در حوزه جنوبی دریای خزر به نحو چشمگیری کاهش پیدا کرد.
این امر موجب شد تا بازسازی ذخایر و آبزیپروری ماهیان دریایی خزر به عنوان دو مأموریت ویژه و راهبردی در مجموعه شیلات استان گیلان مورد توجه ویژه قرار بگیرد. ماهی سوف یکی از گونههای شکارچی حوزه آبی جنوب دریای خزر است و در تعادلبخشی بیولوژیک منابع آبی گیلان، نقش بسیار مهمی دارد. مدیرکل شیلات گیلان با اشاره به لذیذ بودن گوشت ماهی سوف و سرشار بودن از پروتئین و ارزشهای اقتصادی این گونه ماهیان گفت: «ماهی سوف از لحاظ تجاری گونه بسیار مهمی محسوب میشود به همین دلیل شیلات برای حفظ ذخایر آن، برنامهریزیهای لازم را انجام میدهد.» درویشی با تأکید بر اینکه برای ازدیاد نسل ماهیان سوف تاکنون گامهای عملیاتی و تحقیقاتی بسیار مهمی برداشته شده است، خاطرنشان کرد: «موفقیتهای به دست آمده در زمینه تکثیر گونه سوف، حاصل همکاریهای مشترک شکل گرفته بین دانشگاه گیلان و مجموعه شیلات استان است.»
گیلان اولین پرورشدهنده ماهی سوف
در گذشته میزان صید این ماهی حتی به حدود ۲۰۰۰ تن در سال میرسید که به دلایلی از جمله صید بیرویه و عدم مدیریت مناسب، تخریب زیستگاهها و آلودگیهای وارد شده به رودخانهها، تالاب و دریای خزر باعث کاهش شدید ذخایر اینگونه شده است. این مهم موجب شد تا از سال ۱۳۶۸ تکثیر و بازسازی ذخایر آن به طور جدی توسط شیلات ایران آغاز شد. در این راستا، پروژه تحقیقاتی با عنوان اهلیسازی ماهی سوف سفید با هدف تأمین مولدان بازسازی ذخایر و آبزیپروری اینگونه توسط دکتر بهرام فلاحتکار، عضو هیئتعلمی گروه شیلات دانشگاه گیلان با همکاری اداره کل شیلات استان گیلان برنامهریزی شد و با نگهداری لارو بچه ماهیهای اینگونه در شرایط پرورشی و موفقیت و تطابق با غذای دستی که یکی از مشکلترین مراحل تطابق در اسارت است، پس از دو سال بچه ماهیان به مرحله تکثیر رسید و طبق روشهای تزریق و لانهگذاری از مولدان دو ساله لارو بچهماهی استحصال شد.