سرویس ایران جوان آنلاین: مالچ پاشی به عنوان راه حلی موقتی برای رفع معضل ریزگردهای خوزستان، سیستان و بلوچستان و کرمان شناخته میشود. شیوهای که نه تنها به گفته کارشناسان در طولانی مدت بیفایده است، بلکه بعد از فرسایش این مواد نفتی منجر به بلند شدن ریزگردهای نفتی و خسارتی چندین برابری به محیطزیست میشود. با این حال باز هم متولیان به این شیوه تأکید دارند و به جای درختکاری و توسعه پوشش گیاهی در مناطق مستعد ریزگرد، مالچ پاشی میکنند. مالچهایی که حیات وحش را به خطر انداخته و موجب از بین رفتن گونههای ارزشمند جانداران میشود.
همین که هوا گرم شود، ریزگردها هم بر میگردند و آسمان شهرها و روستاهای بسیاری را غبارآلود میکنند. ریزگردهایی که همین امروز باید چارهای برای مهار آنها اندیشید. بنابراین کارشناسان و مسئولان بسیاری در سطح کشور به دنبال شیوهای با دوامتر و مؤثرتر برای رفع این معضل هستند. معضلی که از مالچ پاشی تا درختکاری و توسعه پوشش گیاهی و مدیریت منابع آبی برای آن تجویز میشود. البته در این بین به طور حتم درختکاری و گسترش پوشش سبز راهکاری با دوامتر، اما در ابتدای مسیر دشوارتر است. چراکه نهالهای تازه کاشته شده باید برای مدتی نه چندان کوتاه زیر نظر و مراقبت باشند. از همین رو شاید به نظر برسد که درختکاری راهی زمان بر است. اما با این حال نکته مثبتی که این شیوه دارد، این است که نه تنها خسارتی به محیطزیست وارد نمیکند، بلکه به گسترش زیستگاههای جانداران نیز کمک بزرگی میکند. با این حال باز هم مسئولان مالچ پاشی را انتخاب میکنند. شیوهای که نه تنها به گفته کارشناسان محیطزیست معضل ریزگردها را برای مدتی طولانی برطرف نمیکنند، بلکه در زمان مالچ پاشی موجب نابودی گونههای ارزشمند بسیاری هم میشوند. علاوه بر این تاریخ انقضای این طرح نیز کوتاه است و خیلی زود مالچها پوسیده شده و ریزگردهای نفتی بلند شده و خسارت بزرگی به محیطزیست وارد میکنند و منجر به خطر افتادن سلامتی مردم هم میشود. گفته میشود که دولت برنامه مالچ پاشی بیش از ۱۲ هزار هکتار از اراضی مستعد ریزگرد خوزستان را تا پایان سال دنبال میکند. برنامهای که نه تنها در خوزستان، بلکه در مناطق دیگری همچون سیستان و بلوچستان، کرمان و هر منطقهای دیگر که احتمال ریزگردی شدن دارند هم انجام میشود.
مالچ پاشی دردی را دوا نمیکند
در حال حاضر مناطقی، چون بستان، چذابه و فکه در استان خوزستان که این روزها به مالچهای نفتی آغشته میشوند زیستگاه جانورانی، چون افعی شاخدار عربی، بوای شنی عربی، آگامای سروزغی عربی، اسکینک معمولی، سوسمار انگشت شانهای اشمیت، همچنین انواع و اقسام حشرات و پستانداران کوچک مثل جربیل پاسفید، پامسواکی و مهمتر از همه آهوی شنی هستند؛ آهوهایی که در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار دارند. امیر سرخه، فعال محیطزیست خوزستان ضمن اظهار نگرانی در خصوص مطالب فوق میگوید: «فعالان محیطزیست بارها نسبت به این اقدام مسئولان اعتراض کردهاند. اقدامی که نه تنها منجر به خسارت دیدن محیطزیست میشود، بلکه هزینهبر هم هست، اما با توجه به اصرار مسئولان بر ادامه مالچپاشی، ورود دستگاههای نظارتی به این مقوله، تنها راه نجات طبیعت خوزستان از نابودی ابدی به نظر میرسد.» لازم به ذکر است که پیش از این پرویز کردوانی، پدر علم کویرشناسی ایران و اسماعیل کهرم، مشاور سابق رئیس سازمان حفاظت از محیطزیست در دوره ریاست معصومه ابتکار نیز بارها نسبت به پیامدهای جبرانناپذیر مالچپاشی هشدار دادهاند و گفته میشود که پاشیدن این حجم از مواد چرب نفتی در طبیعت اقدامی کارشناسی نشده است که زیستبوم منطقه را برای همیشه از بین میبرد. مضاف بر این مشکلات این مواد نفتی در افزایش دمای این مناطق نیز مؤثر خواهند بود. لازم به ذکر است که طی چند روز گذشته عکسهایی از به دام افتادن حیوانات در مواد نفتی و از بین رفتن جاندارانی همچون خارپشت، افعی شاخدار عربی و چندین گونه گیاهی با ارزش منتشر شده است که خود گواهی بر زیان بار بودن این شیوه برای مهار ریزگردها است. بنابر این وقت آن رسیده که متولیان به جای صرف هزینه برای طرحهای ناکارآمد به دنبال شیوههای مؤثر و دوستدار طبیعت باشند. شیوههایی که یکی از آنها پروژه توسعه پوشش گیاهی با درخت کاری است. کاری که سال گذشته سپاه با کاشت چندین هزار اصله درخت در استان خوزستان انجام داد.