جوان آنلاین: روزنامه «جام جم» در شماره امروز خود طی گزارشی به بررسی خطرات و آسیبهای بازیهای مجازی برای کودکان پرداخت و نوشت: بازیهای كودكانه دنیای بزرگسالی را میسازند، اما اغلب ما در بزرگسالی نسبت به اهمیت و نقش بازی در نحوه ساختن زندگی كودكانمان كم توجه میشویم؛ آنچنان كه این روزها بازی از نگاه اغلب والدین پرمشغله یك «صدا خفه كن» محسوب میشود. سر و صدای كودكان و نوجوانان توسط قهرمانهای بازیهای مجازی آنچنان به درونشان كشیده میشود كه والدین متوجه هدایت دلبندشان به سوی مرگ نمیشوند تا زمانی كه نفس كودكشان كاملا در سینه حبس میشود و فاجعه خود را به شكل خودكشی آشكار میكند. این روزها بازی «مومو» بعد از نهنگ آبی چنین نقشی را ایفا میكند. با هدف محافظت از وجود ارزشمند كودكان و نوجوانان ایران زمین با دكتر حمیدرضا حسنآبادی، روانشناس تربیتی، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی و دكتر سیدرضا ملكوتی، روانپزشك و عضو جمعیت پیشگیری از خودكشی گفتوگو كردهایم تا درباره مخاطرات این بازیها و راههای مراقبت از فرزاندانمان بیشتر آشنا شویم.
دكتر ملكوتی : با مراكز مشاوره تماس بگیرید
واتساپ، فیسبوك و البته تماسهای تلفنی ناشناس، كانالهای آشنایی نوجوانان با بازی مومو معرفی شده است. این بازیها مخاطب را چنان آهسته به سمت خودكشی هدایت میكند كه فرد از این هدایت نرم مطلع نمیشود. هرچند كودكانی كه دچار ترس، اضطراب،نگرانی و القا پذیری بالا هستند، بیشتر تحتتاثیر این بازیها قرار میگیرند اما همانگونه كه اشاره شد كودكان و نوجوانان عادی نیز از این تاثیرپذیری مستثنا نیستند.
احتمالا این سوال برای شما هم مطرح است كه اگر متوجه شدید فرزندتان به دام بازی مومو یا نهنگ آبی گرفتار شده، چه كاری باید انجام دهید؟
كارشناسان تأكید میكنند به هیچ عنوان واكنش تهاجمی و مناقشه برانگیز با فرزندتان نداشته باشید و حتما با مراكز مشاوره بهداشت روان سازمان بهزیستی با شماره 1480 و اورژانس اجتماعی 123 تماس بگیرید یا به مراكز مشاوره بهداشت روان مستقر در مراكز جامع سلامت مراجعه كنید و حتما از روانشناس كمك بگیرید.
این اقدامات از آن جهت اهمیت دارد كه میزان اثرگذاری بازی بر ذهن كودك و افكار ایجاد شده در او بررسی و آسیبهای وارد شده درمان شود.
دكتر حسن آبادی : ابزار پنهان نفوذ بر كودكان
اهمیت بازی و تاثیر آن در رشد شناختی، اجتماعی، زبانی، هیجانی، جسمی، معنوی و شكل گیری ساختار ذهنی كودكان نسبت به دنیای بیرون بر هیچ كس پوشیده نیست. بنابراین وارد جزئیات مربوط به نقش و جایگاه بازی نمیشویم. تقریبا اغلب ما بر این گمان هستیم كه زندگی در عصر ارتباطات و فضای مجازی، تبلیغات، آپارتماننشینی، مشغله زیاد والدین و كاهش سطح اعتماد اجتماعی نسبت به حضور فرزندان در محیط بیرون از خانه مهمترین دلایل گرایش كودكان و نوجوانان به بازیهای مجازی است. اما اینها بخشی از عوامل است. نكته مهم تر جایگاه بازیها در فرآیند رشد كودك است. در بازی، كودك سعی دارد دنیا را طبق میل و اراده خود درست كند و قوانین و مقررات را مطابق دلخواه خود تغییر دهد. طراحان بازیهای مجازی با استفاده از این ظرفیت، بازیهای خود را برای تاثیرگذاری بر كودك طراحی میكنند و به اینگونه كودك را به سمت رفتارهای مخرب و آسیب زننده هدایت میكنند.
نحوه برنامهریزی استفاده از بازیها
كودكان و نوجوانان چنان تحت تاثیر دنیای مجازی هستند كه بر خلاف گذشته، اولین تقاضای آنها داشتن تبلت یا موبایل است. چارهای هم جز پذیرش این خواسته از سوی والدین اما به شكل برنامهریزی شده نیست. البته معنای برنامهریزی این نیست كه والدین هر وقت خواستند تبلت یا موبایل را به دست كودك بسپارند یا به زور از او بگیرند.
منظور یك برنامهریزی هدفمند بر مبنای تعامل بدون مناقشه است. یعنی والدین با كودك به توافق میرسند كه مثلا هفتهای دو ساعت در زمانبندی سه یا چهار دوره 30 تا 45دقیقهای فرزندشان مجاز به استفاده از ابزار مجازی است.
مومو یا نهنگ آبی
تنها كودكان دارای اختلال روانی در معرض تهدید نیستند، بلكه كودكان عادی نیز نسبت به انجام این بازیها گرایش دارند. چرا؟ چون كودكان براساس قواعد بازی دوست دارند دنیا را آن گونه كه دوست دارند، تجربه كنند. اما قوانین بزرگسالی و رفتارهای ایدئولوژیكی چنین اجازهای را نمیدهد و واكنش اغلب كودكان بدرفتاری است. نحوه مواجهه اغلب بزرگسالان در مقابل بدرفتاری كودك یا نوجوان نیز قضاوت و ارزیابیهای غیرمنطقی است.
«تو بچه بدی هستی، بیادبی، دوستت ندارم...» جملاتی كه در اغلب بچهها موجب احساس بی ارزشی، دوست داشتنی نبودن، بیاهمیت بودن و... میكند. اینجاست كه بچهها آمادگی گرایش به رفتارهای بد و پرخطر را پیدا میكنند. آنها احساس میكنند با انجام كارهای بد میتوانند دنیا را تحت كنترل بگیرند و توجهها را به خود جلب كنند.
بنابراین در صورت مواجهه با بدرفتاری به جای تخریب شخصیت، صرفا براساس همان رفتار، كودك را قضاوت كنید. كارشناسان توصیه میكنند والدین همانگونه كه نسبت به كیفیت مواد غذایی، پوشاك و سایر لوازم مصرفی توجه دارند باید نسبت به بازیهایی كه در اختیار فرزندشان قرار میگیرد نیز حساس باشند. آنها قبل از كودكان بازیها را با كمك متخصصان بررسی کرده و در صورت مثبت بودن عواقب آن، شرایط استفاده را فراهم كنند.