سرویس سیاسی جوان آنلاین: مقام معظم رهبری چندی پیش در دیدار با خانواده شهدای مدافع حرم به نکتهای اشاره کردند که در همان زمان مورد توجه تحلیلگران و صاحبنظران قرار گرفت.
ایشان در بخشی از بیانات خود در خصوص نقشههای دشمن در سال ۹۸ تصریح کردند: «نقشههای امریکا از جمله تحرکات و اقدامات دو سال اخیر آنها بهویژه وضع تحریمهای همهجانبه و کمک به دشمنان گوناگون ایران لو رفته است، هدف آنها این بود که به وسیله تحریم و اقدامات ضد امنیتی، در کشور دو دستگی، اختلاف و جنگ گروهها بهوجود آورند و عدهای را به خیابانها بکشانند و نام آن را هم تابستان داغ گذاشته بودند، اما به کوری چشم دشمنان، تابستان امسال یکی از بهترین تابستانها بود. اگرچه نقشه دشمن لو رفته است، اما همه باید هوشیاری خود را حفظ کنند زیرا امریکا، دشمنی خبیث و حیله گر است و ممکن است قصد فریب داشته باشد تا برای سال ۹۷، جنجال کند، اما مثلاً برای سال ۹۸ نقشهای بکشد.»
اگرچه اشاره ایشان به احتمال سوءاستفاده دشمن از بحث اقتصادی در سال ۹۸ سبب شد تا تحلیلهای مختلفی درباره پیش بینی آینده نوشته شود، اما نگاهی به اتفاقات سالهای گذشته نشان میدهد این حربه دشمن تا حدودی قدیمی شده است.
در سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ و زمانی که فتنه سیاسی در خیابانهای تهران خاموش شده بود و تحریمهای هستهای علیه کشورمان با ممنوعیت فروش نفت و تراکنشهای بانکی در حال اوج گرفتن بود، دشمن امید فراوانی داشت که تحریمها و مشکلات اقتصادی ایران را با مشکلات امنیتی روبه رو کند.
نگاهی به اظهار نظر مقامات امریکایی در کوران کاهش قیمت ریال به خوبی نشان میدهد این هدف چه از سوی اروپاییها و چه از سوی امریکاییها به عنوان فاز بعدی فشار علیه ایران در نظر گرفته شده بود.
هدف؛ تنبیه مردم ایران
به عنوان مثال هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت امریکا در مصاحبهای با برنامه پارازیت در شبکه فارسی زبان صدای امریکا گفت: «مردم ایران سزاوار آیندهای بهتر بودند، اما این امکانپذیر نبود مگر اینکه رهبران این کشور رویه خود را تغییر میدادند.»
روزنامه واشنگتن پست در ۱۰ ژانویه سال ۲۰۱۲ به نقل از دنیس راس مدیر وقت سیاستگذاری در قبال ایران در شورای امنیت ملی امریکا نوشت: «تحریمها به گونهای طراحی شدهاند تا ایرانیها را در وضعیتی قرار دهند که باید تصمیم بگیرند و اگر آنها این تصمیم را نگیرند میدانند که هزینه عدم انجام این کار بالا خواهد بود.» همچنین سایت گلوبال ریسرچ به نقل از برد شرمن در جلسه خصوصی در کنفرانس ایپک مینویسد: تحریمهای سخت و شدیدی که زندگی روزمره مردم ایران را تحت تأثیر قرار دهند عاملی است که میتواند مردم این کشور را ترغیب کند تا بین بقای رژیم ایران و برنامه هستهای آن یکی را انتخاب کنند. همچنین امریکا میخواهد تحریمهایی را تحمیل کند که زندگی را برای شهروندان ایران دشوارتر سازد با این امید که برای سرنگونی دولتشان انقلاب کنند. امریکا پذیرای انقلابی است که دولت فعلی ایران را برانداخته و دولتی را جایگزین آن سازد که مطابق منافع امریکا باشد.
در همان زمان رژیم صهیونیستی نیز همین مسیر را دنبال کرده و منتظر شروع ناآرامیها پس از اثرگذاری تحریمها بر اقتصاد ایران بود. آویگدور لیبرمن وزیر خارجه اسرائیل اظهار امیدواری کرد که تحریمها بتوانند موجب ناآرامی در ایران شوند.
لیبرمن در مصاحبه اختصاصی با روزنامه هاآرتص گفت: تظاهرات مخالفان در ایران که در ژوئن ۲۰۰۹ روی داد، بار دیگر حتی با قدرت بیشتر روی خواهد داد. وی همچنین گفت که تأثیر تحریمها علیه ایران به درجهای رسیده که تا تابستان ۲۰۱۳ احتمال میرود ناآرامیهای مردمی در ایران رخ دهد.
این اظهارات وزیر خارجه رژیمصهیونیستی پس از نوسانات نرخ ارز در ایران بیان شده است که نشان دهنده این واقعیت است که با افزایش فشارهای اقتصادی آنها به دنبال فرصتی هستند تا با تحت فشار گذاشتن مردم موج جدیدی از اعتراضات و نارضایتی مردمی را ایجاد کنند.
اروپاییها هم به دنبال فشار بر مردم بودند
اروپاییها که رسماً در بیانیهای اعلام کرده بودند مردم هدف تحریمها نیستند، باز هم امریکا را تنها نگذاشتند و از بروز ناآرامی و آشوب در ایران استقبال کردند. به گفته مهرداد عمادی مشاور اقتصادی ایرانی تبار اتحادیه اروپا، اعضای اتحادیه اروپا به خصوص پاریس و لندن (پیش از پاییز ۲۰۱۱) و برلین (کمی دیرتر) به دنبال این بودند تا تحریمها بر زندگی مردم عادی اثر بگذارد تا آنها به عنوان عامل و ابزاری برای مخالفان برنامه هستهای ایران تبدیل شوند و نظام سیاسی ایران را مجبور به عقب نشینی کنند. اعضای اتحادیه اروپا به این موضوع اشاره میکردند که تظاهرات آرام مردم ایران پس از انتخابات ژوئن ۲۰۰۹ به معنی این بود که بخش بزرگی از مردم ایران از شرایط اقتصادی و اجتماعی خود ناراضی هستند و این نارضایتی میتوانست تبدیل به این شود که اگر بتوان این نارضایتی را بیشتر کرد، میتوان آن را به یک تنش اجتماعی بدل کرد و حتی به درگیریهای خیابانی کشاند که از میانه این ماجراها چیزی به دست آورد. این نکته در بین اعضای اتحادیه اروپا به عنوان پتانسیلی که باید از آن به سرعت استفاده کرد، بسیار مورد توجه بود.
فیلیپ هاموند، وزیر دفاع وقت انگلیس نیز خواستار تشدید تحریمها تا حد تهدید نظام ایران به سرنگونی شد. وی گفت: «جامعه بینالمللی باید فشارها علیه تهران را تا سرحد تهدید این رژیم به سرنگونی، در صورت عدم تمایل برای تغییر رفتار در زمینه برنامه هستهای افزایش دهد. شواهد آشکاری وجود دارند مبنی بر اینکه تحریمهای فعلی با ضربه زدن به اقتصاد ایران و بر هم زدن وحدت مقامات این کشور اثرات خود را بر جای گذاشته است. ما قطعاً میتوانیم مشقتها (ناشی از تحریمها) را خیلی بیشتر بکنیم. تنها چیزی که ممکن است رژیم را به تحرک وادارد هنگامی است که آنها برای بقایشان تهدید احساس کنند. در صورتی که سطح فشارهای اقتصادی به حدی برسد که به طور بالقوه بتواند مخالفت و آشوبهای بالقوه در خیابانهای تهران برای تهدید رژیم ایجاد کند، آنها ممکن است روششان را تغییر دهند.»
اظهارات هاموند صریحترین چراغ سبز از طرف یک مقام غربی برای افزایش تحریمها به قصد بالا بردن مشقات اقتصادی در خیابانهای تهران برای ایجاد آشوبها و مخالفتهای تهدیدکننده علیه نظام جمهوری اسلامی بود.
مردم یاور همیشگی نظام
مرور تمام این اظهار نظرها نشان میدهد تا چه اندازه امریکا به دنبال تنبیه دسته جمعی مردم ایران از جمله بیماران برای رسیدن به اهداف سیاسی خود بود.
نگاهی به راهبردهای دولت ترامپ در شرایط فعلی نشان میدهد که دقیقا همان سیاست تکراری در خصوص فشار بر مردم برای شورش علیه نظام دنبال میشود؛ سیاستی که به دنبال استفاده از برخی عوامل داخلی به منظور تسریع آن است. با این حال آنچه در سالهای ۹۶ و ۹۷ گذشته نشان میدهد بیانگر این است که هیچ گاه این راهبرد به هدف اصلی خود نرسیده است.
صرفنظر از نتیجه گیریهای داخلی نگاهی به گزارش مراکز اطلاعاتی امریکا نشان میدهد فشارهای اقتصادی هیچ گاه مردم را علیه نظام تحریک نکرده است، به عنوان مثال واشنگتن پست به نقل از مایکل سینگ مشاور شورای امنیت ملی دولت بوش به اثرگذاری کم تحریمها اشاره کرد و گفت: مردم ایران اثرات تحریمها را حس کردهاند، اما هنوز معلوم نیست که این بحران بر رژیم اثری داشته است یا خیر. ایجاد ناآرامیهای داخلی یک روش برای اثرگذاری بر محاسبات مقامات ایران است، اما چیزی که ما تا کنون دیدهایم اثراتی محدود بودهاند. مردم همواره نشان دادهاند در شرایط سخت با بصیرت خود همراه با نظام جمهوری اسلامی ایران بودهاند و در این میان خواص هستند که باید بار دیگر بصیرت خود را به مردم اثبات کنند.