عدالتخواهی پوپولیستی یا عالمانه؟

به گزارش جوان آنلاین، کانال اقتصاد در تلگرام طی مطلبی با عنوان «عدالتخواهی پوپولیستی، عدالت‌خواهی عالمانه» به نقد برخی از مطالبات عدالت طلبانه پرداخته است. در این یادداشت می‌خوانیم:

 

«همه» می‌خواهند به خرج «دولت» زندگی کنند و رفاه‌شان را به خرج «دولت» بالاتر ببرند. آن‌ها فراموش می‌کنند که همواره «دولت» است که دارد به خرج «همه» زندگی می‌کند / «فردریک باستیا»، اقتصاددان شهیر فرانسوی

یک ویژگی مشترک در اکثریت وعده‌های پوپولیستی سیاستمداران و خواسته‌های امکان‌ناپذیر مردم، آن است که مطالبه کنند مخارج دولت زیاد شود بدون آنکه دولت مالیات جدیدی بگیرد.

فرض کنیم بهره‌وری هزینه‌های دولت و نیز آنچه تحت عنوان حیف و میل و فساد در هزینه‌های دولت مطرح می‌شود، کمابیش ثابت باشد و دستکم در کوتاه مدت نتوان تغییر چشمگیری در آن ایجاد کرد. در این صورت مطالبه افزایش مخارج دولت (مثلا افزایش حقوق کارکنان دولت، افزایش استخدام در ادارات دولتی، رایگان شدن خدمات دولتی، افزایش حجم فروش دلار با قیمت دولتی، افزایش پرداخت وام‌های بدون بهره از طرف دولت و...)، فقط و فقط زمانی امکان‌پذیر است که درآمد دولت هم زیاد شود (مثلا برخی انواع مالیات زیاد شوند یا قیمت برخی خدمات دولتی بیشتر شود یا دولت تحت عناوین مختلف پول‌هایی را از برخی شهروندان دریافت کند)

حالا فرض کنیم دولت ایران بخواهد حقوق سربازان را _. به عنوان گروهی که تقریبا هیچ ظرفیتی برای اشتغال و کسب درآمد ندارند _. به حداقل حقوق قانون کار برساند یا مستمری افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی را ۲ برابر کند و در عینحال هیچ مالیاتی را هم بالا نبرد. نتیجه چه می‌شود؟ منابع مالی مورد نیاز از کجا تامین می‌شود؟ دولت مجبور می‌شود با چاپ پول (یا سایر روش‌هایی که تاثیر مشابهی دارند)، تورم را به عامه مردم تحمیل کرده و دست در جیب عامه مردم ببرد. یک روش دیگر _. در کشوری مانند ایران _. آن است که دولت دست در جیب نسل آینده ببرد و با تصاحب و سپس حراج انبوه نفت و گاز و سایر منابع زیرزمینی، منابع مالی‌ای به دست آورد تا بتواند بدون افزایش مالیات‌ها _. به ظاهر _. رفاه بیشتری برای بخشی از مردم ایجاد کند.

خلاصه که یک تمایز کلیدی بین برنامه‌های عدالت‌خواهانه پوپولیستی و برنامه‌های عدالت‌خواهانه واقع‌بینانه همین است: برنامه‌های عدالت‌خواهانه عالمانه و واقع‌بینانه، در کنار ارائه پیشنهادی که هزینه‌ای را به دولت تحمیل می‌کند، محل تامین مالی (طراحی مالیات جدید یا حذف برخی هزینه‌های فعلی دولت) را هم دقیقا مشخص می‌کنند.