ایران، روسیه و تـرکیـه رونـد سیاسی حل بحران سوریه را با توافق برای تشکیل کمیته قانون اساسی کلید زدند. وزرای خارجه سه کشور به عنوان ضامنین روند آستانه و دی‌میستورا، نماینده سازمان ملل، دیروز در ژنو برای تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه در اوایل سال آینده میلادی به توافق رسیدند؛ اتفاقی که هم غربی‌ها را خلع سلاح می‌کند و هم اعتبار روند آستانه را افزایش می‌دهد.
در پایان نشست دیروز محمدجواد ظریف با سرگئی لاوروف و مولود چاووش اوغلو، همتایان روس و ترکیه‌ای او در ژنو، بر سر یک بیانیه پنج‌بندی توافق کردند که در آن بر اراده سه کشور برای تسهیل آغاز به کار کمیته قانون اساسی تأکید شده است. بر اساس این بیانیه وزرا:
۱- نتایج مثبت رایزنی‌های‌شان با طرف‌های سوری درباره ترکیب کمیته قانون اساسی را ارائه نمودند.
۲- اراده خود را برای تسهیل آغاز به کار کمیته قانون اساسی از طریق تشریح اصول کلی و راهبردی آن به واسطه تعامل با طرف‌های سوری و نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه مورد تأکید مجدد قرار دادند که بر مبنای آن یک آیین کار به منظور تضمین فعالیت مؤثر و پایدار کمیته تدوین خواهد شد. فعالیت کمیته قانون اساسی باید در فضایی همراه با مصالحه و مشارکت سازنده با هدف دسترسی به توافق کلی میان اعضای آن صورت پذیرد، به نحوی که نتایج آن بتواند حداکثر حمایت ممکن مردم سوریه را کسب کند.
۳- توافق کردند برای تشکیل اولین نشست کمیته قانون اساسی اوایل سال آینده میلادی در ژنو تلاش کنند.
۴- بر این باور تصریح کردند که این گام‌ها به آغاز یک فرآیند سیاسی پایدار و ماندگار سوری-سوری با تسهیل سازمان ملل در راستای تصمیمات کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی و قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت منجر خواهد شد.
۵- تعهد قوی خود را نسبت به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه مورد تأکید مجدد قرار داده و تصدیق کردند که این اصول باید توسط همه طرف‌ها مورد احترام قرار گیرد.
«استفان دی میستورا» نماینده سازمان ملل در امور سوریه در نشست خبری مشترک با وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه در ژنو گفت که در این نشست سه‌جانبه تلاش‌هایی برای توافق بر سر بسته پیشنهادی متوازن جهت تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه انجام گرفت. به گزارش الجزیره، نماینده سازمان ملل در امور سوریه تصریح کرد که در نشست روز سه شنبه حتی گام اضافی برای تأسیس کمیته پیش‌نویس قانون اساسی سوریه برداشته شد. وی افزود: فردا با دبیرکل سازمان ملل درباره آنچه که به توافق رسیده‌ایم، رایزنی خواهم کرد. به شورای امنیت خواهم رفت تا اطلاعاتم درباره تشکیل کمیته پیش‌نویس قانون اساسی را ارائه کنم. ظریف با انتشار عکسی از خود در کنار همتایانش از روسیه و ترکیه نوشت: «در ژنو برای پیش بردن مسئله [تشکیل]کمیته قانون اساسی جهت حل و فصل بحران سوریه در کنار همتایان روس و ترکیه‌ای بودم. ما همیشه روی یک راهکار سیاسی تحت رهبری و مالکیت سوری‌ها اصرار می‌ورزیدیم. غرب اکنون مجاب شده این را بپذیرد، منتهی باید به جای دیکته کردن [امور]آن‌ها را تسهیل کند.»
۵۰+۵۰+۵۰
ایران، روسیه و ترکیه عضو مکانیزم روند آستانه هستند که پس از آزادسازی کامل حلب در حدود دو سال قبل تشکیل شد. دستور کار نشست روز گذشته ژنو درباره تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه بود که یکی از مهم‌ترین چالش‌های سیاسی بحران سوریه محسوب می‌شود.
قبل از نشست وزرای خارجه، دیپلمات‌های ارشد سه کشور دو شنبه شب گردهم آمدند و پیش‌نویس بیانیه پایانی نشست وزرای خارجه سه کشور را بررسی و نهایی کردند. نماینده ایران در این نشست کارشناسی حسین جابری‌انصاری، معاون وزیر خارجه بود که شامگاه یک شنبه ۲۵ آذر ۹۷ در سفری فوری و دو ساعته به دمشق با بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه دیدار و در خصوص آخرین تحولات مربوط به کمیته قانون اساسی سوریه رایزنی و هماهنگی کرده و سپس از طریق بیروت به ژنو سفر کرد. جابری‌انصاری روز شنبه نیز در تهران میزبان الکساندر لاورنتیف، نماینده ویژه پوتین رئیس‌جمهور روسیه در امور سوریه بود.
کشور‌های تضمین‌کننده آتش بس سوریه و برخی از معارضان در کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه موسوم به نشست سوچی روسیه بر سر تشکیل کمیته بازبینی قانون اساسی در این کشور توافق کردند. این کمیته قرار است متشکل از ۱۵۰ نفر باشد؛ ۵۰ نفر از معارضان، ۵۰ نفر از دولت سوریه و ۵۰ تن دیگر نیز شامل افرادی خواهد بود که سازمان ملل آن‌ها را معرفی خواهد کرد.
موفقیت کشور‌های حاضر در مکانیزم آستانه برای پیشبرد بحث تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه می‌تواند نقش کلیدی و مهمی در دستیابی به صلح کامل و پایدار در سوریه داشته باشد. پیش‌تر مقامات امریکایی تهدید کرده بودند، چون روند آستانه نتوانسته در تشکیل کمیته قانون اساسی موفق شود باید این روند را کنار گذاشت و مکانیزم جدیدی را آغاز کرد. حالا با توافق سه کشور یکی از مهم‌ترین بهانه‌های غرب برای اخلال در روند مذاکرات سیاسی سوریه برداشته شد. از طرف دیگر نشست روز گذشته وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه نشانه دیگری از موفقیت و مؤثر بودن روند آستانه دارد که تاکنون نقش مهمی در کاهش خشونت‌ها داشته است.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران که روز شنبه (۲۴ آذرماه) در نشست بین‌المللی دوحه قطر حضور داشت، در جلسه پرسش و پاسخی در این نشست درباره بحران سوریه گفت: «ما حدود پنج سال پیش اعلام کردیم که برای حل بحران سوریه لازم است یک فرآیند قانون اساسی آغاز شود و من معتقدم که این تنها راه برای خروج از این بحران است. ما معتقدیم که درگیری‌ها باید پایان یابد، باید تبادلات انسانی برقرار شود، باید یک دولت فراگیر روی کار باشد و باید اصلاحات قانون اساسی صورت گیرد.» چاووش اوغلو روز دو شنبه طی سخنرانی در صحن پارلمان ترکیه برای تشریح اولویت‌های سیاست خارجی این کشور گفت: «ما روزنه نهایی فرصت برای راهکار سیاسی در سوریه را گشوده‌ایم.» سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز جمعه در دیدار با چاووش‌اوغلو از آماده بودن لیست اعضای کمیته قانون اساسی سوریه خبر داده و گفته بود احتمالاً در اوایل سال آینده میلادی (۲۰۱۹) اولین نشست آن‌ها برگزار می‌شود. لاوروف همچنین افزود که ایران، ترکیه و روسیه بر آماده بودن تقریبی لیست اعضای کمیته قانون اساسی سوریه تفاهم دارند.
امریکا: نمی‌خواهیم اسد را ساقط کنیم
یک مقام ارشد دولت امریکا دو شنبه شب تصریح کرد که دولت این کشور دیگر قصد ندارد «بشار اسد»، رئیس‌جمهور سوریه را از قدرت عزل کند. به نوشته خبرگزاری فرانسه، «جیمز جفری»، در نشستی در اندیشکده آتلانتیک درباره دولت سوریه گفت: «می‌خواهیم حکومتی را [در سوریه]ببینیم که از اساس متفاوت است. دنبال براندازی نیستیم، نمی‌خواهیم از شر اسد خلاص شویم.»جیمز جفری گفت که کشور‌های غربی و نهاد‌های بین‌المللی به دولت سوریه برای بازسازی این کشور کمک نخواهند کرد. او گفت: «آمادگی زیادی از سوی کشور‌های غربی وجود دارد که برای آن فاجعه پول جمع‌آوری نکنند، مگر آنکه دولت آماده مصالحه باشد و بنابراین، در سال‌های پیش رو بحران دیگری ایجاد نکند.»
