مستند کوتاه «چند نفر از ما» این روزها در جشنواره سینما حقیقت در حال اکران است. گفت و گوی «جوان» با هادی معصومدوست کارگردان این اثر را میخوانید.
سوژه مستند شما درباره چه موضوعی است و چه چیزی باعث شد سوژه این مستند را انتخاب کنید؟
سوژه مستند درباره اعتیاد است. من یک مجموعه سه قسمتی کار کردم که در آن میخواستم به معضلات شهر مشهد بپردازم. در این مجموعه یکی از این قسمتها به موضوع اعتیاد میپرداخت. در واقع به عنوان یکی از معضلات اجتماعی شهر مشهد طی پژوهشی که انجام دادم رسیدم به موضوع اعتیاد و این قسمت در واقع حاصل همان پژوهشی است که انجام دادم.
از چه زاویهای به موضوع اعتیاد پرداختید؟
راجع به اعتیاد فیلمهای زیادی ساخته شده است و من فکر کردم که با آگاهی به این مسئله باید به سمت این سوژه بروم و سعی کردم این را از یک صافی دیگری بگذرانم و یک مقدار شاید از جهتی فضای کار را متفاوت روایت کنم. اینکه چقدر موفق بودم نمیدانم، اما تلاش خود را کردم.
در متنی خواندم مستند «چند نفر از ما» ادغام مستند و ادبیات است و تلاشی برای واقعگرایی مستندوار و تخیل ادبیات.
همیشه سعی میکنم کارهایم با فضای ادبیات آمیخته شود. در واقع سعی نمیکنم، این اتفاق ناخودآگاه میافتد. به نظرم کسی که دارد به هر شکلی فیلم میسازد باید بیان کردن را بلد باشد. ادبیات خوب به ما یاد میدهد که چگونه حرفمان را بیان کنیم. در واقع در همه فیلمهایی که ساختهام خیلی از ادبیات کمک گرفتهام. این کار هم در دنباله این صحبتی است که خدمت شما عرض میکنم. سعی کردم در آمیختن ادبیات و سینما آن متفاوت بودنی که مدنظرم بوده درباره این سوژه را اعمال کنم.
کمی از محتوای فیلم برایمان روایت کنید.
این فیلم با اینکه در محله جرجخیر میگذرد و بخشی از فیلم داخل کمپ ترک اعتیاد است مسلماً و مشخصاً راجع به اصل موضوع اعتیاد نیست؛ راجع به این است که حالا ما یکسری جوان داریم که اعتیاد را ترک میکنند و بستری وجود دارد که وقتی برمیگردند دوباره بتوانند در سلامت زندگی کنند، چه تمهیداتی برای این اتفاق در نظر گرفته شده است و آیا اصولاً اینها این امکان را دارند که حتی اگر بخواهند بتوانند زندگی سلامتی داشته باشند.
این نام برای این مستند بر چه اساسی بوده است؟
وجه تسمیه «چند نفر از ما» این است که ابتدای فیلم هم بیان میشود که حرفهای ما همه تکراری است و این حرفها پیش از این شنیده شده و حتی توقع نداریم روی کسی تاثیر بگذارد و به واقع ما چند نفری از یک کل بزرگتر هستیم که میخواهیم حرفهایمان را بگوییم برای اینکه شاید روی یک نفر از آدمهایی مثل خودمان تاثیر بگذارد. برای همین عنوان «چند نفر از ما» اشاره دارد به همین چند تا آدمی که میخواهند درباره مصائب خودشان حرف بزنند.
این مستند منهای این جشنواره در جشنوارههای دیگری هم شرکت داشته است؟
نه این اولین پخش است که به سینمای حقیقت رسید و در حال پخش است.
چه زمانی صرف تهیه این مستند شد؟
نزدیک هشت ماه مشغول این کار بودیم؛ از ضبط تا تدوین.
در تهیه این مستند چه مخاطراتی داشتید؟
سخت است ورود پیدا کردن به محلهایی که کار آسانی نیست، چون تو را خودی نمیدانند و به شدت آدمهای عاصی هستند و وقتی آدمی خارج از خودشان به آنها نزدیک میشود به شدت گارد میگیرند و بعضاً حمله میکنند و ورود به چنین فضایی پرمخاطره است. اما چارهای نبود برای ساخت این فیلم و باید میرفتم، چون باید به هر طریقی به این فضا ورود پیدا میکردم. در این مسیر خود بچههایی که اهل محل بودند و با آنها رفاقت کردم، کمک کردند که به بعضی از فضاهایشان نزدیک بشوم.
کارهای زیادی در این موضوع ساخته شده، اما گفتید در این مستند سعی کردید نگاه ویژهای داشته باشید، خودتان چقدر به این سوژه نزدیک شدید؟
من جواب این سؤال را نمیتوانم بدهم. به نظرم باید دیگران دربارهاش صحبت کنند. من در این راستا تلاش خودم را کردهام.
بازخوردها تا این لحظه از جشنواره چطور بوده است؟
خوب بود ولی باید یک مقدار زمان بگذرد تا کامل متوجه شویم و به هر صورت پخش تلویزیونی هم برای من مهم است، چون آنجا با یک عده از مخاطبان مواجه میشوی که خیلی بیواسطهتر با فیلم برخورد میکنند و خیلی دلیتر فیلم را میبینند و به همین دلیل هنوز زود است که بخواهم درباره بازخوردهایش صحبت کنم.