کد خبر: 937157
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۳۹۷ - ۱۵:۳۸
خطر جدی درکمبن کشت وزرع مازندران
آب وهوای بارانی ومرطوب در مبزندران ازجمله مواهبی است که سبب شده تا این استان در زمینه تولیدات کشاورزی خصوصا برنج وانواع مرکبات حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشد با این حال در سال‌های اخیر افزایش برداشت آب از منابع زیرزمینی و نیز نزدیکی به دریای خزرسبب شده تا آب شور دریا وارد منابع زیرزمینی شده و هر ساله با تداوم خشکسالی ها، شوری به منابع بالادستی نیز راه پیدا کند.
محمدرضا سوري

جوان آنلاین: آب وهواي باراني ومرطوب در مبزندران ازجمله مواهبي است كه سبب شده تا اين استان در زمينه توليدات كشاورزي خصوصا برنج وانواع مركبات حرفهاي بسياري براي گفتن داشته باشد با اين حال در سالهاي اخير افزایش برداشت آب از منابع زیرزمینی و نیز نزدیکی به دریای خزرسبب شده تا آب شور دریا وارد منابع زیرزمینی شده و هر ساله با تداوم خشکسالی ها، شوری به منابع بالادستی نیز راه پیدا کند.

مساله اي كه به گفته كارشناسان حالا باعث شده تا اين مهم تهديدي جدي براي كشاورزي اين استان خصوصا برنج توليدي آن شود موضوعي كه مي طلبد براي رفع آن اقدام جدي انجام بگيرد.

*******

استان مازندران با تولید سالانه بیش از 6 میلیون تن محصولات کشاورزی، رتبه نخست تولید بسیاری از این محصولات را در کشور دارد.

هم اکنون در 98 درصد از مساحت این استان فعالیت های مربوط به بخش کشاورزی انجام می شود.

اين درحالي است كه  حدود 80 درصد نیاز غذایی و همچنین حدود 90 درصد نیاز مواد اولیه بخش صنایع کشاورزی کشور در مازندران تولید و تامین می شود.

موضوعي كه موجب شده تا اين  استان رتبه نخست را در تولید 14 محصول زراعی ، باغی ، دامی و شیلاتی کشور در اختیار بگيرد  و حدود 23 درصد از ارزش افزودهآن نيز مربوط به فعالیت های بخش کشاورزی باشد.

 

اين مهم موجب شد تا تنها در سال 95 میزان تولید شلتوک در مازندران 1 میلیون و 187 هزار و 480 تن ، سایر محصولات زراعی شامل گندم، جو، دانه های روغنی، علوفه و سبزیجات 1 میلیون و 425 هزار و 695 تن ؛ محصولات باغی شامل مرکبات، میوه های هسته دار و دانه دارتوسط بهره برداران بدست آيد.

صادرات محصولات کشاورزی نیز با رشدی معادل 98.17 درصد از لحاظ وزنی به 21 هزار و 664 تن به ارزش 297 میلیون دلار و گل و گیاه با رشدی معادل 22.75 درصد از لحاظ وزنی به 912 تن به ارزش 2 هزار و 734 دلار رسیده است و جایگاه مازندران را از نظر کمی و کیفی به جایگاه ویژه‌ای در تنوع تولید و صادرات محصولات کشاورزی در کشور رسانده است كه در اين ميان ، کشورهای ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان، افغانستان، عراق و فدراسیون روسیه را ازمهم‌ترین کشورهای هدف صارداتی محصولات کشاورزی مازندران به شمار مي روند.

شوري آب وخاك تهديدي جدي براي كشاورزي مازندران

با تمام  مزايايي كه در خصوص توليدات كشاورزي مازندران گفته شد ، اما برخي تغييرات  از جمله ا افزایش برداشت آب از منابع زیرزمینی و نیز نزدیکی به دریای خزر سبب شده تا آب شور دریا وارد منابع زیرزمینی شده و هر ساله با تداوم خشکسالی ها، شوری به منابع بالادستی نیز راه پیدا کندموضوعي كه از هم اكنون زنگ خطر براي توليدات كشاورزي وباغات اين منطقه را به صدا درآورده است.

یک خاکشناس با تاييد اين مهم  به ايسنا مي گويد:« خاک مازندران متاثر از کم‌آبی در مسیر شوری قرار دارد.»

محمدعلی بهمنیار مي افزايد:« کشت هر محصولی نیاز به آب و خاک مناسب داشته و هرچه شور این عناصر کمتر باشد گیاه رشد بهتری داشته و تنش کمتری را تجربه می‌کند.»

وي با اشاره به  درجه بندی شوری خاک و آب ادامه مي دهد :« خاک هایی با درجه شوری 2 و 3 و 4 ظرفیت کشت را داشته و هر چه درجه و کلاسه بندی بالاتر رود قابلیت بهره برداری با محدودیت های بیشتری مواجه خواهد شد.»

اين درحالي است كه  تحمل گیاهان نسبت به شوری متفاوت بوده و هر گیاهی در محیط خاص خود دارای بهترین بهره وری است که انتخاب درست گیاه متناسب با اقلیم می‌تواند کمک بسیاری به افزایش تولید داشته باشد.

از طرفي  می توان خاک شور را با استفاده از اصلاح کننده‌ها و زهکش مناسب، طی سالهای طولانی مورد استفاده قرار داد به نحوی که مقدار شوری خاک بیشتر نشود.

از آنجا كه خاک مطلوب کشت، در شرایط مدیریت نامناسب و نبود زهکش پس از چند سال بهره برداری می‌تواند شور شود و این موضوع می تواند به جهت استفاده متوالی و غیر اصولی از زمین های کشاورزی حتی تا دو یا سه برابر افزایش یافته و در طولانی مدت خاک غیر قابل کشت شود. در چنین شرایطی گیاهی که قبلا کشت شده دیگر کارایی نداشته و اگر هم مجدد کشت شود راندمان آن به شدت کاهش خواهد یافت.

و حتی اگر آبیاری در زمین های شور انجام شود به دلیل افزایش پتانسیل اسمزی، قابلیت جذب آب و مواد غذایی توسط گیاه کاهش پیدا کرده و گیاه دچار تنش هایی در زمان رشد خواهد شد.

مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی ساری، زیاد شدن نمک را باعث افزایش PH خاک و غیر قابل جذب شدن برخی عناصر توسط گیاه عنوان دانسته ومي گويد:« به دلیل متفاوت بودن شرایط رشد و حساسیت های موجود در زمان نمو گیاه برخی اتفاقات مانند جوانه زنی و دانه بندی متاثر از شوری خاک دچار اختلال می‌شود.»

پوک شدن دانه‌های برنج در مازندران براثر شوري آب وخاك

مازندران بیش از ۲۴۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد و قطب مهم تولید برنج در کشور محسوب می‌شود. مازندران با داشتن ۳۸ درصد سطح زیر کشت و ۴۲ درصد تولید برنج کشور، تأمین‌کننده اصلی برنج کشور است و هرسال حدود ۱.۴ میلیون تن شلتوک در مازندران تولید می‌شود.

مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران می‌گوید:« در حال حاضر ۱۴۸ هزار و ۶۵۴ هکتار معادل ۷۱ درصد از شالیزارهای مازندران شخم و شیار و ۱۹۸ هزار و ۱۰۰ هکتار معادل ۴۷ درصد آب تخت اولیه شد.»

حسن عنایتی مي افزايد:« تاکنون پنج هزار و ۹۰۵ هکتار از شالیزارهای استان زیرپوشش بیمه کشاورزی قرارگرفته است و در حال حاضر ۲۷۹ نمونه خاک برای آنالیز به آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی ارسال شد.»

این مسئول ادامه مي دهد: طبق پیش‌بینی جهاد کشاورزی مازندران امسال ۶۰ هزار هکتار از شالیزارهای استان به زیر کشت مکانیزه می‌رود.

اين درحالي است كه پارسال ۵۰ هزار هکتار از زمین‌های استان مازندران به‌صورت مکانیزه نشاء کاری شد .

به گفته كارشناسان ، سبز نشدن برخی بذور و پوک شدن دانه های محصولات زراعی را نشانه شوری خاک بوده و تنش ناشی از شوری در مراحل حساس رشد، حتی بر روی گیاهانی که نسبت به شوری مقاومت بیشتری دارند نیز اثرات منفی می گذارد.

دراين ميان اين موضوع آسيب بسياري بر برنج توليدي در مازندران گذاشت به طوري كه سبب پوک شدن دانه‌های برنج دراين استان شد.

بهمنیار پوک شدن دانه های برنج در زمان برداشت را متاثر از شوری دانسته  و مي گويد: «تشدید شوری به دلیل کم آبی در تابستان و همچنین افزایش دما که باعث شدت یافتن واکنش ها می شود باعث شده تا تنش شوری بیشتر خودنمایی کرده و باعث خسارت به تولید محصول برنج شود.»

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی مازندران از وجود میکرو ارگانیسم ها در خاک خبر داده ومي افزايد: »فعالیت این میکرو ارگانیسم ها سبب شده تا عناصر غذایی خاک قابلیت جذب برای گیاه داشته باشند.»

به گفته وي نمک موجود در خاک  سبب کاهش فعالیت تعداد میکرو ارگانیسم ها در محیط شور نسبت به غیر شور کاهش یافته که این عمل به شکل مستقیم بر قابلیت جذب گیاهان و حاصلخیزی خاک تاثیرات منفی خواهد گذاشت.

تغییرات اقلیم در مازندران به سمتی حرکت می کند که در این استان با کاهش و تغییر پراکندگی بارش ها نسبت به فصول مواجهیم ضمن اینکه شدت بارش ها نیز افزایش پیدا کرده است.

اين درحالي است كه  کاهش ذخیره آب های زیرزمینی و منفی شدن بالانس آن در منابع آبی را از تبعات تغییر اقلیم عنوان است چراكه  افزایش برداشت آب از منابع زیرزمینی و نیز نزدیکی به دریای خزر سبب شده تا آب شور دریا وارد منابع زیرزمینی شده و هر ساله با تداوم خشکسالی ها، شوری به منابع بالادستی نیز راه پیدا کند.

استاد و مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه ساری با بیان اینکه برداشت بی رویه و بیش از حد سبب افزایش املاح منابع و کاهش دبی آب می شود، مي گويد:« گرما و دمای بالا نیز باعث تشدید شوری شده و واکنش های شیمیایی آب شور را افزایش می‌دهد که ثمره آن تاثیرات منفی بر تولیدات کشاورزی است.»

بهمنيار با تصریح اینکه در 50 سال گذشته هیچ چاهی در شرق مازندران وجود نداشت ،اما هم اكنون  نیاز آبی مازندران در سال های اخیر به دلیل خشکسالی افزایش یافته و باعث برداشت آب های زیر زمینی شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه باید به سمت تقویت منابع آبی زیر زمینی و جایگزینی آب های سطحی به جای آن حرکت کنیم، مي افزايد: «مدیریت استفاده از منابع آبی، امروز بیش از گذشته باید مورد توجه قرار گیرد.»

وي با اشاره به اينكه استفاده از کود برای جبران کاهش رشد گیاهان را راه حلی موقتی است  ادامه مي دهد:«چرا كه مصرف کودهای شیمیایی در آینده باعث تبعات منفی بر روی خاک می شود.»

 

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار