نشست گروه ۲۰ طی دو روز گذشته با حضور سران ۱۹ کشور و اتحادیه اروپا در بوینس‌آیرس برگزار شد. این گروه که به طور رسمی از سال ۲۰۰۸ آغاز به کار کرد، از همان ابتدا در صدد بود که با همکاری کشور‌های جهان، بر بحران‌های اقتصادی جهان غلبه کند. به‌خصوص که سومین بحران اقتصادی نظام سرمایه‌داری از آخرین ماه‌های ۲۰۰۷ خود را نشان داده بود و بعد از آن عمق بیشتری پیدا کرد و تاکنون نیز تداوم یافته است.
مسئله اصلی برای این نشست، حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید است که فلسفه وجودی گروه ۲۰ را با مشکل مواجه کرده است. رئیس‌جمهور امریکا در اولین حضور خود در سال ۲۰۱۷ زمینه‌های شکست آن را فراهم کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری این گروه، تقویت بازار آزاد و دوری جستن از «سیاست‌های حمایت‌گرایانه اقتصادی» بوده است که طی دو سال گذشته ترامپ کاملاً برخلاف توافقات و تعهدات عمل کرده است. موضوعی که با رویکرد امریکا در جنگ تجاری و جدال تعرفه‌ها، بر نشست دو روز گذشته سایه افکند.
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند زمینه‌های ناکامی این نشست را فراهم کند، رویکرد‌های شخص‌محور رئیس‌جمهور امریکا به بحث‌های اقلیمی و آب و هوایی است. دونالد ترامپ با تأکید بر اینکه عوامل انسانی در گرمی آب و هوا تأثیر ندارد از موافقتنامه پاریس خارج شده است. به هر جهت مسئله اقتصاد و شرایط اقلیمی دو محور اصلی گروه ۲۰ طی سال‌های اخیر بوده‌اند که ترامپ با هر دوی آن‌ها مشکل دارد و برخلاف قاعده بازی می‌کند. این تنها اختلاف بین سران کشور‌های حاضر نیست. سر باز کردن دوباره زخم‌های اوکراین و تنش بین روسیه با امریکا و اروپا، چالش مهاجرت، بحران‌های شکل گرفته در حوزه غرب آسیا، به‌ویژه اقدامات ضدانسانی شکل گرفته در یمن، حضور محمد بن‌سلمان در اولین نشست مهم بین‌المللی بعد از جنایت شکل گرفته در کنسولگری عربستان در استانبول و نوع استقبال و ملاقات‌های دو‌جانبه با وی و... از مهم‌ترین مسائلی است که نشان می‌دهد نه تنها این نشست بلکه شرایط گروه ۲۰ در سال‌های آینده نیز چندان نتیجه‌بخش نخواهد بود؛ بنابراین نمی‌تواند مرهمی بر زخم بحران‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی جهان باشد.
این موضوع از ترکیب و حضور تظاهرات‌کنندگان علیه گروه ۲۰ نیز نمایان است. ائتلافی از اتحادیه‌های کارگری و گروه‌های حامی حقوق بشر، بیش از دیگران در این اعتراضات به چشم می‌خورد و حتی حضور چند هزار نفری پلیس که ۱۲ کیلومتر مربع اطراف محل برگزاری را قرق کرده‌اند، نمی‌تواند سدی جلوی آن‌ها باشد. این ترکیب نشان می‌دهد که دو موضوع بیش از همه مورد نظر اعتراض‌کنندگان است: ۱- اقتصاد و بحران شکل گرفته‌ای که بر قشر متوسط به پایین اثر مستقیم دارد و ۲- نقض‌های حقوق بشری که مکرر در جهان شکل می‌گیرد و اتفاقاً امریکا از آن‌ها حمایت می‌کند. نمونه اول در جنگ تجاری نمایان است و نمونه دوم در حضور بن‌سلمان در این نشست. رخداد‌های روزمره یمن که با حضور مستقیم عربستان سعودی، تاکنون بیش از ۷ هزار کشته بر جای گذاشته و همچنین قتل آشکار جمال خاشقجی که هیچ پولی نمی‌تواند روی آن را بپوشاند حتی آن‌هایی که به دست ترامپ رسیده است، مدافعان حقوق بشر را به واکنش واداشته است. البته اعتراضات حقوق بشری نسبت به عملکرد امریکا در دیگر نقاط جهان نیز عاملی بر حضور مردم معترض است، همچون کشتار‌های لحظه‌ای در فلسطین، اقدامات شکل گرفته در شبه‌قاره و خاورمیانه و...
اخبار و تصاویر منتشر شده از این نشست نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور امریکا به هر دلیل با محمد بن‌سلمان ملاقات نکرده و برخی از رهبران اروپایی که همچون ترزا می‌و ایمانوئل ماکرون که با وی ملاقات کرده‌اند، مسائل حقوق بشری یمن و خاشقجی را مطرح کرده و خواهان توضیح و شفافیت شده‌اند. برخی از تحلیل‌ها بر این مبنا است که این طیف برای پایین آوردن میزان حساسیت معترضان و مخالفان عملکرد سعودی، این مباحث را مطرح کرده‌اند تا کمتر مورد انتقاد قرار بگیرند.
اما در سوی دیگر دیده می‌شود که ولادیمیر پوتین و شی جین پینگ با بن‌سلمان ملاقات کرده و نسبت به رهبران اروپا، با وی گرم‌تر دیدار داشته‌اند. اگر این برداشت درست باشد، چه چشم‌اندازی را نشان می‌دهد؟ آیا می‌توان گفت که غرب درصدد عبور از بن‌سلمان و کنار گذاشتن او است و بن‌سلمان نیز با درک این مسئله به سمت روسیه و چین آمده و این دو نیز برای بر هم زدن قاعده بازی امریکا و همچنین سوق دادن عربستان سعودی به سمت خود، دست‌های محمد بن‌سلمان را گرم فشرده‌اند؟ تقریباً همان کاری را که چندی پیش روسیه با ترکیه بر سر سرنگونی جنگنده روسی انجام داد؟
این موضوع تنها مبتنی بر تحلیل و حدس و گمان است که بر پاشنه یک فرضیه می‌چرخد که اگر درست باشد، خاورمیانه در ماه‌های آینده تغییرات بنیادینی را در خود خواهد دید که با چالش‌های جدی روبه‌رو است؛ مسئله‌ای که برای اثبات یا ابطالش تنها باید منتظر ماند و بازی بزرگان و به بازی گرفتن عربستان را دید!
