عملکرد مجلس دهم در طول سه سال فعالیت با حواشی و اتفاقات مختلف روبهرو بوده است؛ از سلفی برخی نمایندگان با فدریگا موگرینی و بازدید بحث برانگیز جمعی از مجلسیها از موزه لوور پاریس گرفته تا رأی اعتماد قابل تأمل به تعدادی از وزرای کابینه دولت دوازدهم تا آرای شائبهبرانگیز به وزیر راه و شهرسازی سابق بعد از آنکه وی را به بهانه استیضاح به مجلس کشاندند و حتی رأی اعتماد مجدد به محمد شریعتمداری به عنوان وزیر کار و رفاه اجتماعی؛ وزیری که در وزارتخانه تخصصی خود، صنایع و معادن عملکرد قابل قبولی نداشت! عملکرد و کارنامه مجلس دهم که آن را باید مجلسی غیرقابل پیش بینی دانست، حتی زبان گلایه برخی از منتخبان ملت را نیز به همراه داشته است که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد.
دهم آذر به عنوان روز مجلس نامگذاری شده است. علت این نامگذاری شهادت آیتالله سیدحسن مدرس در روز دهم آذر ماه سال ۱۳۱۶ است؛ شخصیتی که مخالفتهایش با اقدامات دیکتاتوری رضا پهلوی دیکتاتور منجر به آن شد که مردم در برخی از نقاط کشور علیه طرح جمهوری رضا شاه تظاهرات کنند و این موضوع ملغی اعلام شود.
الگوی فراموش شده
رهبر معظم انقلاب اسلامی، بارها شخصیت و عملکرد شهید مدرس را تراز مناسب برای سنجش میزان توانایی و کارآمدی نمایندگان مجلس در هر دورهای عنوان کردهاند و از منتخبان ملت در مجلس در دیدارهایی که عموماً در تیرماه هر سال انجام میشود، مطالبه میکنند که خصایصی مانند عدالت محوری، استکبارستیزی و حق طلبی شهید مدرس را الگوی خود قرار دهند تا کارایی مجلس به عنوان مهمترین رکن قانونگذاری و نظارت در جمهوری اسلامی ایران افزایش یابد. حال میتوان با مرور برخی از مطالبات معظمله از نمایندگان، پی برد که مجلس دهم تا چه میزان به تراز استاندارد جهت «پیگیری حقوق مردم» و «بیتوجهی به منافع شخصی و گروهی» بیتوجه بودهاند.
رهبرانقلاب در باب شهید مدرس و الگو بودن وی برای نمایندگی مجلس میفرمایند: «مجلس باید مجلسی باشد که بتواند در مقابل زورگوییها و زیادهخواهیها و مرعوب کردنها و تطمیع کردنهای قدرتمندان جهانی بایستد و مصالح کشور و ملت را محاسبه کند و دنبال آن برود. امام رضواناللهعلیه بارها اسم «مدرس» را میآوردند. مگر خصوصیت مدرس چه بود؟ از مدرس عالمتر هم داشتیم. مدرس خصوصیت عمدهاش این بود که هیچ عامل ارعاب و تهدید و تطمیع و فریبگری در او اثر نمیکرد. همان وقتی که علیالظاهر فضا را بر ضد او آنچنان متشنج کرده بودند که علیهاش شعار میدادند، او ایستاد و حرف خودش را زد. این خصوصیت یک نماینده خوب در مجلس است.»
ایشان در سخنان دیگری عنوان میکنند: «من بارها عرض کردهام که قدرتهای استکباری - یعنی همین قدرتهای سلطهگر جهانی - که مرتب روی این کشور و آن کشور دست میاندازند و دولتها و ملتها را زیر یوغ خودشان میکشانند، عدهای کارشان از ترساندن میگذرد. قدرت واقعیشان آنقدر نیست که بر زبان میآورند. بدیهی است این همه که اینها با این انقلاب و با این کشور بدند، اگر قدرت داشتند، تاکنون این انقلاب اینطور رشد نمیکرد و اینگونه نمیماند.»
توصیفات مشابه فراوانی را میتوان در سخنان رهبرمعظم انقلاب اسلامی جستوجو کرد که طی آن از منتخبان مردم در مجلس میخواهند تا نسبت به دغدغههای مردم در حوزه اقتصادی و معیشتی توجه کنند و از فساپذیری و رانت خواری و تمرکز بر منافع فردی و جریانی دوری کنند. ایشان بسیاری از اوقات از نمایندگان مجلس میخواهند تا نه تنها در بحث «قانونگذاری» جهت ارتقای وضعیت اقتصادی مردم کمدرآمد، تلاش کنند بلکه از آنها مطالبه میکنند تا «بعد نظارتی» جهت نظارت و رصد دقیق عملکرد دولت را به شکل فزایندهای تقویت کنند.
ایشان در یکی دیگر از سخنرانیهای خود میفرمایند: «از طرف دیگر، نماینده نباید مفتون هم بشود. بعضیها مفتون و فریفته میشوند و دهنشان باز میماند! اینها آدمهای سادهلوحی هستند که راهحلهای خیالىِ اقتصادی یا سیاسی یا امنیتی که با آب و تاب تمام و با رنگ و لعاب گوناگون عرضه میشود، آنها را از خود بیخود میکند! سالها تجربه میکنند، اما آخرش خود و دیگران را به خاک سیاه مینشانند! بنابراین، مفتون هم نباید بشوند.»
قضاوت درباره مجلس خوب نیست
حجتالاسلام مجید ناصرینژاد نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با فارس با اشاره به عملکرد مجلس دهم گفت: عملکرد مجلس دهم را در حد جایگاه و شأن مجلس ندیدیم. ما معتقد بودیم مجلس باید استکبارستیز باشد و در خط مقدم مبارزه با استکبار و عوامل آن باشد و مدرسوار از حق و حقوق مردم دفاع کند، اما در مجلس دهم در بسیاری از این مسائل بهطور کل کوتاه آمد و به روش و منش مدرس عمل نکرد.
وی در پاسخ به این سؤال که قضاوت آیندگان در مورد مجلس دهم چه خواهد بود، اظهار داشت: چرا آیندگان؟ همین الان هم قضاوت در مورد مجلس، قضاوت خوبی نیست و توقعی که مردم از مجلس دارند، توسط مجلس برآورده نشده است. مجلس در بحث FATF عملکرد خوبی نداشت و موضع مجلس، موضع محکمی نبود و کاری که رئیس مجلس در رابطه با لوایح چهارگانه برخلاف مقررات، این لوایح را به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاد، کار درستی نبود و معالاسف مجلس هم موضع محکمی در این زمینه اتخاذ نکرد. وی افزود: ما به صورت فردی افرادی را داریم که مدرسگونه در مجلس کار میکنند، اما به صورت جمعی اینگونه نیست و ما تأسف میخوریم موضعگیریهای جمعی مجلس تفاوت ۱۸۰ درجهای با مواضع مدرس دارد. مجلس باید محکم، قاطع، جامعنگر و عملگرا باشد و مجلس دهم کمتر در این راستا گام برداشته است. ناصرینژاد در پایان خاطرنشان کرد: مجلس در مبارزه با اشرافیگری، در مبارزه با فساد و عوامل مخل اقتصادی باید قاطعتر وارد میشد که این کار را نکرد. آیندگان هم قضاوت خوبی در رابطه با مجلس نخواهند داشت.
احمد علیرضا بیگی نماینده مردم تبریز نیز گفت: شهید مدرس به عنوان یک اسطوره و الگو در تاریخ ایران زمین توانست نشان دهد که در عین اینکه در اقلیت است میتواند حرف حق را فریاد بزند و آن را به گوش همگان برساند و نام خود را در تاریخ بلندآوازه کند به ویژه در برابر دشمن شیفتهها.
وی ادامه داد: امروز هم حرکت همین دشمن شیفتهها مخل حرکت انقلاب اسلامی است و اصالت آن را مورد تهدید قرار میدهند. این افراد با در اختیار داشتن قدرت و منابعی که از آن ملت ایران است تلاش دارند با استفاده از این ظرفیت منافع ملت ایران را دستخوش تاراج و غارت کنند یا چشم خود را به روی این تاراج و قدرت ببندند. وی در پایان گفت: بعد از این اقدام مجلس بود که رهبری فرمودند: «ما هیچ چیز پنهانی از مردم نداریم به جز مسائل امنیتی و نظامی که آن هم باید از دشمن پنهان شود و، چون از دشمن پنهان میکنیم ناچاریم که آن را در معرض آگاهی مردم هم قرار ندهیم، اما آگاهی حق مردم است.»
بدون شک اگر هر قوه مجریهای، نهاد نظارتی مافوق خود را شکننده ارزیابی کند، بدون اعتنا اختیارات خود را فراخ و زمینههای بروز فسادهای گسترده را فراهم میکند چراکه خود را در برابر نهاد یا مجموعهای پاسخگو نمیداند. خروجی مجلس دهم در مقاطع مختلف، این اطمینان خاطر را در بین برخی از دولتمردان بهوجود آورده که «ناظری» هوشمند کارکرد و کارنامه وزارتخانهها و وزرا را رصد نکرده و اولویت آن حفظ منافع ملی بر اساس قانونگذاری و نظارت صحیح نیست و در چنین موقعیتی نباید انتظار داشت که زد و بندهای سیاسی- اقتصادی مانع تأمین خواستههای عمومی نشود.