کد خبر: 934853
تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۳۹۷ - ۱۵:۱۵
هم اکنون به نظر می رسد بانک مرکزی ایران نسخه شفابخش بحران بانکها را کشف کرده است. در آخرین روز اولین دهه پاییز، «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» برای نخستین بار به بانک مرکزی اجازه داد که از «عملیات بازار باز» استفاده کند.
حامد خليلي *

جوان آنلاین: هم اکنون به نظر می رسد بانک مرکزی ایران نسخه شفابخش بحران بانکها را کشف کرده است. در آخرین روز اولین دهه پاییز، «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» برای نخستین بار به بانک مرکزی اجازه داد که از «عملیات بازار باز» استفاده کند.
تا کنون خلق پول با بالا بردن نرخ سودها مد بود، اکنون مد روز خلق پول با اوراق است. در اروپا رئیس بانک مرکزی پایان برنامه خرید اوراق را تا سال ۲۰۱۸ اعلام کرده است. پایانی که دست کم به مذاق دولتهای کم صرفه جو و بی انضباط و درگیر بحران بانکی مانند ایتالیا خوش نیامده است. این برنامه با وجود شکایات دادگاه قانون اساسی آلمان به دادگاه عالی اروپا مبنی بر ممنوع بودن تامین مستقیم مالی دولتها توسط بانک مرکزی، از سال ۲۰۱۵ تا امروز ادامه یافته است.
ریشه عملیات خرید اوراق به "میلتون فریدمن " بر می گردد. با ترکیدن حباب بازار مسکن و سرمایه در سال ۱۹۸۹ که خود نتیجه سیاست های تسهیل پولی بود، کشور ژاپن به رکود فرو رفت. توصیه فریدمن برای مقابله با بحران رکود ژاپن در سال ۲۰۰۰ این چنین بود.
"... در سال ۱۹۸۹ بانک مرکزی ژاپن با تغییر ناگهانی سیاست پولی، پای روی ترمز گذاشت و عرضه پول را برای مدتی شدیدا کاهش داد. نتیجه آن ریزش بازار سهام بود، اقتصاد به رکود فرو رفت و تا کنون در حالت رکود قرار گرفته است. هم اکنون استدلال بانک ژاپن این است، حال که نرخ بهره اعتبارات را به صفر رسانده ایم، دیگر چه اقدامی می توان کرد؟ بسیار آسان است. آنها می توانند اوراق بهادار بلندمدت دولتی را بخرند و به این کار ادامه دهند تا پول پرقدرت باز به رونق دهی اقتصاد منجر شود..."
حال قرار است این معجون شیرین برای بانکها و دولت ایران راه حل خروج را هموار کند. بحران خلق پول در ایران قرار است با "خلق پول" خاتمه یابد. بانکهای زامبی و دولت پر اسراف ما کاسبان اصلی خرید و فروش اوراق بین بانکها و بانک مرکزی می باشند. قرار است به سادگی معجزه شود. رابطه شکرآب شده هر بدهکار و طلبکاری، دو راه منطقی بیشتر ندارد. پرداخت بدهی یا مصادره بدهی. اگر این بازی را دوست ندارید، قوانین آن را حالا عوض می کنیم! با ورود نهاد قدرت، ناگهان صفر مساوی یک می شود. بانک مرکزی بزرگواری می کند و بدهی دولت را با عصای خود به اوراق جذاب برای بانکهای گرسنه مبدل می کند. بدین ترتیب قرار است عطش بانکها برای پرداخت سودهای رقابتی بالاتر هم کاسته شود تا به تدریج یا یکباره قال قضیه سودهای بالا نیز کنده شود. چقدر خوب! اما همه اینها فقط ظاهر ماجرا است، زیرا:
۱. افزایش پایه پولی اگر فقط از طریق افزایش ذخیره بانکها نزد بانک مرکزی انجام شود، خود دیر یا زود به افزایش تورم بیشتر در اقتصادی منجر می شود که مانند ژاپن "فریدمن" گریبانگیر تورم منفی نیست بلکه گرفتار تورم بسیار بالا است. بانکها پول پر قدرت را دست کم برای پرداخت سود سپرده گذاران خود روانه بازار خواهند کرد. اگر اوراق بانک مرکزی در خارج شبکه بانکی در دسترس بازار قرار گیرد، خطر تورم خلق پول پر قدرت بزرگتر نیز می شود!
۲. دریافت کنندگان مواهب اوراق، دولت یا مجموعه های رانتی دولتی دارای درجه اعتباری قابل انتشار اوراق هستند. بخش خصوصی ناتوان از انتشار اوراق و طبقه مولد اقتصاد بازندگان این بازی می باشند.
۳. قول و عمل بانک مرکزی در بازار سرمایه با تعیین انتظار حداقل سود اوراق موجب اخلال در ساز و کار بازار سرمایه می شود، البته همراه با فرستادن سیگنال های اشتباه قیمتی به سود مجموعه های رانتی دولتی. سرمایه گذاری در اقتصاد واقعی کم سود تر از گذشته نیز خواهد شد.
۴. بانکهای بیمار با سود مصنوعی اوراق زنده می مانند. وظیفه روی زمین مانده نظام بانکی ایران برای در اختیار گذاشتن نقدینگی به بخش مولد اقتصاد بیش از پیش روی زمین خواهد ماند.
۵. اگر نرخ سود بر اثر برنامه پرهزینه اوراق به طور دفعی در کوتاه مدت به پایین کشیده می شوند، این امر مطلوب شرایط کنونی ایران نیست. اگر تدریجی و به صورت قورباغه پزنده تنزل کنند، این امر بدون متحمل شدن هزینه گزاف اوراق ممکن نیست.
نتیجه: سیاست بازار باز طی کردن راه مستقیم سالم سازی سیستم بانکی از سیب های کرم زده نیست، بلکه بیشتر راه حلی سیاسی است که مساله را دور می زند. دقیقا به مانند "قضیه حمار" برای رسیدن به هدف خود نه از راه مستقیم به هدف می رود، بلکه از رهگذر خشنودسازی بانکهای بیمار و دولت به سوی سراب راه طی می کند. با منحرف شدن از مسیر مستقیم اولویت دار اصلاح بانکهای بیمار و "ادامه طی مسیر اشتباه خلق پول"، در نهایت بادکنک باد شده بی مسئولیتی دولت و بانکها در اقتصاد ایران با بیشتر دمیده شدن در آن خواهد ترکید!

* اقتصاد دادن از آلمان

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار