گواهیهای مختلفی که از سوی برخی مؤسسات به مراکز و دستگاههای خدماتی ارائه میشود، در حد همان گواهیهای کاغذی هم ارزش ندارد و آبی هم از آنها گرم نمیشود. حال آنکه تصور مردم از این گواهیها ارائه خدمات باکیفیت و بهرهوری بالاست.
باید توجه داشت این تفاوت در نوشتههای گواهیها با اقدامات واقعی هیچ تناسبی ندارد و جالبتر اینکه همین دارندگان گواهینامهها بدون توجه واقعی به اساس و الزامات استانداردهای مربوطه، مدعی هستند که تمامی خواستههای مشتری را در نظر گرفتهاند؛ چراکه وقتی جایی یا اقدامی گواهی معتبری را میگیرد، یعنی دارنده این گواهی یکسری استانداردهای معتبر جهانی یا ملی رعایت کرده است. این در حالی است که در عمل خواستههای خود یعنی همان داشتن ابزار تبلیغاتی را دنبال میکنند. امروزه داشتن برخی از گواهینامهها به اندازهای بیاهمیت شده که با یک آمار ساده میتوان یافت تعداد گواهینامههای صادر شده در ایران وحشتناک است. به عنوان مثال، نسبت صدور گواهینامههای پالایش زیستمحیطی در ایران و بهخصوص در تهران نسبت به صدور گواهینامههای مشابه در سایر کشورها چندین برابر است. البته این آمار فقط مربوط به گواهینامههای صادر شده توسط مراجع صدور است. چه بسا تقریباً به همین تعداد، گواهینامه نامعتبر هم وجود دارد که این موضوع به راحتی قابل اثبات است. کافیست جهت نمونه به چند مجموعهای که ادعا دارند محصولات سبز یا سازگار با محیطزیست (Eco- friendly) دارند، مراجعه کرده و تنها چند سؤال فنی در خصوص الزامات استاندارد از آنها بپرسید. گواهینامه سبز شامل محصولات و خدماتی میشود که در چرخه عمر خود کمترین پیامد را نسبت به محیطزیست دارند. به عبارتی چرخه عمر محصول از ابتدا تا انتها که به محیطزیست برمیگردد، از سوی سازمان مدیریت میشود و سازمان فرآیندها را با احترام به محیطزیست طراحی، تولید و توزیع میکند. تا زمانی که مردم با این گواهینامه (یا مشابهش مثل ایزو ۱۴۰۰۱ محیطزیستی) آشنا نباشند، میدان برای سوءاستفاده برخی مهیا میشود. وقتی ابزاری به نام فتوشاپ را که اکثراً بلدند، پس چرا بروند یک گواهینامه ایزو واقعی بگیرند و کلی هزینه کنند؟ برخی شرکتهای کوچک و گمنام با فتوشاپ و خیلی هم سریع یک گواهینامه ایزو قلابی برای خودشان درست میکنند و جالب اینکه اکثر مشتریها و حتی کارفرماها هم متوجه آن نمیشوند. تهیه شاخصهای آماری محیطزیست و استانداردسازی آمارها، استقرار، راهاندازی و مدیریت سیستم (LMS) از جمله اقدامات مهم سازمان محیطزیست در راستای بازآرایی گواهینامههای محیطی بوده است، اما همه این خدمات وابسته به نظارت و ارزیابی واحدهای دارای گواهینامه هم است. ضمن اینکه برخی از مراکز هم تصور میکنند، مجموعه آنها از بالاترین درجه استانداردهای دنیا را برخوردار است و نیازی به داشتن این گواهینامهها نیست، اعتقاد دارند که داشتن این گواهینامهها فقط برای حفظ پرستیژ، کسب بازار، دور نماندن یا جلو افتادن از رقبا و ... میباشد. در واقع گرفتن گواهینامه قبل از رعایت الزامات مربوط به استانداردهای تعریفشدهاش نیاز به یک فرهنگ و تفکر دارد. بدون وجود این فرهنگ و تفکر نمیتوان این استانداردها را به طور واقعی پیادهسازی کرد. نظارت سیستمی ضمانتکننده کیفیت گواهیها در طول زمان است که در ایران این موضوع رعایت نمیشود.