گردنه حيران، حيران از زخم‌هاي است كه هر روز به يك بهانه مي‌خورد. يك روز بايد دست درازي سودجويان را تحمل كند و شاهد ساخت و سازهاي غيرمجاز باشد، يك روز هم به بهانه تعريض جاده‌اي بخشي از درختان و پوشش ارزشمند گياهي خود را از دست بدهد. البته با توجه به اينكه محور آستارا به اردبيل هر ساله بستر حوادث بسياري است، ناگزير مسئولان تعريض جاده را انتخاب كرده‌اند. موضوعي كه بايد با دقت بالايي انجام شود و همه جوانب براي اجراي آن انديشيده شود. چراكه با حذف منابع طبيعي هيچ چيز نمي‌تواند جاي آنها را پر كند.
گردنه حيران با آن پيچ و خم‌هايش، با همه سربالايي و سرپاييني‌اش كه با انواع گياهان و درختان پوشيده شده است، به عنوان يكي از 10جاذبه برتر گردشگري گيلان معرفي مي‌شود. مسيري كه در عين حال استان گيلان و اردبيل را به هم وصل مي‌كند و هر ساله به دليل عرض كم جاده‌ها بستر انواعي از حوادث است. از همين رو كارشناسان تصميم به تعريض جاده‌ها و تسريع فعاليت‌هاي جاده‌سازي در اين منطقه گرفته‌اند. موضوعي كه شايد به ظاهر خبر خوشحال كننده‌اي براي كساني كه در سال چند بار از اين مسير تردد مي‌كنند و بارها به اجبار ترافيك سنگين اين محور را تحمل كرده‌اند باشد، اما موضوع اصلي حذف بخشي از جاذبه گردشگري و كاهش پوشش گياهي منطقه است. منطقه‌اي كه پيش از اين به دليل ساخت و سازهاي غيرمجازي همچون ويلاسازي‌ها مورد تعرض قرار گرفته بود و حالا توان تحمل يك ضربه ديگر را ندارد. از همين رو دوست‌داران محيط‌زيست نگران از اين تصميم مسئولان هستند و اين اقدامات در حال اجرا را نه تنها ضروري نمي‌بينند، بلكه معتقدند صدمات اين جاده‌سازي‌ها بيش از فوايد آنهاست. چراكه هر سال بخش زيادي از پوشش گياهي و جنگلي به واسطه دست درازي سودجويان، آتش سوزي درختان، شيوع انواع بيماري‌ها و آفات درختان و غيره از بين مي‌رود و حالا اين فعاليت‌هاي عمراني هم مزيد بر علت شده است تا هرچه بيشتر اين ذخاير ارزشمند را كاهش دهد. لازم به ذكر است كه بر اساس آمار ارائه شده از سوي مسئولان سطح جنگل‌هاي شمال ايران طي 40 سال گذشته از سه ميليون و 600 به يك ميليون و 800 هكتار كاهش يافته است. بنا براین نه تنها طي اين سال‌ها سطح جنگل‌ها نصف شده بلكه روزانه حدود 40 هزار هكتار از اراضي جنگلي شمال نيز از نظر كمي و كيفي مورد تخريب قرار مي‌گيرد. بنابراين با ادامه اين روند و طبق نظر كارشناسان، خطر نابودي جنگل‌ها تا 10 سال ديگر وجود دارد. ايران در سال 93 در ميان 156 كشور داراي جنگل در جهان، رتبه 45 را داشت كه اكنون با توجه به گستره تخريب اراضي جنگلي به خصوص در شمال كشور، تثبيت آن رتبه امكانپذير نيست.
تعريض جاده‌اي اجتناب ناپذير است
حالا به‌رغم اينكه تعريض و دوبانده شدن جاده حيران به عنوان خواسته‌اي از سوي رانندگان و مسافران هميشگي اين مسير مطرح مي‌شود و منجر به كاهش حجم ترافيك و تسريع در رفت و آمد است اما براي انجام هر اقدام عمراني در حيران، بايد لايه‌هايي از جنگل و كوه برداشته شود. همين موضوع موجي از نگراني را به دل مردم منطقه و گردشگران راه داده است. در اين خصوص امام جمعه آستارا با اشاره به اينكه از ريشه درآمدن درختان سبز و چندين ساله در حاشيه گردنه حيران نگران كننده و ناراحت كننده است، مي‌گويد: «توسعه و تعريض راه‌هاي مواصلاتي امري اجتناب‌ناپذير است اما اين كار بايد با ملاحظات بيشتر، توجه جدي به دغدغه حاميان محيط‌زيست و توأم با حفاظت اراضي جنگلي و مرتعي صورت گيرد.» حجت‌الاسلام كاظم حافظ‌نيا با اشاره به اينكه در بسياري از كشورهاي جهان براي نگهداري از طبيعت سخت گذر و جنگلي خود، حساسيت‌هاي زيادي اعمال مي‌كنند و هرگز به شكل و حالت طبيعي جنگل تعرض نمي‌كنند، تأكيد مي‌كند: «بايد پيچ و خم گردنه حيران گيلان نيز به عنوان نمادي از زيبايي‌هاي اين استان، حفظ و به تخريب كوه و جنگل پايان داده شود.» البته در مقابل معاون سياسي، اجتماعي و امنيتي فرماندار آستارا نيز با اشاره به ضرورت تعريض جاده‌هاي گردنه حيران مي‌گويد: «حذف بخشي از درختان و پوشش گياهي منطقه در راستاي تعريض جاده‌ها امري اجتناب‌ناپذير است و نبايد بدون دقت در نتيجه و فايده كار، فقط به صورت قضيه توجه شود.» سامان ساسانيان با بیان اينكه محدوده بارانداز، پل تقاطع ريلي و باندهاي رفت و برگشت آن از ارتفاع لازم برخوردار نيستند مي‌افزايد: «بايد با تخليه سنگ و خاك و زيرسازي، ارتفاع لازم براي هم سطح شدن جاده اصلي تأمين شود.» ولي داداشي، نماينده آستارا در مجلس شوراي اسلامي نيز با تأييد گفته‌هاي مسئولان در راستاي ضرورت تعريض جاده‌ها بيان مي‌كند: «محور مواصلاتي آستارا به اردبيل شاهراه ارتباطي شمال و غرب كشور است و با توجه به ظرفيت گردشگري و اقتصادي، فعاليت بندر، اداره كل گمرك، راه آهن بين‌المللي، افزايش روز افزون حجم تردد گردشگران داخلي و خارجي و حمل و نقل كالا در آستارا، تعريض گردنه حيران ضرورتي انكارناپذير است و تحقق آن، علاوه بر رونق گردشگري و اقتصادي منطقه، در كاهش سوانح جاده‌اي و تسهيل عبور و مرور مؤثر خواهد بود.» بنابراين با توجه به اينكه تعريض جاده‌اي امري اجتناب ناپذير است و با توسعه شهرنشيني اين دست از فعاليت‌ها نيز در آينده بيشتر هم مي‌شود؛ ضروري است مسئولان در راستاي حفظ ذخاير طبيعي و حتي جايگزيني آنها برنامه‌اي كامل را در نظر بگيرند تا روزي نرسد كه ايران از پوشش گياهي تهی شود.
