وجود مناطق کویری همواره یکی ازجاذبههای گردشگری پرطرفدار بوده که موجب شده است در بیشتر اوقات سال علاقهمندان بسیاری را به سوی خود بکشاند که در این میان میتوان به مناطقی ازجمله کویرلوت، مرنجاب و شهداد در محدودههای استانهای خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان اشاره کرد. بااین حال وجود مناطق کویری دیگری که کمتر شناخته شده باعث شده است برخی مسئولان بخواهند این مناطق نیز به سایت گردشگری اضافه شود که به عنوان نمونه میتوان از کویر گرمسار در استان سمنان نام برد؛ موضوعی که موجب شد نماینده مردم گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ظرفیتهای بالای آن اعلام کند: «کویر گرمسار میتواند به مقصد جدید گردشگری و سفر در کشور تبدیل شود.» این اظهارات درحالی بیان میشود که وجود گونههای کمیاب در این منطقه میطلبد برای تبدیل شدن به منطقه گردشگری تمام جوانب برای حفظ آنها و محیطی که در آن زندگی میکنند، رعایت شود.
پارک ملی کویر درجنوب غربی استان سمنان و در حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک با دارا بودن ۳۱ گونه پستاندار، ۱۳۱ گونه پرنده و ۲۰ گونه خزنده یکی از غنیترین مناطق دارای گونههای مختلف گیاهی و جانوری در کشور است. این منطقه ابتدا در سال ۱۳۴۳ به عنوان منطقه حفاظت شده با مساحتی بالغ بر ۶۰۰ هزار هکتار تحت مدیریت کانون شکار ایران درآمد و در سال ۱۳۵۴ تمامی مساحت قبلی به سطح پارک ارتقا یافت و به عنوان ذخیرهگاه زیست کره به دبیرخانه یونسکو معرفی شد. در سال ۱۳۶۱ منطقه به دو قسمت پارک ملی و منطقه حفاظت شده تقسیم شد که بخش جنوبی و جنوب شرقی آن با مساحت ۴۶۲ هزار و ۲۱۲ هکتار شامل سیاه کوه، نخجیر و سفید آب تحت عنوان پارک ملی ابقا شد و هم اکنون مدیریت این پارک ملی به عهده اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان است.
تنوعی از جانداران و مکانهای دیدنی
با وجود گرم و خشک بودن مناطق کویری، اما به جرئت میتوان گفت: در اینگونه اقلیمها تنوعی از انواع حیوانات و پرندگان وجود دارد که در کمتر جایی میتوان یافت. منطقه کویر مرکزی با دارا بودن اکولوژیک و ساختار طبیعی گیاهی و جانوری بسیار باارزش و غنی دارای ۳۱ گونه پستاندار، ۱۳۱ گونه پرنده و ۲۰ گونه خزنده است. همچنین اراضی مسطح و دشتی پارک با پوشش گیاهی بیابانی و نیمه بیابانی زیستگاه پستانداران نظیر آهو، جبیر، یوزپلنگ و گربه شنی است.
در بخش کوهستانی آن نیز که دارای جوامع گیاهی با سیمای استپی است تعداد قابل توجهی از گونههای حیات وحش نظیر کل و بز، قوچ و میش، پلنگ و ... زیست میکنند و از دیگر پستانداران مهم میتوان از کاراکال، روباه شنی، روباه معمولی، کفتار، گرگ، شغال، خرگوش، تشی و انواع جوندگان دیگر نام برد. پرندگان نظیر سارگپه، عقاب طلایی، کرکس، دلیجه و انواع پرندگان شکاری، کبک، تیهو، شاه بوف و انواع چکاوکها، دم جنبانک ابلق، زاغی، غراب و انواع گنجشک سانان دیگر از مهمترین گونههای منطقه به حساب میآیند و از جمله خزندگان منطقه میتوان از افعی شاخدار، مارجعفری، تیرمار، بزمجه بیابانی و... نام برد. تنها دوزیست منطقه وزغ کویری است که در اطراف چشمه سفید آب زیست میکند و از گونههای منحصر به همین پارک ملی بوده و در هیچ جای دنیا یافت نمیشود. از دیگر جاذبههای واقع در حاشیه و مرز جنوب غربی پارک ملی کویر، دریاچه نمک است. در جنوب این دریاچه یک جزیره کوچک به نام جزیره «سرگردان» وجود دارد که یکی از بزرگترین شورهزارهای ایران است. حالت مثلثی این دریاچه هنگام غروب از حوض قیلوقه منظره بسیار زیبایی دارد. همچنین در انتهای مسیل ملکآباد و در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب پاسگاه ملکآباد منطقهای به نام تنگه ظلمات واقع است و در ادامه مسیر رشتهکوههای سیاه کوه دیده میشوند که از مهمترین کوههای پارک ملی هستند و در مرکز منطقه واقع شدهاند و بلندترین قله آن ۲ هزار و ۱۵ متر ارتفاع دارد. یکی از مناطق کمتر شناخته شده و جالب این محدوده، منطقه نعبکیهاست، این منطقه در مسیر جاده ارتباطی ملکآباد به سفید آب در فاصله حدود شش کیلومتری پاسگاه ملک آباد واقع شده است و در آن آثاری از وجود فسیل ستاره دریایی و فسیلها به شکل و اندازه نعلبکی که باقیمانده بستر رودخانه قدیم است، مشاهده میشود.
کویر گرمسار در انتظار گردشگران
ویژگیهای ممتاز کویر گرمسار برای جذب گردشگران داخلی و خارجی از جمله ظرفیتهای گردشگری در استان سمنان است که میتواند موجب رونق اقتصادی مردم منطقه شود. نماینده مردم گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه کویر گرمسار میتواند به مقصد جدید گردشگری و سفر درکشور تبدیل شود، میگوید: «این مهم میتواند موجب رونق گردشگری استان سمنان خصوصاً شهرستان گرمسار شود.» به گفته وی، سرمایهگذاری در غار نمکی گرمسار و اتصال گرمسار به ایستگاه جوانمرد قصاب تهران از جمله فعالیتهای در دست انجام برای توسعه گردشگری گرمسار است که باید به طورجدی پیگیری شود. این اظهارات درحالی عنوان میشود که آمارهای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان نشان میدهد حجم سرمایهگذاری بخش خصوصی در تأسیسات گردشگری استان سمنان بیش از ۶۰۰۰ میلیارد ریال و شامل ۲۲ پروژه مهم در بخشهای متنوع است که این تعداد پروژه گردشگری در حال افزایش است. با تمام این ظرفیتها باید به این نکته توجه داشت که وجود تنوعی از انواع پرندگان و خزندگان که بعضاً کمیاب هستند میطلبد قبل از کشاندن گردشگران به این منطقه به فکرحفظ و بکرگذاشتن محیطزیست اینگونهها بود، چراکه بیتوجهی به این موضوع میتواند به نابودی محیطزیست این گونهها بینجامد.