رنگ برگها به زرد و نارنجی میزند. بارانهای پاییزی همه مردم در سراسر استانهای کشور را مسرور کرده است. حتی آنهایی که این روزها درگیر سیل هستند هم ترجیح میدهند سیل باشد؛ اما خشکسالی به منطقهشان ورود پیدا نکند. همان اتفاقی که به رقم آغاز بارندگیها در خوزستان رخ داده است. خورستانی که نزدیک به یک دهه است که با شروع پاییز با گرد و غبار دست و پنجه نرم میکند و حالا هم که مسئولان از ایجاد یک چشمه جدید گرد و غبار اظهار نگرانی میکنند. معضلی که روز گذشته منجر به تعطیلی رسمی مدارس و ادارات هفت شهرستان استان شد.
روز به روز هوا خنک و خنکتر میشود. اولین قطرات بارانهای پاییزی بر روی زمین فرود میآیند. خاک سیراب میشود و بوی خوش آن تمام کوچهها و خیابانها را پر میکند. با اینکه گاهی این بارانها سیلآسا میشوند و خساراتی هم به مناطق شمالی کشور وارد میکنند، اما باز هم پاییز محبوبیت خاصی بین تمام مردم دارد. فصلی که با بارندگیهایش نویدبخش بهاری رنگینتر است. با این حال و بهرغم تمام ویژگیهای مثبت این فصل؛ خوزستانیها هرسال با روی دیگری از پاییز روبه رو میشوند و آن هم گردوغبار است. ریزگردهایی که نزدیک به یک دهه است که مهمان ناخوانده خوزستانیها شدهاند و گاهاً تردد عادی مردم را هم سخت و دشوار میکنند. حالا در این زمان که اغلب استانهای کشور میزبان بارشهای پاییزی هستند؛ خوزستانیها باید با ریزگرد دست و پنجه نرم کنند. البته طی هفته گذشته بارشهایی هم در این استان رخ داده است؛ اما آنقدر ناچیز بوده که نتوانسته مرحمی برای درد چندساله مردم باشد. از همین رو روز گذشته مدارس و ادارات هفت شهرستان خوزستان به صورت رسمی تعطیل شدند. تعدادی از مدارس هم به دلیل غلظت ریزگردها بدون ابلاغیه آموزش و پرورش و به صورت خودجوش تعطیل شدند. معضلی که معلوم نیست تا آخر این فصل چندبار تکرار شود. البته نکته قابل توجه هم این است که خبری از تلاش برای رفع این معضل شنیده نمیشود و تمام اخباری که به دست میرسد در راستای تشدید مشکل است. مثال واضح این موضوع هم همین گفته محمد سبزهزاری مدیرکل هواشناسی خوزستان است که از ایجاد یک چشمه جدید گردو غبار در شمال اهواز خبر میدهد.
توسعه کانونهای ریزگردی
گفته میشود که در حال حاضر یک چشمه گردو غبار جدید در شمال اهواز وجود دارد که امسال فعال شده است. سبزهزاری، میگوید: «تا پیش از این در شمال اهواز کانون گردو غبار نداشتهایم و کانونهای گردو غبار در جنوب و جنوب شرق اهواز و مناطق شمال غربی و سوسنگرد و هویزه فعال بودند.» مدیرکل هواشناسی خوزستان ادامه میدهد: «زمینهای کشاورزی در شمال اهواز به دلیل خشکسالی یا کشت نشدهاند یا شخم خوردهاند ولی آب به آنها نرسیده است و موجب گرد و غبار شدهاند.»
مدیر روابط عمومی ادارهکل حفاظت محیطزیست خوزستان نیز با اشاره به غلظت گردو غبار در برخی از مناطق استان میگوید: «میزان غلظت آلایندههای گردو غبار در هوای حمیدیه روز گذشته به بیش از ۴۸ برابر و در آبادان نیز ۴۶ برابر حد مجاز رسید.» شهریار عسگری با اشاره به اینکه میزان ذرات گردو غبار در هوای حمیدیه ۷۲۰۶ میکروگرم در متر مکعب بوده است، ادامه میدهد: «میزان غلظت گردو غبار در آبادان ۶۹۳۰، اهواز ۲۱۸۱، رامشیر ۶۸۸۶، سوسنگرد ۴۵۲، رامهرمز ۲۲۰، امیدیه ۱۶۴، هندیجان ۴۱۵، شوشتر ۱۱۰، بهبهان ۹۳، اندیمشک ۶۳، شوش ۵۰ و در دزفول ۲۷ میکروگرم در مترمکعب اندازهگیری شده است.»
با توجه به شدت گردو غباری که در مناطق مختلف استان خوزستان است؛ مدیرکل هواشناسی خوزستان وعده این را میدهد که این شرایط پایدار نخواهد بود و به همین سرعت که مناطق مختلف استان را تحت تأثیر قرار داده است؛ زود هم فروکش میکند. البته این معضلی نیست که مسئولان به امید تغییرات آب و هوایی برای رفع آن بنشینند. چرا که با توجه به سابقه یک دههای این استان در زمینه بلند شدن ریزگردها؛ هر چند که شرایط آب و هوایی مساعد باشد و باران ببارد، به دلیل وجود کانونهای متعدد ریزگردی هر لحظه امکان دوباره آلوده شدن هوا وجود دارد. لازم به ذکر است که بر اساس ارزیابی انجام شده توسط کارشناسان در سال ۹۳ حدود ۳۴۹ هزار هکتار کانون ریزگرد در خوزستان شناسایی شده است. کانونهایی که بر اساس گفته کارشناسان به دلیل مدیریت نادرست منابع آبی ایجاد شدهاند و حالا میتوان با درختکاری در دل آنها جلوی این معضل را گرفت. اما تاکنون برنامه جدی برای این مسئله در نظر گرفته نشده است.