کسری بودجه ناشی از دخل و خرج دولت در پنجماه ابتدای سال ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل با ۲/۱ درصد رشد به حدود ۳۶ هزار میلیارد تومان رسید، این در حالی است که هزینههای جاری و عمرانی دولت در مدت مذکور حدود ۱۳۶ هزار میلیارد تومان بوده است که درآمدهای ناشی از مالیات و واگذاری داراییهای سرمایهای (فروش نفت و و فراوردهها و...) به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نمیرسد.
به گزارش «جوان»، بر اساس گزارشهای منتشره توسط بانک مرکزی هزینههای جاری در پنج ماهه ابتدایی سال ۹۷ در حدود ۱۱۲ هزار میلیارد تومان و هزینههای عمرانی نیز ۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است در عین حال هزینه تسویه اوراق منتشره مالی پیشین نیز ۲۸۰۰ میلیارد تومان میباشد، در مقابل درآمدهای مالیاتی بالغ بر ۴۳ هزار میلیارد تومان و درآمدهای ناشی از واگذاری داراییهای سرمایهای که عموماً نفت و فرآوردهها منظور است در حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان میباشد و درآمدهای ناشی از انتشار اوراق مالی ۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد وصول شدهاست. طبق گزارش بانک مرکزی از وضعیت بودجه عمومی دولت در پنج ماه نخست سال، در بخش درآمدها بالغ بر ۵۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان وصولی وجود داشته که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸/۱۱ درصد رشد دارد، اما نسبت به رقم مصوب پنج ماهه حدود ۵۷ درصد آن به دست آمدهاست.
۷۱ درصد مالیات ۵ ماهه محقق شد
درآمدهای مالیاتی این مدت نیز با رشد ۸/۱۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۲ هزار و ۹۴۰ میلیارد تومان بوده و ۷۱ درصد رقم مصوب پنج ماهه را محقق کردهاست. در این بخش پرداختهای جاری دولت ۱۱۲ هزار میلیارد تومان ثبتشده که بیش از دو برابر درآمدها است و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳/۲۵ درصد افزایش نشان میدهد.
رشد درآمد نفت خوب است، اما نه به میزان هزینهها
در بخش دیگر بودجه مربوط به سرفصل واگذاری داراییهای سرمایهای که عمدتاً شامل درآمدهای نفت و فرآوردهها است، حدود ۵۳ هزار ۹۵۰میلیارد تومان درآمد کسب شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۰۶/۶۱ درصد رشد دارد. همچنین در بخش هزینهها که شامل پرداختهای عمرانی میشود ۲۴ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان با رشد ۴۲۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل گزارش شده است. عملکرد عمرانی در تیرماه ۲۳هزار ۴۱۰ میلیارد تومان بود. در مدت یک ماه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان افزوده شده است.
کسب درآمد از اوراق مالی نگرانکننده است
در بخش واگذاری داراییهای مالی با ۷۱ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد وصول شدهاست، از آنجایی که ماهیت این نوع تحصیل درآمد بدهیهای سوددار است، افزایش حجم این بدهیها با توجه به اینکه دولت اوراق قبلی را تسویه نکرده یا اینکه با انتشار اوراق جدید تعهدات پیشین را پاسخ میدهد، مورد نقد کارشناسان است به ویژه آنکه محل مصرف این منابع با منطق اقتصادی چندان انطباق ندارد. در بخش تملک داراییهای مالی ۲۸۰۰ میلیارد تومان پرداختی وجود دارد که تسویه سررسید اوراق و تعهدات دولت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴/۴۲- درصد سقوط داشته است.
تغییرات در بخش درآمدهای مالیاتی
در حالی که در مدت مورد بررسی مالیات علیالحساب اشخاص حقوقی دولتی و مالیات عملکرد شرکتهای دولتی در پنج ماهه ابتدایی سال جاری نسبت به مدت مشابه سال ۹۵ و ۹۶ تقریباً نصف شدهاست، اما مالیات اشخاص حقوقی غیر دولتی اندکی نسبت به گذشته افزایش داشتهاست که دلیل سقوط مالیاتهای بخش دولت باید مورد بررسی قرار بگیرد. در بخش مالیاتهای مستقیم در پنج ماهه ابتدایی سال جاری مالیات بر واردات با ۸۸ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۶۳ هزار میلیارد ریال بودهاست. پیشتر نیز معاون مالیاتهای سازمان امور مالیاتی عنوان کرده بود، اغلب شرکتهای دولتی در اظهارنامههای مالیاتی خود زیان ثبت کردهاند.
کسری بودجههای دردسرساز
شیب کسری بودجه سال ۹۷ در نیمه راه تندتر شده و در پنج ماهه امسال کسری تراز عملیاتی و سرمایهای به ۳۶ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان رسیده و نسبت به مدت مشابه سال قبل خود ۱۰۲ درصد افزایش نشان میدهد. بدان معنا که با محقق نشدن درآمدهای دولت و ثابت بودن هزینهها، کسری بودجه همچنان ادامه دارد. این در حالی است که انتظار میرود در سال آتی بودجهریزی به شکل عملیاتی انجام گیرد؛ وعدهای که سازمان برنامه و بودجه دهها سال است میدهد، ولی به آن عمل نمیکند. تکرار کسری بودجههای دولتی و حجیمتر شدن کوه بدهی دولت و فشار این کسری بودجهها به منابع بانک مرکزی، بانکها و بازار سرمایه، صندوقهای بازنشستگی عملاً زمینهساز بسیاری از مشکلات در کشور شده و حوزه مالی کشور را فلج کردهاست. گفتنی است که حجم بدهیهای دولت حدود ۷۴۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۵ عنوان شده و باید دید هم اکنون در چه رقمی جا خوش کردهاست.