گروه فرهنگ و هنر جوان آنلاین: محمد باقر حکیم کارشناس ارشد رشته مطالعات عراق و ارشد مدیریت رسانه است. او در ایران تحصیل کرده و به عنوان فعال فرهنگی سال‌ها در این حوزه حضور داشته است، اما اکنون در کسوت یک مقام رسمی کشور از عراق در تهران یعنی رایزنی فرهنگی مشغول به کار است. در آستانه اربعین و با توجه به اتفاقات تفرقه‌افکنانه اخیر در بصره و مشهد با وی گفتوگو کردیم.
ما با عراق مشترکات فرهنگی زیادی داریم از این ظرفیت‌ها به چه طریقی استفاده می‌شود تا جلوی تفرقه‌افکنی دشمنان گرفته شود؟
در سه حوزه دانشگاهی، آموزشی و فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران پیگیری می‌شود. در حوزه دانشگاهی ۴۵۰۰ دانشجوی عراقی در ایران داریم که درصد بالایی از آن‌ها در شهر‌های تهران، قم و مشهد هستند و بیش از ۸۰ درصد با هزینه شخصی درس می‌خوانند. در حوزه آموزشی هم هزار دانش‌آموز در قم و مشهد داریم. در حوزه فرهنگی فعالیت‌های بسیار خوبی در طول یک سال گذشته داشتیم اعم از مشارکت در اکثر برنامه‌های فرهنگی و هنری سازمان‌های مختلف ایران و توافقنامه‌های مشترک که با برخی آکادمی‌ها بسته شده و پروژه‌هایی که رایزن فرهنگی برای تعمیق روابط دو کشور آغاز کرده است؛ از این پروژه‌ها می‌توان به طرحی اشاره کرد که به معرفی اماکن پژوهشی، علمی و تاریخی دو کشور می‌پردازد همچنین پروژه مع‌الطالب که یک دانشجو روابط خودش را در حوزه‌های مختلف اعم از علمی، دینی و دوستانه بیان می‌کند. در راستای تعمیق روابط دو ملت، عشق به امام حسین باعث اتحاد شده که با حضور رایزنی فرهنگی در مراسم مذهبی و دانشجویان در اماکن و هیئت‌های ایرانی در کشور عراق منعکس می‌شود. دانشجویانی هم که پوستر یا کلیپ دارند ارائه می‌کنند. همینطور برای اولین بار است که رایزن جمهوری اسلامی عراق رسانه‌ای تأسیس می‌کند. نتیجه بازتاب فعالیت‌های فرهنگی دانشجویان و رایزنی فرهنگی در رسانه‌های مختلف آموزشی، تکنولوژی و فرهنگی است که در رسانه‌های حقیقی و مجازی باعث ارتباط مستقیم مردم عراق و رایزنی فرهنگی شده و باعث ارتباط مستقیم ایرانیان با رایزنی فرهنگی عراق بوده است.
مهم‌ترین کار شما به عنوان رایزن فرهنگی عراق چیست؟
مأموریت اصلی رایزنی فرهنگی فعالیت‌های علمی و آکادمیک دانشجویان عراقی در ایران است. ما این روند را در سال‌های اخیر به‌شدت افزایش داده‌ایم. دو دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دانشگاه ادیان و مذاهب را در لیست خود داریم و در جمعاً ۴۸ دانشگاه ایران مورد تأیید وزارت علوم عراق است. پیگیری کارهای دانشجویان، فعالیت‌های آن‌ها و برنامه‌های علمی و فرهنگی که دارند به عهده ماست. در سال تحصیلی جدید تلاش می‌کنیم روابط دو کشور را در حوزه فرهنگی و رسانه‌ای تعمیق دهیم. ورود به دانشکده صداوسیما و جذب دانشجویان عراقی، افتتاح آموزشگاه زبان عربی زیر نظر رایزنی فرهنگی، برگزاری روز ملی عراق و برپایی گالری‌ها به صورت هر ۱۵ روز در یکی از دانشگاه‌ها از دیگر کار‌هایی است که در ترم جدید تحصیلی خواهیم داشت.
تعداد زوار عراقی که به ایران می‌آیند در سال چقدر است؟
به صورت رسمی ۷/ ۱ تا ۲ میلیون زائر عراقی اعلام شده است، ولی آنطور که از شواهد امر برمی‌آید امسال این تعداد افزایش پیدا خواهد کرد زیرا به دلیل کاهش ارزش تومان در مقابل دلار و دینار عراقی خیلی از شهروندان عراقی برای زیارت و سیاحت ایران را به عنوان مقصد خود انتخاب می‌کنند به‌خصوص در تابستان مسافران عراقی به ایران بیشتر بودند.
دشمنان ملت‌های عراق و ایران مدتی است شایعاتی را درباره زوار هر دو کشور در رسانه‌های خود مطرح کرده‌اند؛ این شایعات در رسانه‌های عراقی چگونه است؟
جریانی که اخیراً اتفاق افتاد در خارج از مرز‌های عراق سازماندهی و هدایت شده بود و دشمنان محتوای آن را چینش کرده بودند که در دو کشور عراق و ایران توسط قشر خاکستری بین مردم رد و بدل شد. به نظر من دشمن امروز به این نتیجه رسیده که نمی‌تواند بین حکومت‌های دو کشور در حوزه سیاست شکاف ایجاد کند برای همین به سمت مردم آمد و با هدف شکاف بین مردم دو کشور به دنبال شکاف بین حکومت دو کشور بود که محوریت آن هم از بنیاد دروغ بود. در واقع دروغ و پروپاگاندا از محوریت اصلی آنهاست. با حساس کردن مردم در مسائلی مانند امور جنسی و ناموسی می‌خواستند مردم نسبت به این شایعات واکنش نشان بدهند، چون زمانی که در رسانه‌های زرد جمهوری اسلامی ایران مطلبی منتشر می‌کردند چند ساعت بعد در رسانه‌های زرد و معاند عربی زیرنویس می‌شد آن‌ها واکنش نشان دادند و محتوای دیگری را کار کردند و بعد دوباره در رسانه‌های زرد ایران منتشر شد. یک کار کاملاً سازماندهی و برنامه‌ریزی شده که الحمدلله در حال حاضر کمرنگ شده، اما محتوا همچنان ادامه دارد متأسفانه شاهد بودیم این شایعات باعث تأثیرگذاری قشر خاکستری در ایران و عراق شده بود.
برای مقابله با این شایعات چه باید کرد؟
یکی از راهکار‌ها آگاهی‌بخشی مردم توسط نخبگان هر دو کشور است؛ همینطور پای کارآمدن رسانه‌ها در این رابطه و تعمیق روابط دو کشور از مسائلی است که باید بدان پرداخت. ظرفیت‌های خوبی چه از نظر دینی و ایدئولوژیک و چه از نظر جغرافیایی، اقتصادی و تجاری در این راه وجود دارد. امروز ما ۴۵۰۰ دانشجو در ایران داریم، ۱۴ میلیارد دلار تبادل کالا، پیوستگی‌های اجتماعی که بین دو ملت وجود دارد چه در بین عرب‌های ایران و عراق یا کرد‌های هر دو کشور که می‌توان از این ظرفیت‌ها استفاده کرد. در امور مذهبی هم از ایران به عراق برای زیارت می‌روند یا برعکس. همچنین وجود توریست درمانی و سیاحتی که می‌توان در راستای تعمیق روابط به کار گرفت. دشمن به دلیل وجود چنین مسائلی بین دو کشور جریان اختلاف‌افکنی خود را آغاز کرده است که اکثر اخبار آن‌ها هم شایعه و دروغ بود. مثلاً در سال ۲۰۱۴ خانه‌ای مملو از زنان ایزدی به دست داعش کشته بودند که ناجوانمردانه آنجا را به نام زنان ایرانی در بصره که به عراقی‌ها خدمات جنسی می‌دادند معرفی کرده بودند؛ از این دست شایعات زیاد بوده است.
مردم بصره از علاقه‌مندان دیرینه ایران هستند؛ چه شد که آن اتفاقات در بصره رخ داد؟
اتفاق بصره مردمی نبود. لیدر‌هایی سازماندهی شده به دست دشمنان داخلی و خارجی عراق که باعث تساهل و تسامح نیرو‌های امنیتی شده بودند آن را بسترسازی کردند و باعث آتش کشیدن کنسولگری ایران شدند وگرنه اصل تظاهرات برای نبود آب سالم و کافی بود که مسئولیت آن به حکومت مرکز عراق برمی‌گردد نه ایران، ولی حتی دفاتر حشدالشعبی که برخی از آن‌ها یک مسئول ندارند را هم به همراه کنسولگری آتش زدند که بی‌شک مردم نبودند، بلکه یکسری افراد نفوذی تفرقه‌افکنی بودند که این حادثه را به ارمغان آوردند. شما دیدید که همین مردم بصره کنسولگری ایران را بازسازی و تمیز کردند. دفاتر حشدالشعبی را آتش زدند، چون بیشترین شهدا و رزمندگان از حشدالشعبی و گروه‌های مقاومت اهل بصره هستند. امروز اسنادی وجود دارد که رابطه لیدر‌های نفوذی را با برخی از مسئولان عراقی نشان می‌دهد وگرنه اعتراض مردم بصره هیچ ربطی به ایران نداشت.
برای جلوگیری از تکرار این اتفاقات دولت عراق چه تمهیداتی اندیشیده است؟
از نظر امنیتی و نظامی حکومت عراق باید آن را در نظر بگیرد، اما از نظر فرهنگی و اجتماعی نیاز است تا مردم در همه حوزه‌ها با هم ارتباط داشته باشند و این ارتباط درهم تنیده و استراتژیک شود به طوری که نخبگان هر دو کشور بتوانند با هم ارتباط بگیرند.
تعداد مهاجرین و معاودین عراقی در ایران چقدر است؟
اطلاعات دقیق ندارم و چیزی که می‌گویم نسبی است؛ مسئولان مربوطه باید اعلام کنند ولی من چیزی حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار نفر را پیش‌بینی می‌کنم که در جمهوری اسلامی هستند البته قبل از این تعداد ۳۰۰ الی ۴۰۰ بودند که تعداد قابل توجهی به عراق بازگشتند ولی این رقم دقیق نیست و بر اساس آمار سایت‌ها بود و باید مطمئن شد.
با توجه به سم‌پاشی رسانه‌های غربی و نفوذی نگاه مردم عراق به ایران چگونه است؟
نگاه مردم ایران در حال حاضر مثبت است. کمپین‌هایی هم تشکیل شده برای حضور مردم ایران تا مشارکت حداکثری در پیاده‌روی اربعین داشته باشند. حتی این روز‌ها صدا‌هایی از مردم عراق می‌شنویم که تقاضای حذف ویزا برای زائران ایرانی دارند.
مراسمی معنوی، چون اربعین چقدر در تحکیم روابط دو کشور مؤثر است؟
در این راستا برخی مسئولان صحبت‌هایی داشته‌اند. مثلاً امام جمعه شهر نجف اعلام که باید ویزا حذف شود. در حقیقت باید گفت: حوادث فتنه‌انگیزانه‌ای که اخیراً رخ داد تأثیر چندانی در افکار عمومی عراق نسبت به ایرانی‌ها نداشته است و مردم عراق همچنان پذیرای مردم ایران خواهند بود و با جان و دل از آن‌ها پذیرایی خواهند کرد. زیرا اربعین به عنوان یک هویت دینی اسلامی شناخته شده است و شاخصه اربعین فراقومی و فرامرزی بودن آن است که امروز توانسته تعداد بی‌شماری از مردم ملیت‌های مختلف را در خود جای دهد و بین مسلمانان اعم از شیعه و سنی حتی مسیحیان اتحاد و همدلی ایجاد کند.
این موضوعات را پررنگ نکنید بگذارید مخفی بماند، فردا پس فردا می بینید این خبر زنگ هشداری می شود برای دولت امریکا و اعمالش بعد چند فیلم کوتاه یک عکس اظهارنظرها بعد چندین نفر به طرف مقابل فحش می دهند بعد تعداد حمایتگرها بیشتر می شود. امریکا خبیث تر از آن است که فک کنید. بگذار این پیوند قوی و قوی تر شود قبل از آنکه دشمن فک شومی برای ایجاد اختلاف کند. 
