تنوع در ساخت انواع صنایع دستی فلزی در زنجان سبب شده تا این استان علاوه بر داخل کشور در خارج نیز از شهرت خوبی برخوردار باشد. صنعتی که با توسعه آن، علاوه بر ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای جوانان، میتواند با صادرات و ارزآوری آینده روشنی را برای هنرهای دستی کشور ترسیم کند. هماکنون ۸۰ رشته صنایع دستی توسط هنرمندان زنجانی فعال است که در بین آنها فلزکاری از اهمیت ویژهای برخوردار است به طوری که این مهم، زنجان را جزو شش استان برتر کشور قرار داده است. موضوعی که سبب شده تا سرپرست معاونت صنایعدستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری زنجان از در اولویت قرار گرفتن ثبت جهانی این استان به عنوان شهر صنایعدستی فلزی خبر بدهد.
ساخت انواع چاقوی قلمتراش، جیبى، دسته ملیله، کارد آشپزخانه، ملیلهکاری انواع پایههاى استکان، سینى، قاشق و چنگال غذا و چایخورى و همچنین چارق که نوعى کفش روفرشى بسیار زیباى زنان است در کنار فرش و گلیم دستباف در زنجان موجب شده تا این استان در زمینه ساخت اینگونه صنایع از شهرت جهانی برخوردار باشد.
این مهم موجب شده تا هماکنون ۳۰۰ کارگاه و تعداد قابل توجهی از افراد در این زمینه فعال باشند و به کسب درآمد بپردازند.
با وجود تنوعی از صنایعدستی که به دست هنرمندان این استان ساخته میشود، اما ساخت انواع چاقو از شهرت بالایی برخوردار است چراکه ظرافت، تناسب، شیوه آبکاری و قدرت برش از ویژگیهای آن است که پس از برش و حرارت دادن در کوره، با مهارت چکشکاری، ساییده و صیقل داده میشوند.
تنوعی از انواع صنایعدستی
تنوع، قدمت و اصالت ازجمله ویژگیهایی است که سبب شده صنایعدستی طرفداران بسیاری را در میان خریداران داخلی و خارجی جذب خود کند. یکی از کارشناسان صنایعدستی زنجان با تأیید این موضوع میگوید: «درکنار تنوعی از صنایعدستی که در این استان وجود دارد، صنایع دستی فلزی از جایگاه ویژهای برخوردار است.»رضا حسینی میافزاید: «انواع چاقو و ملیله از مهمترین صنایعدستی فلزی است که توسط هنرمندان زنجانی ساخته میشود که در این میان ساخت چاقو از شهرت بالایی برخوردار است.»
البته به غیر از این صنایع نباید از دستسازهای مسی که به دست هنرمندان این سرزمین ساخته میشود غافل بود. هماکنون ساخت انواع ظرف مسی مثل تیان، تشت، لگن و تاس حمام، روشل، تنگ و پارچ مسی و آفتابه و مخزن سقا و ظروف آشپزخانه مثل دیگهای بزرگ و کوچک، تیانچه، بادیه، دیزی مسی، آبکش مسی، قابلمه و تابه مسی و ظروف دیگر مانند بشقاب هشت گوش و گرد و کاسه و پیاله و دوری و کفگیر و ملاقه، قاشق مسی و لیوان مسی و پارچ مسی و آفتابه، لگن مسی برای شستوشوی دست بعد از جمعآوری غذا از سر سفره و نیز مجمع مسی، سینی بادامی گرد و فراشی و مجمع، چایدان، زیر استکان، منقل مسی، پاتیل و انواع سطلها و زیرسیگاری مسی از مهمترین این صنایعدستی به شمار میرود که با جدیت توسط هنرمندان ساخته میشود.
فعالیت ۱۱ هزار زنجانی در تولید صنایعدستی
تنوع، ایجاد اشتغال و درآمدزایی ازجمله ویژگیهای مثبتی است که سبب شده روزبهروز اقبال به صنایعدستی تولیدی در زنجان بیشتر شود به طوری که هماکنون بیش از ۱۱ هزار نفر در ۴۰۰ کارگاه به ساخت این صنایع ارزشمند مشغول باشند. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با تأیید این موضوع و بیان این نکته که صنایعدستی نقش مهمی در تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی دارد، میگوید: «نزدیک به ۳ هزار نفر در زنجان از صنایعدستی که در قالب صنفی- تولیدی یا حتی در قالب صنعتی فعال هستند، به صورت مستقیم ارتزاق دارند.»
ناصر فغفوری میافزاید: «از آنجایی که این صنایع هم اشتغالزایی بالایی دارد و از طرفی باعث میشود بخشی از نیاز مردم به ظروف از بین برود، در نتیجه مانع واردات محصولات مشابه که منجر به خارج شدن ارز از کشور میشود، شده لذا این مهم نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای کسانی دارد که در زمینههای مختلف از جمله فروش، تولید ظروف، ذوب و... فعالیت میکنند.»
وی با مثبت خواندن شرایط تولید صنایع دستی در زنجان ادامه میدهد: «برآیند کلی از وضعیت مس زنجان رضایتبخش است و این در حالی است که از ۱۸ صنعتگر در این عرصه در سال ۸۹، به بیش از ۹۵۰ صنعتگر در اواخر سال گذشته رسیدهایم که رشد بسیار خوبی است.»
زنجان در انتظار ثبت جهانی شهر صنایعدستی فلزی
ویژگیهای مثبت در زمینه تولیدات صنایع دستی فلزی در زنجان سبب شد تا مسئولان این استان تلاش مضاعفی برای ثبت جهانی اینگونه صنایعدستی انجام دهند. موضوعی که سبب شد تا سرپرست معاونت صنایعدستی ادارهکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری زنجان، از ثبت جهانی این استان به عنوان شهر صنایعدستی فلزی به عنوان مهمترین اولویت نام ببرد.
الناز خداییفرد میافزاید: «با توجه به اینکه صنایعدستی استان زنجان کاربردی بوده و این یک اصل مهم است، لذا باید برای این امر یک پرونده ثبتی به عنوان شهر صنایعدستی فلزی تهیه کنیم که امیدواریم بتوانیم این امر را نیز محقق کنیم.»