سرویس سیاسی جوان آنلاین: مناظره صریح و جذاب محمدرضا کایینی(دبیر سرویس تاریخ روزنامه جوان) بعنوان مخالف عملکرد مصدق و سرگه بارسقیان به عنوان موافق عملکرد ایشان، در برنامه «حالا خورشید» انجام شد.
بخش‌های مهم این مناظره را به تفصیل اینجا بخوانید:
محمدرضا کائینی:
دکتر مصدق اخرین فردی بود که به جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت ملحق شد/ دوران نخست وزیری ایشان یکی از مهم‌ترین برهه‌های تاریخی است
آنچه زمینه ساز بازگشت مصدق به عرصه سیاسی شد تلاش نمایندگان اقلیت مجلس پانزدهم بود. این اقلیت به دلیل اینکه جوان بودند دنبال فردی بودند که تجربه سیاسی بالایی داشته باشد. دو نفر از ان‌ها به ساوجبلاغ که محل زندگی مصدق بعد از مجلس چهاردهم بود رفتند و با او صحبت کردند. مبارزات نمایندگان اقلیت مجلس پانزدهم زمینه ساز نهضت ملی نفت شد. آیت الله کاشانی مردم را دوباره با مشروطه آشتی داد. ایشان در عراق هم مبارزات درخشانی داشت. بعد از دوره اختناق ۲۰ ساله ایران در شهریور ۱۳۲۰ مرحوم ایت الله کاشانی مردم را با مشروطه آشتی داد
نطق‌های نمایندگان اقلیت مجلس پانزدهم را حزب ایران مینوشت نه دکتر مصدق! . دکتر مصدق قائل به تغییر مبادلات نفتی بود با این عنوان که از خریداران لیر و .. بگیریم
مبدع شعار ملی شدن نفت عباس اسکندری نماینده مجلس چهاردهم بود. قبل از ما ونزوئلا نفت را ملی کرده بود و ما هم میتوانستیم این کار را انجام دهیم/ زمینه سازی ذهنی این جریان به دکتر مصدق مربوط نیست
اقلیت مجلس پانزدهم و مرحوم ایت الله کاشانی از این جهت که از مصدق پیروی کردند بعد‌ها پشیمان شدند. استدلال نمایندگان این بود که ما کسی را به عنوان پیشرو در مخالفت با رضا شاه نداریم
مصدق تا زمانی که اقلیت مجلس پانزدهم در حال مبارزه بود اعتقادی به ملی شدن نفت نداشت و تنها نظرش این بود که به جای پول کاغذی طلا بگیریم
همه مردم عامل ترور رزم آرا را ستودند. تا زمانی که بدنه اجتماعی امادگی نداشته باشد ترور امکان پذیر نیست
دکتر مصدق کار خاصی در سال اول نخست وزیری نکرد. اگر دکتر مصدق در سال دوم میتوانست بدنه اجتماعی را نگه دارد میتوانستیم بگوییم یک رهبر قدرتمند است
یک نوع انفعال و بی تفاوتی اجتماعی وجود داشت که منجر به سقوط مصدق شد. خانه مصدق در حال غارت شدن بود و مردم منفعل بودند
کودتا بود، اما علیه نهضت ملی و نه شخص دکتر مصدق
رفتار مصدق در کودتا مثل این بود که یک دزد شبانه بخواهد به خانه شما حمله کند و شما شیک و کراوات زده در را برای او باز کنید!
سرگه بارسقیان:
مصدق نخست وزیری بود که با رای و خواست مردم به دولت برگشت. مصدق مبدایی شد برای بررسی روند مداخلات خارجی در ایران. شما امروز کمتر مقاله‌ای را در رسانه‌های خارجی میخوانید که به دکتر مصدق اشاره نکند. خارجی‌ها درباره مصدق میگفتند"روح ایرانی در کسوت دیوانی"
نمایندگان اقلیت مجلس جتی برای نطق‌های خود در مجلس به مصدق مراجعه میکردند. چه کسی اولین بار بحث ملی شدن نفت را مطرح کرد. آقای رحیمیان و آقای فاطمی. اگر نبود دکتر مصدق نفت ما ملی نمیشد. ایشان پذیرش نخست وزیری شان به همین دلیل بود
آیت الله کاشانی بعد از ملی شدن صنعت نفت همچنان مرود وثوق مردم بوده است
اینکه دکتر مصدق چه زمانی به جریان ملی شدن نفت پیوست نافی تلاش‌های ایشان برای ملی شدن نفت نیست
سرانجام جریان ملی شدن نفت با مرحوم مصدق بود. آقای کایینی فضای سال‌های ۱۳۲۹ را خیلی ساده میبینند. اینطور نبود که همه مردم خواستار ملی شدن نفت باشند و مصدق به راحتی به نخست وزیری برگردد
مصدق یک اعتماد اجتماعی ایجاد کرد و مصدق السلطنته نشد. دکتر مصدق مرجعیت اجتماعی اش را حتی در احمد اباد ساوجبلاغ و بعد از کودتا هم حفظ کرد
واگذاری قدرت نظامی به مصدق به راحتی نبود. باشگاه افسران و گروه‌های بازنشسته ارتش تبدیل به یک قشر شده بودند که در حوزه سیاسی دخالت میکردند و دیدند نخست وزیر نظامی میتواند حکومت کند
اشتباهاتی وجود داشت که نتیجه ان به فروپاشی دولت میرسید. آیا وجود نقص در دولت مصدق این فضا را ایجاد میکند که قدرت خارجی دخالت کند؟
هیچ نظرسنجی انجام نشده که مشخص کند دکتر مصدق پایگاه اجتماعی شان را از دست داده‌اند یا خیر؟
سال است قصه اعتماد مصدق به امریکا و اینکه او مردم را پشت سر گذاشت تکرار می‌شود، اما رمز محبوبیت ایشان چیست؟
