هند همواره یکی از شرکای مهم تجاری ایران بوده و ایران بر‌اساس رویکرد خود برای تجارت با شرق، همواره نگاه ویژه‌ای به هند داشته است، اما حالا با زمزمه تحریم‌ها به نظر می‌رسد که هندی‌ها به دنبال سودجویی از ایران و دریافت نفت و گاز کم‌بها هستند. هند در این ایام بر تخفیف‌های ویژه ایران برای پالایشگاه‌ها تأکید کرده و از همین رو خواستار استثنا شدن هند در جریان تحریم‌های جدید بوده است.
درست زمستان سال گذشته بود که در جریان سفر حسن روحانی به هند، به یکباره خبر ارائه تخفیف صددرصدی برای هزینه انتقال نفت ایران به هند در رسانه‌ها منتشر شد. خبری که مدعی بود ایران با پیش‌بینی خروج امریکا از برجام و احتمال بازگشت تحریم‌ها، به دنبال حفظ مشتریان آسیایی نفت خود است. توجیهی که آن روز‌ها مقبول بود، اما به یکباره با آغاز تحریم‌های امریکا علیه ایران، هند با پیروی از ایالات متحده، از پالایشگاه‌های این کشور خواست برای «کاهش چشمگیر یا به صفر رساندن» واردات نفت ایران از ماه نوامبر آماده شوند. اتفاقی که می‌توانست بدترین خبر برای ایران باشد؛ چراکه ایران نه‌تن‌ها نتوانسته بود مشتری نفتی خود را حفظ کند، بلکه در این مدت عملاً نفت ارزان به هند ارائه داده بود.
روایتی دیگری که در خصوص معامله نفتی ایران و هند در اسفندماه سال گذشته منتشر شد، مربوط به «تخفیف یک دلاری در هر بشکه نفت فروخته شده به هند در ازای افزایش واردات نفت این کشور از ایران» بود که اگرچه هیچگاه مقامات ایرانی آن را نپذیرفتند، اما مقامات هندی نیز هیچگاه آن را تکذیب نکردند.
هندی‌ها به دنبال گاز ارزان هستند
اگرچه نباید مشتریان قدیمی را از دست داد، اما این پایان کار نیست؛ چراکه هندی‌ها حالا روی دریافت گاز ارزان از ایران نیز تمرکز کرده‌اند و می‌خواهند خوراک پتروشیمی‌های خود را حتی ارزان‌تر از پتروشیمی‌های ایران دریافت کنند.
در این ارتباط حسین علیمراد درباره آخرین وضعیت مذاکره با هندی‌ها برای اجرای طرح‌های پتروشیمی در کشور به ایرنا گفته است که میزان تخفیفی که هندی‌ها برای گاز می‌خواهند بسیار زیاد است.
علیمراد یادآور شد: هندی‌ها همیشه پس از چند دور مذاکره، به مرحله‌ای می‌رسند که می‌گویند قیمت گاز بالاست. البته باید توجه داشت که بالا بودن بهای گاز در ایران، ادعای هندی‌هاست و ما معتقد هستیم که قیمت گاز برای پروژه‌ای که آن‌ها دنبال می‌کنند، مناسب و بازده طرح مورد‌نظر مطابق با استاندارد‌ها و عرف جهانی است.
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی از میزان پیشنهاد شگفت‌انگیز هندی‌ها برای دریافت گاز نیز پرده برداشت و گفت که آن‌ها تاکنون به صورت شفاهی و نه مکتوب نرخ‌هایی مانند ۶ تا ۸ سنت را برای گاز پیشنهاد داده‌اند.
این پیشنهاد توسط هندی‌ها در حالی مطرح شده است که همواره میزان نرخ خوراک پتروشیمی‌ها یک موضوع جنجالی در ایران بوده و بسیاری بر این باورند که قیمت مد‌نظر هندی‌ها حتی برای پتروشیمی‌های داخل هم پایین است.
علیمراد همچنین گفت: ادعای هندی‌ها مبنی بر گران بودن قیمت گاز در ایران در حالی مطرح می‌شود که چینی‌ها با همین قیمت‌ها، حاضر به سرمایه‌گذاری در کشور هستند.
هندی‌های مفت خر
البته این نخستین‌بار نیست که هندی‌ها به دنبال دریافت گاز ارزان از ایران هستند؛ چراکه پیشتر نیز عباس شعری مقدم، مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مصاحبه‌ای پیرامون تمایل هندی‌ها برای خرید گاز ارزان از ایران گفته بود که «آن‌ها تاکنون چندین بار آمده و صحبت کرده‌اند، اما هنوز به نتیجه روشنی نرسیده‌ایم. من به آن‌ها گفته‌ام که شما می‌آیید چرخی می‌زنید، قیمتی می‌گیرید و می‌روید و در کار خود جدی نیستید.»
شعری مقدم در آن مصاحبه از پیشنهاد عجیب هندی‌ها برای دریافت خوراک دو سنتی نیز پرده برداشته و گفته بود که «آن‌ها یکبار پیشنهاد خوراک دو سنتی را مطرح کردند و حتی یکبار هم گفتند که از یکی از کشور‌های حوزه خلیج‌فارس، خوراک را مجانی گرفته‌اند.»
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان آنکه آن‌ها تمام واقعیت را نمی‌گویند، تصریح کرد: ممکن است در بعضی از کشور‌ها نرخ خوراک پایین باشد، اما میزان مالیات هم مطرح است، در حالی که مناطق آزاد ما از مالیات معاف هستند.
پتروشیمی، صنعت مهم هندی‌ها
گفتنی است، دولت هند تلاش می‌کند از طریق توسعه مجتمع‌های پتروشیمی تولیدکننده اوره، کود مورد‌نیاز زمین‌های کشاورزی را تأمین کند.
دلیل تمرکز هندی‌ها بر دریافت گاز نیز ارزان بودن این محصول نسبت به سایر حامل‌های انرژی است. مزیت دیگر ایران که باعث شده هندی‌ها برای دریافت گاز از ایران و همچنین سرمایه‌گذاری در پتروشیمی مشتاق باشد، نزدیکی به کشور هندوستان است. بندر چابهار که در ساحل دریای عمان قرار گرفته حدود ۵۰۰ کیلومتر با بندر گجرات هند فاصله دارد. به دلیل فاصله کم بندر چابهار تا بندر گجرات، هندی‌ها علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در منطقه چابهار دارند. بنابراین آن‌ها قصد دارند که واحد‌های تولید کود اوره را در چابهار احداث و محصولات تولیدی را از این راه به هند حمل کنند. آیا ایران زیر‌بار این تخفیفات خواهد رفت؟
