فصل تابستان نیمه را رد کرده است و دانشآموزان کم کم باید با تعطیلات تابستانی خود خداحافظی کنند. در حال حاضر تمام دانشآموزان مراحل ثبت نام خود را انجام دادهاند و میدانند قرار است در کدام مدرسه به ادامه تحصیل بپردازند. این یعنی زمان برای بازسازی، نوسازی و حذف مدارس فرسوده و خشتی به پایان رسیده است. بنابر این سال تحصیلی دیگری باید در همان چهاردیواریهای ناامن سال گذشته رقم بخورد. در حال حاضر به گفته رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور تعداد مدارس خشتی و گلی حدود ۱۰۰۰مدرسه در استانهای کشور است که سیستان و بلوچستان با بیشترین تعداد از این دست مدارس رتبه اول را به خود اختصاص میدهد.
هر روز که میگذرد، دانشآموزان سراسر کشور یک قدم به شروع مدارس و نشستن در کلاس درس بیشتر نزدیک میشوند. دانشآموزانی که بعد از سه ماه تعطیلی بیصبرانه در انتظار فرا رسیدن ماه مهر هستند، ماهی که بوی ناب و تازه دفتر و کتابهای نو را با خود به همراه دارد. با این حال در شرایطی که دانشآموزان خود را برای رفتن به سر کلاس درس آمده میکنند، هنوز مسئولان بسترهای آموزشی را تغییر چندانی ندادهاند. هنوز هم مدارس کپری، خشتی، کانکسی، فرسوده و ناامن بر سر فضاهای آموزشی سایه انداختهاند.
آن مدارسی هم که از محبت وجود تیر و تخته برخوردارند و ظاهرشان با ساختمانهای امروزی فرق چندانی ندارد هم زیرساختهایشان کامل نیست. خیلی از این مدارس هنوز از سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسبی برخوردار نیستند و هر لحظه به دلیل وجود بخاریهای نفتی و گازی احتمال حادثهساز شدنشان میرود. این نیز در حالی است که قرار بود ریشه بخاریهای غیر استاندارد و به طور کلی بخاری از مدارس استانهای کشور تا پایان سال ۹۵ و ۹۶ برچیده شود، اما همچنان این معضل در مدارس باقی است.
چرا که یک جابهجایی مسئول و جایگزینی مدیری جدید برای سازمان نوسازی مدارس همچون توفانی بزرگ تمام روند نوسازی مدارس را دچار تغییر و تحول کرده است. با این حال اینبار وعدهای دیگر از سوی مسئولان سازمان نوسازی کشور مطرح شده است که تا پایان سال ۹۸ تمام مدارس خشتی و گلی حذف شوند. البته این موضوع هم تا زمانی که نیمی از آن اجرایی نشده باشد، همچون همان موضوع اصلاح سیستم گرمایشی مدارس در حد وعده باقی میماند. در این خصوص رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور با اشاره به وجود نزدیک به هزار مدرسه خشتی و گلی در سراسر کشور میگوید: «در حال حاضر ۱۱ استان کشور زیر خط میانگین سرانه آموزشی هستند.» مهرالله رخشانیمهر میافزاید: «مدارس خشتی در همه استانها پراکنده هستند و از نظر تعداد سیستان و بلوچستان بیشترین مدارس خشتی و گلی را به خود اختصاص میدهد و زنجان کمترین مدارس اینچنینی را دارد.»
سیستان و بلوچستان در رتبه اول
بر اساس گفته کارشناسان در حال حاضر ۳۰ درصد مدارس کشور تخریبی و نیازمند بازسازی و مقاومسازی هستند. در این خصوص معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه تا سال ۸۲ حدود ۷۰ درصد مدارس کشور تخریبی بود، اما در یک دوره پنج ساله با تأمین اعتبار، این ۷۰ درصد کاهش یافته است، میگوید: «اختصاص ۳ میلیارد دلار از سوی نمایندگان مجلس و دولت برای تخریب و بازسازی مدارس کشور به تصویب رسیده است که در صورت تحقق این اعتبار، همه مدارس تخریبی بازسازی میشوند.»
در کنار این مسائل تعدادی مدارس هم هستند که کار کلنگزنی آنها انجام شده، اما هنوز به مرحله بهرهبرداری نرسیدهاند که مسئولان وعده تکمیل و افتتاح آنها را هم دادهاند. در حال حاضر با توجه به سرانه آموزشی پایین در سیستان و بلوچستان و شرایط ناهموار برای تحصیل دانشآموزان در این مدارس، به گفته معصومه ابتکار، معاون رئیسجمهور در امور زنان و خانواده ۲۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در این استان حضور دارند که باید هرچه سریعتر شرایط برای بازگشت آنها به کلاس درس فراهم شود. شهبخش گرگیچ، عضو شورای شهرستان چابهار نیز در راستای کمبود امکانات مدارس سیستان و بلوچستان میگوید: «تنها در حوزه شهرستان چابهار و منطقه دشتیاری با کمبود ۱۶۰۰ کلاس درس مواجه هستیم که این آمار علاوه بر فضاهای تخریبی است که در این منطقه وجود دارد.»
علاوه بر مشکلات فضا و امکانات آموزشی در آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان ۱۲ هزار نفر کمبود نیروی انسانی هم وجود دارد. تمام اینها در کنار وجود مدارس کپری، خشتی و غیر ایمن و تکمیل نبود سادهترین زیرساختهایی همچون روشنایی برای کلاس درس، مزید بر علت شده است تا دانشآموزان و خانوادههایشان رغبتی برای ادامه تحصیل نداشته باشند. معضلی که کم و بیش در اکثر استانهای محروم دیده میشود، با این حال سیستان و بلوچستان در رتبه اول محرومیتها و آذربایجان غربی با اختلاف بسیار بعد از آن قرار دارد. موضوعی که باید مورد توجه متولیان قرار بگیرد و به جای موکول کردن تحقق وعدهها از سالی به سال دیگر هرچه سریعتر دست به کار شوند و این بار پرونده مدارس خشتی استانها را برای همیشه ببندند و مابقی مشکلات را هم حل کنند.