«شیخ صفی‌الدین اردبیلی»، عارف بزرگ و نامدار قرن هفتم و هشتم هجری، از چهره‌های درخشان عرفان و معنویت و از عالمان برجسته و عارفان وارسته‌ای است که با رویکردی اجتماعی به عرفان، تأثیر فراوانی بر فرهنگ و تمدن ایرانی_ اسلامی نهاده و نقش مهمی در تاریخ ایفا نموده است. آموزه‌های معنوی شیخ صفی‌الدین اردبیلی که همچون بسیاری از علما و عرفای بزرگ این سرزمین، ریشه در شریعت نبوی و تعالیم اسلامی دارد، میراث معنوی گرانقدری محسوب می‌شود که در بحران معنویت امروز جهان می‌تواند راهگشای کسب معرفت و راهنمای رسیدن به حقیقت باشد و در مقابل مدعیان دروغین تصوف و فرقه‌های نوظهور، قرائتی اصیل و سنتَی از عرفان اسلامی ارائه دهد.
متأسفانه، به رغم چنین جایگاه مهم و تأثیر انکارناپذیر شیخ صفی در تاریخ عرفان، آن گونه که باید و شاید شخصیت عرفانی و اندیشه‌های متعالی او در بین مردم شناخته نشده و در مقایسه با برخی علما و عرفای دیگر که تأثیر و اهمیت به مراتب کمتری از وی در تاریخ داشته‌اند، حتی در محافل علمی و تخصصی هم اطلاعات ناقص و گاه نادرستی از افکار و زندگی آن عارف بزرگ وجود دارد.
در چنین شرایطی که متأسفانه در فضای مطالعاتی کشور اطلاعات ناقص و قضاوت‌های نادرستی در مورد شیخ صفی‌الدین اردبیلی به وفور مشاهده می‌شود و منابع مکتوب چندانی هم برای معرفی دقیق و مستند زندگی عرفانی و تعالیم معنوی او وجود ندارد، نگارنده، با توجه به توفیق مطالعه در عرفان اسلامی و موانست با شخصیت عرفانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی، پس از مدت‌ها مطالعه و پژوهش در این زمینه، تألیف کتاب مورد معرفی را آغاز کرد که اتمام آن به خاطر مشغله‌های فراوان چند سال به طول انجامید تا اینکه سرانجام به یاری خداوند متعال و با همت انتشارات وزین سوره مهر به زیور طبع آراسته شد.
در تحقیق زندگی و احوال و افکار شیخ صفی‌الدین اردبیلی، علاوه بر منافع تاریخی دوره صفوی، همچون سلسله‌النسب صفویه، تاریخ حبیب‌السیر، از شیخ‌صفی تا شاه‌صفی، تاریخ عالم‌آرای عباسی و نیز برخی کتاب‌ها و رسالات ترکی، مانند تذکره شیخ صفی‌الدین اردبیلی و قارا مجموعه، مهم‌ترین منبعی که وجود دارد کتاب صفوه الصفا، نوشته درویش توکلی بن اسماعیل، مشهور به «ابن بزار اردبیلی» است. این کتاب بین سال‌های ۷۵۸ تا ۷۵۹ هجری قمری، یعنی ۲۶ سال بعد از وفات شیخ‌صفی، به رشته تحریر درآمده و در حال حاضر نسخه‌های خطی متعددی از آن در موزه‌ها و کتابخانه‌های معروف جهان موجود است.
بنده با درک این ضرورت، ضمن استفاده از کتاب صفوه‌الصفا، به عنوان منبع اصلی در تدوین کتاب حاضر، سایر منابع مهم و مرتبط با موضوع را نیز مد نظر قرار دادم و کوشیدم با نثری ساده و روان و البته مستند و دقیق ماجرای زندگی شیخ‌صفی و نظریات و تعالیم معنوی او را از آغاز تا پایان روایت کنم و در این راه، ضمن استفاده از نقل‌قول‌ها و مستندات تاریخی، معانی اصطلاحات و لغات دشوار را در پاورقی شرح دهم و موضوعات مختلف را در فصولی مشخص به صورت منسجم و منظم بیان کنم.
بر همین اساس، از فصل اول تا فصل سوم کتاب اختصاص دارد به شرح و بررسی ماجرای زندگی شیخ صفی از تولد تا ورود به وادی عرفان و رسیدن به مقام ارشاد و خصوصیات اخلاقی و رفتاری و فراز و فرود زندگی وی. در فصل چهارم، ویژگی‌های مکتب عرفانی شیخ صفی و نظریات و تعالیم معنوی او بر اساس حکایت‌ها و سخنانش بحث و بررسی شده است. در فصل پنجم به پایان زندگی شیخ صفی و سرانجام طریقت عرفانی‌اش پرداخته شده است. فصل پایانی کتاب نیز به گزیده‌ای از سخنان شیخ در مورد تفسیر آیات قرآنی و احادیث و شرح موضوعات و اشعار عرفانی اختصاص یافته است.
