سعودیها برای افغانستان نشست صلح برگزار میکنند، انگلیس نیروهایش را دو برابر کرده و بعد از سفر وزیر خارجه امریکا به کابل، زمزمهها از تغییر در استراتژی کاخ سفید در افغانستان حکایت دارد. همه اینها نشان از سرعت گرفتن تحولات افغانستان است؛ تحولاتی که مقامهای اطلاعاتی ایران، پاکستان، روسیه و چین را در اسلامآباد دور هم جمع کرده تا درباره کوچ داعش به افغانستان رایزنی کنند.
دو هفته قبل بود که شورای امنیت سازمان ملل به درخواست روسها، نشست ویژهای درباره افغانستان برگزار کرد، نشستی که در آن «واسیلی نبنزیا» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل برای چندمین بار درباره حمایت تسلیحاتی بالگردهای ناشناس از داعش انتقاد کرد و گفت:: «یکی از منابع حمایت از تروریستها، کمکهای نظامی است که برخی از شریکان ما بدون کنترلهای مناسب به دولت افغانستان ارائه میکنند و اغلب به راحتی ربوده میشود.» تخمین نماینده روسیه این است که داعش در افغانستان ۱۰ هزار جنگجو دارد که در ۹ ولایت فعالیت دارند و به همین دلیل او از جامعه بینالمللی خواسته علیه دهشتافکنی در افغانستان مبارزه مشترک صورت گیرد به خصوص که به گفته نماینده روسیه، درباره توسعه حضور داعش در افغانستان «تعمداً مخفیکاری میشود.» حالا به فاصله دو هفتهای از نشست شورای امنیت، مسئولان اطلاعاتی روسیه، چین، ایران و پاکستان در نشستی در اسلامآباد، تهدید فزایند داعش در افغانستان را بررسی میکنند. به گزارش ایتارتاس روسیه، سرگئی ایوانف، سخنگوی سرویس اطلاعات خارجی روسیه دیروز گفته که بحث نشست چهارجانبه اسلامآباد، بر ظهور داعش در افغانستان است: «این نشست درباره اهمیت گامهای هماهنگ برای جلوگیری از تزریق قطرهای تروریستهای داعش از سوریه و عراق به افغانستان است، جایی که آنها برای کشورهای همسایه تهدید ایجاد میکنند.»
ایران و روسیه برای رویارویی با داعش در سوریه یک مدل همکاری امنیتی ترتیب داده بودند، اما حالا با جدیتر شدن گزارشها درباره افزایش حضور داعش در افغانستان که با دو کشور پاکستان و چین نیز هممرز است، به نظر میرسد پکن و اسلامآباد نیز در حال ملحق شدن به ائتلاف ایران و روسیه هستند. دویچهوله به تازگی گزارش کرد که شماری در افغانستان معتقدند که امریکا با داعش همکاری میکند تا این گروه با نفوذ در کشورهای آسیای مرکز تهدیدی را برای روسیه ایجاد کند، موضوعی که دیگر کارشناسان آن را به ایران و چین نیز تعمیم میدهند. جاوید کوهستانی، کارشناس افغان در برنامه «فراخبر» تلویزیون «طلوعنیوز» افغانستان گفته است: «پروژه طالبان دیگر برای تداوم جنگ در افغانستان پاسخگو نبود. بازی طالبان یک بازی کوچکتر در سطح منطقه بود، اما برنامهای که برای داعش طراحی شده، برنامهای وسیعتر مانند دوران جنگ سرد است، که میخواهند آن را به سمت آسیای میانه (مرکزی) و علیه ایران به کار ببرند. داعش دامنهای وسیعتر دارد که میتواند تمام گروههای طالبان را زیر این پرچم به نام خلافت به پیش ببرد. حمایتهای مالی برای ملا عمر هم از سال گذشته قطع شده است.» «قمر آغا» تحلیلگر مسائل امنیتی از هند نیز میگوید: «تهدید این گروه تروریستی متوجه چین و روسیه نیز هست به ویژه در مناطقی که گروههای شبهنظامی حضور دارند. تروریستهای داعش ممکن است به منطقه «سین کیانگ» چین نفوذ کنند، جایی که گروههای شبهنظامی با گروههای تروریستی در پاکستان مانند «لشکر طیبه» ارتباط دارند.»
صف آرایی ائتلاف غربی
موازی با صفآرایی گروه ۴، تحرکات امریکا و ائتلاف غربی نیز در افغانستان تشدید شده است؛ سمت و سویی که ائتلاف غربی هم مانند تحولات سوریه، برای آن به گسترش نفوذ داعش استناد میکند. واشنگتناگزمینر به نقل از مقامات وزارت خارجه امریکا نوشت به رغم تلاشهای ائتلاف امریکایی در افغانستان و انجام عملیاتهای متعدد، شاخه ولایت خراسان تکفیریهای داعش روز به روز بر قدرت خود در افغانستان میافزاید. اولایل فوریه ۲۰۱۸ بود که دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا گفت که ۴ هزار و ۵۰۰ نیروی جدید را به بهانه مقابله با داعش به این کشور اعزام خواهد کرد. دیروز هم رویترز گزارش کرد که امریکا آماده است در راهبرد خود در افغانستان تجدیدنظر کند. یک مقام عالیرتبه امریکایی به رویترز گفته است: پیامهایی از کاخ سفید دریافت کردیم که حاکی از آن است ترامپ احتمالاً طی ماههای آینده خواستار بازبینی راهبرد واشنگتن در افغانستان میشود و بنابراین ما آماده اتفاقات آتی هستیم. همزمان، ترزا می، نخستوزیر انگلستان نیز دیروز اعلام کرد که دولتش قصد دارد ۴۴۰ سرباز دیگر را به افغانستان اعزام کند و تعداد نیروهای این کشور را به هزار و ۱۰۰ تن برساند تا به آموزش نیروهای افغان برای مقابله طالبان و داعش بپردازند. به نظر میرسد، عربستان بخش دیگری از ائتلاف غربی است که قصد دارد همزمان با ظهور داعش در افغانستان ایفای نقش کند. دیروز و روز سه شنبه حدود ۱۰۰ نفر از علمای کشورهای اسلامی در نشست جده که برای بررسی مشروعیت جنگ افغانستان برگزار شده بود، شرکت کردند.