در روزهایی که مقام معظم رهبری نیز بر جلوگیری از سفرهای غیرضروری به خارج از کشور تأکید کردهاند و ایران به دلیل ارزان بودن به مقصد مناسبی برای گردشگران تبدیل شده، ضعف مدیریت بانک مرکزی اجازه استفاده از این فرصت برای کشور را سد کرده است. در واقع نداشتن شفافیت در چگونگی اختصاص ارز مسافرتی، مانع برنامهریزی برای جهتدهی سفرهای گردشگری به سمت سفرهای داخلی خواهد شد. ضعف مدیریت بانک مرکزی در این شرایط موضوعی است که صدای اعتراض رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را بلند کرده است.
نبود شفافیت در ارائه ارز مسافرتی و نیز ضعف مدیریت برای تبدیل ارز گردشگران خارجی به کشور دو مسئلهای است که بانک مرکزی برای حل آن تمایلی نشان نمیدهد و ادامه این روند به ضرر کشور خواهد بود. علیاصغر مونسان در این ارتباط بار دیگر از عدمشفایت بانک مرکزی و نداشتن برنامه مدیریت منابع ارزی گردشگران ورودی و خروجی، انتقاد کرده و آن را باعث از دست رفتن فرصت رونق گردشگری دانسته است.
مونسان این بار در حاشیه مراسم انعقاد تفاهمنامه با وزارت کار برای ایجاد ۵۰ هزار فرصت شغلی در حوزه گردشگری، به خبرنگاران گفت: ما بارها از بانک مرکزی درخواست کردیم موضوع تبدیل ارز و تأمین منابع ارزی برای گردشگران ورودی و خروجی سامان پیدا کند و مدتی هم منتظر ماندیم، اما متأسفانه پاسخی در این زمینه دریافت نکردیم.
هفته پیش بود که مونسان در توئیتی خواستار شفافیت بانک مرکزی در ارائه میزان ارز تخصص یافته به گردشگران شده و نوشته بود: «به منظور شفافسازی و اطلاع عموم مردم از نحوه تخصیص ارز مسافرتی، از بانک مرکزی درخواست شده است که میزان ارز تخصیص داده شده به مسافران و گردشگران را به تفکیک مقصد اعلام کند.» بانک مرکزی، اما تمایلی به همکاری در این زمینه نداشته و تا امروز درخواستهای سازمان میراث فرهنگی برای شفافیت را بیپاسخ گذاشته است.
ارز مسافرتی در شرایط نوسانات شدید قیمت دلار و یورو، باعث سوداگری پرسودی شده است، به طوری که برخی از افراد صرفاً بر اساس تفاوت قیمت ارز در بازار آزاد با قیمت ارز دولتی و فروش ارز مسافرتی در بازار آزاد میتوانند به طور رایگان به سفر خارجی بروند. این اتفاق در مورد سفر به کشورهای شرق آسیا بیشتر به چشم میخورد، جایی که تورهای مسافرتی وسیلهای برای تهیه ارز دولتی و فروش آزاد آن است. یک فعال حوزه گردشگری که مدیریت یک آژانس مسافرتی را نیز برعهده دارد در این باره به سایت «چمدان» میگوید: در حال حاضر بیش از ۴هزار آژانس مسافرتی در کشور وجود دارد که همه آنها واقعی یا فعال نیستند، برخی آژانسها نیز بدون مجوز فعالیت میکنند، علاوه بر اینکه میزان مسافران خروجی هر آژانس هم متفاوت است، بنابراین برای جلوگیری از هر شبههای باید مشخص شود که ملاک دادن ارز و همچنین مقدار آن به هر آژانس چیست؟
بحث ارزهای مربوط به توریسم، تنها مختص ارزهای اختصاص داده شده برای خروج مسافر از ایران نیست. بخش مهمتر و درآمدزا، مربوط به ارزی است که توریستهای خارجی با خود به ایران میآورند؛ ارزی که از زمان دخالت دولت در مسئله ارز، باعث سرگردانی مسافران خارجی شده است. رئیس سازمان میراث فرهنگی با اشاره به اینکه وضعیت کنونی ارز در صورت برنامهریزی درست به نفع گردشگری کشور خواهد بود، میگوید: «این در صورتی است که برنامهای جامع، کامل و باثبات برای تبدیل و تأمین ارز گردشگران تدوین و اجرا شود. در غیر این صورت فرصت پیش آمده برای رونق گردشگری ایران ممکن است به تهدید تبدیل شود.»
مونسان تأکید کرد: «شرایط فعلی نرخ ارز موجب ارزانی سفر به ایران و ارزان شدن بستههای سفر گردشگران به کشورمان میشود و اگر از سوی بانک مرکزی اقدامی عاجل برای ساماندهی روند تبدیل ارز نشود این فرصت را از دست خواهیم داد.» دولت ابتدای سال جاری با بخشنامهای خرید و فروش ارز را به صورت فیزیکی در صرافیها ممنوع اعلام کرد. این ممنوعیت برای گردشگرانی که با خود پول نقد به ایران میآوردند باعث دردسر شد. درآمد ناشی از ورود گردشگر خارجی در کنار توسعه ایرانگردی و توجه گردشگری داخلی میتواند باعث رونق صنعت گردشگری در ایران شود، اما به گفته مونسان این فرصتی است که در صورت عدمبرنامهریزی از دست خواهد رفت.