بیش از یک ماه است که خرید شیر حمایتی توسط تعاون روستایی بعد از شش ماه توقف آغاز شده است، اما از پرداخت پول دامداران هیچ خبری نیست. طرحی که روزی جزو افتخارات وزیر جهاد کشاورزی بود، اکنون به دلیل سیاسی‌کاری ومدیریت ضعیف و لابی بسیار قوی کارخانجات لبنی در سازمان تعاون روستایی به بن‌بست خورده است.
اوایل دولت یازدهم بود که قیمت شیرخام با مصوبه ستاد تنظیم بازار هزار و ۴۴۰ تومان تعیین شد، اما کارخانجات لبنی هرگز زیربار نرفته و مانع از افزایش قیمت شدند. در همان سال‌های ۹۲ و ۹۳ برخی از کارخانجات با خرید شیر درجه ۱، ۲و ۳ طرحی را ارائه دادند که براساس آن قرار شد، بخشی از شیر داخلی به شیرخشک صنعتی تبدیل و صادر شود. این طرح در ماه‌های نخست با موفقیت انجام شد، اما در مدت کوتاهی با شکست مواجه شد. به طوری که شیرخشک‌های تولیدی از شیر‌های درجه ۲و درجه ۳ با بار میکروبی بالا به کشور‌های همسایه صادر شده بود که به کشور برگشت خورد و معدوم شد. این تجربه تلخ که تا مدت‌ها بازار صادراتی ایران را تحت تأثیر قرار داده بود با طرح وزیر جهاد کشاورزی در سال ۹۵ و خرید شیرحمایتی دامداران توسط تعاون روستایی ادامه داشت. این تصمیم محمود حجتی در پی کارشکنی کارخانجات لبنی و عدم افزایش قیمت شیرخام اتخاذ شد و با اجرای آن در مدت کوتاه، قیمت شیرخام به تدریج بعد از چهار سال به قیمت سال۹۲ (هزار و ۴۴۰ تومان) رسید. فعالان بازار دلیل موفقیت این طرح را در سال گذشته حضور شرکت‌های صادرکننده شیرخشک صنعتی در کنار تعاون روستایی عنوان کردند و می‌گویند که با تضمین پرداخت پول دامداران توسط تعاون روستایی و صادرات شیرخشک و پرداخت به موقع پول دامداران در زمان کوتاه ۳۰تا ۴۰ روز، بازار در سال ۹۶ به ثبات و آرامش خواهد رسید، اما با تغییر مدیرعامل تعاون روستایی این طرح حمایتی در ماه‌های پایانی سال ۹۶ متوقف شد.
در سال جاری از یک سو، توقف خرید حمایتی شیر و از سوی دیگر افزایش قیمت نهاده‌های دامی و نرخ ارز در ماه‌های نخست، بار دیگر بازار خرید‌و‌فروش شیرخام را دچار مشکل کرد و دام‌های مولد روانه کشتارگاه‌ها شدند. هر چند که از اردیبهشت امسال با تغییر مجدد مدیرعامل تعاون روستایی و ورود حسین شیرزاد (مشاور ویژه حجتی) به این سازمان خرید حمایتی از سر گرفته شد، اما به دلیل نبود سازو‌کار مناسب و عدم پیش‌بینی از محل تأمین اعتبار و پرداخت به موقع پول دامداران، این طرح خوب به بن‌بست رسید و به زودی با فشار کارخانجات لبنی و برخی ذی‌نفعان متوقف و برای همیشه بایگانی شد. به گفته منابع آگاه، برخی از کارخانجات پرقدرت لبنی که لابی خوبی در مجموعه وزارت صنعت و کشاورزی دارند، در ماه‌های گذشته با تحت فشار قراردادن حجتی تلاش می‌کنند طرح شیر حمایتی را به کما ببرند و از دستور کار وزارت جهاد کشاورزی خارج کنند. در این میان دامداران و تأمین‌کنندگان شیر خشک آسیب دیده و متضرر می‌شوند.
لج‌بازی تعاون روستایی در مشارکت با بخش خصوصی
ظاهراً آزمون و خطا و کسب تجربه در ادارات و نهاد‌های دولتی مرسوم شده است و کمتر اتفاق می‌افتد مدیر تازه وارد به هر سازمانی با مطالعه طرح‌ها و پروژه‌های سابق، از آزمون و خطای مجدد بپرهیزد. این روند در سازمان تعاون روستایی نیز وجود دارد؛ سازمانی که مسئولیت خرید‌های تضمینی محصولات کشاورزی و تأمین و پرداخت پول کشاورزان را در ماه‌های مختلف سال به عهده دارد و موظف است در مواقع نیاز محصولات را به بازار تزریق یا با مشارکت بخش خصوصی صادر کند.
متأسفانه شیرزاد، مدیرعامل تعاون روستایی اردیبهشت امسال به این سازمان آمده و بدون برنامه‌ریزی درست طرح شیر حمایتی را با قیمت سال گذشته و بازپرداخت نامعلوم آغاز کرده است. اکنون با گذشت حدود دو ماه دامداران همچنان در انتظار دریافت پولشان هستند و در شرایطی که حتی یک کیلو نهاده دامی با قیمت دولتی به دست دامداران نرسیده و شرکت پشتیبانی امور دام که دومین شرکت دریافت‌کننده ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی برای تأمین نهاده‌های مورد نیاز می‌باشد، ماه‌هاست توزیع نهاده دولتی را متوقف کرده است.
اخبار رسیده از این سازمان حاکی از آن است که شرکت‌های خصوصی مشارکت‌کننده در این طرح حمایتی هنوز برای همکاری دعوت نشده‌اند و شیرزاد بدون توجه به تأمین مالی این طرح به دنبال بررسی پرونده‌های پیشین و احیاناً بروز فساد و رانت در این سازمان است. در حالی که دامداران به دنبال دریافت پولشان هستند و مشکلات درونی این سازمان هیچ اهمیتی برایشان ندارد.
دامداران با انتقاد از عدم پرداخت پولشان توسط سازمان تعاون روستایی می‌گویند: کارخانجات لبنی با اعمال نفوذ و فشار بر وزیر جهاد و شیرزاد تلاش می‌کنند، خرید شیر حمایتی برای همیشه متوقف شود؛ چراکه دامداران اگر پول شیرشان را به موقع دریافت نکنند دیگر برای فروش شیرخام به تعاون روستایی رغبتی نخواهند داشت و به تدریج این طرح نیز تعطیل می‌شود. در این خصوص یک منبع آگاه در گفت‌و‌گو با «جوان» می‌گوید: در دو ماه گذشته با انتشار از سرگیری خرید شیر حمایتی از دامداران در اوضاع کسادی بازار، قیمت شیرخام ۱۰۰تا ۱۲۰تومان افزایش یافت و در صورت توقف طرح و طولانی‌شدن زمان بازپرداخت پول دامداران، تولید شیرخام در ماه‌های آینده به شدت کاهش یافته و در نهایت مصرف‌کنندگان متضرر می‌شوند؛ چراکه کارخانجات لبنی به بهانه کاهش تولید شیر، بار دیگر قیمت‌ها را برای چندمین بار در ماه‌های اخیر افزایش می‌دهند و به هدف‌شان می‌رسند.
وی انتشار برخی شایعات درخصوص بروز فساد و رانت در خرید‌های‌های حمایتی و تضمینی محصولات کشاورزی را تکذیب کرد و افزود: انتشار این اخبار شایعه و سیاسی‌کاری برخی از گروه‌هایی است که از خرید‌های حمایتی تعاون روستایی متضرر می‌شوند و به دنبال توقف این خرید‌های دولتی هستند. لازم به توضیح است که تلاش خبرنگار ما تا لحظه تنظیم خبر برای تماس تلفنی و گرفتن اخبار تکمیلی از مدیرعامل این سازمان و دلایل عدم پرداخت پول دامداران تا لحظه تنظیم خبر بی‌نتیجه مانده است.
