اروپا چارچوب کلی بسته پیشنهادی خود را ارائه کرده؛ بستهای که حسن روحانی رئیسجمهور آن را «مأیوسکننده» خوانده، ولی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه روحانی پس از جلسه روز جمعه با همتایان اروپایی، پیشنهادهای اروپاییان را «قابلاجرا» خوانده است. هرچند به گفته ظریف این بسته «کافی و دقیق» نیست، با این حال، باقیماندگان در برجام بعد از خروج امریکا، درصدد متمرکز کردن سمت و سوی مطالبات خود به سمت ایران هستند تا تحت هر شرایطی از این توافق خارج نشود.
به گزارش «جوان» دو ماه بعد از خروج امریکا از توافق هستهای ایران، موضعگیری اتحادیه اروپا، روسیه و چین محدود شده به ابراز تأسف لفظی به خاطر خارج شدن امریکا از برجام و نقطه توجهها به سمت نگه داشتن ایران در توافقی متمرکز شده که منافع ماندن در آن، بعد از خروج امریکا به طور جدی در معرض خطر قرار گرفته است. حسن روحانی هفته قبل در ملاقات با همتای اتریشی خود گفت که ایران در صورتی از برجام حراست خواهد کرد که بتواند از منافع برجام به خوبی استفاده کند؛ موضعگیری که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز آن را با بیانی متفاوت تکرار کرده است: «تحریمها و پایبندی به برجام با هم قابل جمع نیستند». با همه اینها، ظاهراً نه فقط متحدین اروپایی امریکا، بلکه روسیه و چین نیز مصرند که تهران تحت هر شرایطی در برجام بماند.
روز پنج شنبه بعد از آنکه ژان ایو لودریان در آستانه نشست وزرای خارجه ۱+۴ در وین از ایران خواست که دست از تهدید و عملی کردن «خروج از برجام» بردارد، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز در هشداری تلویحی گفت که قدرتهای جهانی تلاش میکنند ایران را متقاعد کنند که لغو برجام به اقتصاد این کشور بیشتر ضربه خواهد زد. این در حالی است که لودریان از ایران خواسته که برای دریافت بسته پیشنهادی اروپا تا پایان اکتبر، یعنی زمان شروع تحریمهای امریکا در آبان ماه منتظر بماند و هایکو ماس هم با زبانی صریح گفته که اتحادیه اروپا نمیتواند همه خساراتی را که با خروج شرکتها از ایران به وجود میآید، به طور کامل جبران کند. تحت چنین شرایطی، ناظران نه تنها هشدار میدهند دور شدن از زمان خروج امریکا از برجام، توجهها را بر نگه داشتن ایران در توافق هستهای متمرکز خواهد کرد، بلکه پیشبینی میکنند که فشارها برای نگه داشتن ایران در توافق هستهای روز به روز بیشتر خواهد شد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز جمعه بعد از دیدار با همتای چینی خود گفت که مسکو و پکن به دنبال حفظ توافق هستهای و اجرای کامل آن هستند. لاوروف دیروز هم در یک موضعگیری جداگانه هرچند تأکید کرد که طرفهای توافق هستهای توافق کردهاند مستقل از هوی و هوس امریکا راههایی برای تجارت با ایران ایجاد کنند، ولی گفت: «مسکو هم به نوبه خود از ایران انتظار دارد که با توجه به تلاش ۱+۴ برای زنده نگاه داشتن برجام، در این توافق باقی بماند.»وزیر خارجه روسیه البته این را هم گفت که ایران در نشست روز جمعه وین به صراحت گفته که حق خروج از برجام را دارد، ولی از آن استفاده نمیکند. وزارت خارجه چین هم روز شنبه در بیانیهای جداگانه بر لزوم حفظ برنامه جامع اقدام مشترک با ایران تأکید کرد. در حالی که در هفتههای آینده، با بلندتر شدن زمزمههای ترک برجام در تهران، فشارها از خروج امریکا روی منصرف کردن ایران متمرکز خواهد شد، اروپاییان تلاش میکنند شرکای روس و چینی ایران را نیز در این زمینه با خود همراه کنند.
روزنامه آلمانی دیولت هفته قبل نوشته بود که دیپلماتهای اروپایی، روس و چینی قصد دارند با مذاکره بر سر یک توافق جدید، در ازای پیشنهاد اعطای امتیازات مالی، ایران را از توسعه برنامه موشکهای بالستیک منصرف و توافق هستهای را حفظ کنند. بیانیه مشترک روسیه و چین با سه کشور اروپایی که در آن بر تلاش مشترک اتحادیه اروپا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین تأکید شده، حاکی از نزدیک شدن دیدگاههای برجامی چین و روسیه با اروپا است.