«اوقات فراغت»! واژگان مهمی است که قشر عظیمی از سرمایههای آینده کشور با شنیدن آن انگشت اشاره را به سمت «وزارت آموزشوپرورش» نشان میدهند. نکته مهمی که بر قسمت دوم نام این وزارتخانه استوار است و ضرورت پرورش استعداد، شکوفایی و مهارتافزایی را پررنگ میکند. هرچند همواره اظهاراتی مبنی بر «غنیسازی اقات فراغت» به میان میآید، اما هرساله باز هم با شروع تعطیلات تابستان برنامهریزی درست و هدفمندی برای آن دیده نمیشود. در نهایت ابراز تأسف از هدررفت زمان برای قشر دانشآموزان که آیندهساز فردای جامعه هستند، در پایان تابستان باقی میماند.
یافتههای پژوهشی نشان میدهد یک دانشآموز در مدت تحصیلات ابتدایی تا اخذ دیپلم متوسطه حدود چهار سال از عمر خود را در فراغت به سر میبرد. واقعیت مهمی که کمتر بدان توجه میشود و البته هر ساله با شروع تعطیلات تابستانی این موضوع جدیتر میشود، اما همچنان مفهوم مهم «اوقات فراغت» به عنوان با ارزشترین لحظات زندگی هر انسان و بهخصوص آیندهسازان کشور، فراتر از برنامهریزی و شعار نمیرود. در نهایت آنچه در پایان تعطیلات تابستانی برای اکثر دانشآموزان باقی میماند، هدر رفت بخش مهمی از زمان فراغت آنهاست که بدون هیچ مهارت اجتماعی و کسب تجربه و استعدادیابی به پایان میرسد. فارغ از بخش عمده، والدینی که به دلیل شرایط زندگی قادر به پرداخت هزینه برای پرکردن فرصتهای فراغت فرزندان خود نیستند، در این بین عده معدودی هستند که تسلیم تجارتخانههای پرسود برخی آموزشگاهها میشوند تا بلکه ساعاتی از فرصتهای خالی فرزندان خود را با برنامهریزی پر کنند. حال آنکه گفته میشود پرکردن اوقات فراغت دانشآموزان با کلاسهای لوکسی که پیشزمینه هدفمندی هم ندارد، علاوه بر هدر رفت فرصت میتواند تبعات بعضاً نامناسب و حتی سایر آسیبهای اجتماعی را هم به دنبال داشته باشد. وظیفهای که پرکردن آن بر عهده وزارت آموزشوپرورش است و باید با تکیه بر بخش پرورشی این وزارتخانه، استعدادیابی و مهارتافزایی دانشآموزان را در فرصت فراغت تابستانی شکوفا کند، اما در ظاهر همواره اظهارات مبنی بر غنیسازی اوقات فراغت مکرر شنیده میشود، اما در عمل جز هدررفت زمانهای با ارزش آیندهسازان دیده نمیشود. گفته میشود، برنامهریزی درست و دقیق از سوی نهادهای مسئول باعث خواهد شد، کارهایی که دانشآموز در اوقات فراغت انجام میدهند، مسیر زندگی آنها را عوض کند. از جمله این موارد اثرات برنامهریزی درست در فراغت تابستانی بر بهداشت روانی دانشآموزان قابل اهمیت است که حسن گذران اوقات فراغت تضمینکننده سلامت و بهداشت روانی آنها خواهد شد. همچنین اشتغال مستمر و بدون وقفه فکری و عملی موجب خستگی جسمی و ذهنی و پویایی یک نیروی فعال میشود. به گفته مهدی فیض معاون سابق پرورشی و فرهنگی وزارت آموزشوپرورش در تابستان دستگاهها برنامههای اختصاصی برای اوقات فراغت نوجوانان دارند، اما آموزشوپرورش محور آنها نیست. وی در اینباره گفته است، بودجه کلان اوقات فراغت به معاونت جوانان وزارت ورزش میرود، در حالی که باید در اختیار آموزش و پرورش باشد. حال آنکه طبق سند تحول، آموزشوپرورش محور تربیت نوجوانان محسوب میشود و همه دستگاههای اجرایی موظف هستند به آموزشوپرورش در اجرای سند کمک کنند، اما در عمل به جای اینکه وزارتخانه مذکور از دستگاههای دیگر مطالبهگر باشد. به دلیل کمکاری، سایر دستگاهها بودجه فراغت دانشآموزان را میبلعند و دست آموزش و پرورش با وجود ۱۵ میلیون دانشاموز خالی مانده است. گویا این وزارتخانه از اوقات فراغت دانشاموزان فارغ شده است!