از موقعی که توافق هسته‌ای یا برجام در ۱۴ ژوئیه به امضای ایران و گروه ۱+۵ رسید، این توافق نتوانست به وضعیت مورد انتظار برسد و روزگار را با تب و تاب می‌گذراند تا اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، شرایط بحرانی آن را از روز سه شنبه هشتم ماه مه کلید زد. او در آن روز مقابل دوربین‌ها حاضر شد تا تصمیم قطعی خودش را برای خروج از برجام اعلام کند و بدون فوت وقت احکامش را به وزارتخانه‌های خارجه و خزانه‌داری امریکا برای بازگشت تحریم‌ها صادر کرد. یک ماه و نیم از آن موقع می‌گذرد و با وجود مخالفت طرف‌ها دیگر توافق با تصمیم ترامپ و تأکید بر حفظ این توافق، نه تنها کوچک‌ترین عقب‌نشینی از سوی واشنگتن دیده نمی‌شود بلکه خبر رویترز حکایت از اجرای آن حد از تحریم‌ها علیه ایران دارد که حتی قبل از برجام هم سابقه نداشت.
رویترز به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا دو نکته اساسی را نقل کرد. اولین نکته در اجرای تحریم نفتی به صورتی کامل است به نحوی که این مقام ارشد از متحدین امریکا به همراه چین و هند خواسته تا با اجرای تحریم نفتی ایران از چهارم نوامبر، خرید نفت از ایران را به صفر برسانند. نکته دوم در مورد اجرای معافیت‌های تحریمی از سوی امریکا است که برخی از کشور‌ها در روز‌های گذشته مطرح کرده بودند، اما حالا این مقام ارشد امریکایی آب پاکی را روی دست آن‌ها ریخته است. او اول به رویترز گفت: «من مردد هستم که بگویم هیچ معافیتی صادر نخواهد شد»، اما بعد حرف خود را با این عبارت تصحیح کرد: «نه، ما معافیتی صادر نمی‌کنیم.» او وعده داده که به زودی عازم چین و هند می‌شود تا مقام‌های این دو کشور را متقاعد به توقف خرید نفت ایران کند، اما هر دو نکته در حرف این مقام ارشد امریکایی به این معنا است که مقام‌های آن دو کشور درخواست بی‌سابقه‌ای را از او خواهند شنید. در واقع، دولت سابق امریکا قبل از برجام نه قطع یک باره خرید نفت از ایران را در دستور کار قرار داده بود و کاهش مرحله به مرحله خرید نفت از ایران را دنبال می‌کرد و نه اینکه برنامه معافیتی را به دلیل شرایط مختلف کشور‌ها کنار گذاشته بود.
شکی نیست که امریکا برنامه بازگرداندن تحریم‌ها را بر محور این دو نکته تنظیم کرده و این همان وعده‌ای است که ترامپ در روز هشتم ماه مه برای اجرای شدید‌ترین تحریم‌ها علیه ایران داده بود و مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا، هم در اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی بر آن تأکید کرده بود. هر دو محور دست کم تکلیف کشور‌هایی را معلوم کرده که امید به گرفتن معافیت از امریکا داشتند. سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه از جمله همین کشور‌ها هستند که با این امید می‌خواستند بازی دوگانه خود را پیش ببرند به این معنا که از یک سو خود را حامی برجام نشان بدهند و از سوی دیگر، با گرفتن معافیت از خزانه‌داری امریکا خود را از درگیر کردن با عواقبت تحریم‌های امریکا راحت کرده باشند. حالا آن‌ها نمی‌توانند این بازی دوگانه را ادامه بدهند و این مقام ارشد امریکایی به آن‌ها نشان داده که بر سر برجام نمی‌شود هم خدا را خواست و هم خرما. از طرف دیگر، معلوم نیست که امریکا بتواند این میزان از شدت تحریم‌ها را اجرا کند. باید توجه داشت که بازار نفت به محض انتشار حرف این مقام ارشد امریکایی واکنش خود را با افزایش ۲۹ سنت در هر بشکه نشان داد و با این واکنش بازار معلوم شد که درخواست قطع ناگهانی نفت ایران از خریداران واقع‌بینانه نیست. در این میان، امید امریکا به همکاری روسیه برای توقف خرید نفت از ایران همین حالا بر باد رفته و الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، به خبرنگاران گفته که کشور او موضوع خرید نفت از ایران را از جنبه حقوقی مد نظر دارد و سند تفاهم با ایران در ۲۰۱۴ همچنان به قوت خود باقی است. این حرف نواک می‌تواند پیامی به چین و هند باشد که در این زمینه با روسیه همگام باشند تا امریکا و واشنگتن را در همین ابتدای راه دچار مشکل کند، اما معلوم است که واشنگتن قصد کوتاه آمدن ندارد و در این مدت زمان تا اجرای تحریم‌ها علیه ایران هر کاری می‌کند تا افت و خیز ضربان برجام را به اوج خود برساند و شاید آن را از حیات ساقط کند.
