جوان آنلاین: مذاکرات بین رهبران کره‌شمالی و آمریکا در حالی آغاز می‌شود که تجربه ناموفق برجام و خروج ترامپ از این پیمان بر آن سنگینی می‌کند. زمانی که هواپیمای بوئینگ 747 خطوط هوایی چین به آرامی روی باند فرودگاه «چانگ یی» سنگاپور آرام می‌گیرد، احتمالا دنیا باید با آنچه در گذشته از روابط کره‌شمالی و چین شنیده است خداحافظی کند. رهبر جوان کره‌شمالی که قبل از ورود به سنگاپور، با دو هواپیمای ایلیوشین-62 مواد غذایی مورد نیاز خود را عازم سنگاپور کرد، حتما نیم‌نگاهی به آسمانخراش‌های بلند شهر سنگاپور به‌عنوان منطقه‌ای آزاد خواهد داشت. کما اینکه در ماه‌های گذشته نیز اخباری درخصوص آغاز یک برنامه اصلاح ساختاری اقتصادی به سبک چین در کره‌شمالی نیز شنیده می‌شود. برنامه‌ای که به‌دنبال ارائه آزادی‌های اقتصادی به کشاورزان و کارگران این کشور برای تولید بیشتر است. با این حال تمام این برنامه رویایی ممکن است به‌سرعت و با یک چرخش تاکتیکی به برهوتی از ناامیدی تبدیل شود. همان‌گونه که دیدار برنامه‌ریزی شده ترامپ و کیم جونگ‌اون با سخنان جان بولتون درخصوص ضرورت پیروی کره‌شمالی از الگوی لیبی در حال لغو شدن بود که ترامپ در یک حرکت سریع و نمایشی آن را احیا کرد.
حالا هم خبرهایی از کنار گذاشته شدن بولتون، از تیم سیاستگذار اصلی از مذاکرات رهبران دو کشور شنیده می‌شود؛ به‌نظر ولع ترامپ برای به ثمر رساندن یک توافق با کره‌شمالی بیشتر از آن باشد که افرادی همچون بولتون بتوانند مانع آن شوند. اما سوال اینجاست که تمام این تشریفات به کجا خواهد رسید؟
برای اینکه بدانیم دیدار رهبران آمریکا و کره‌شمالی در هتل مجلل جزیره سنتوزا به نتیجه خواهد رسید یا نه، باید کمی به گذشته برگردیم و خط مذاکره بین دو کشور در اوج آزمایش‌های اتمی و موشکی را رهگیری کنیم.
کانالی که از نیویورک گشوده شد
اینکه دقیقا چه زمانی کره‌شمالی و آمریکا تصمیم به مذاکره بر سر خلع سلاح هسته‌ای شبه جزیره کره و برداشته شدن تحریم‌ها گرفتند، چندان روشن نیست.
بسیاری دعوت از هیات کره‌شمالی برای حضور در بازی‌های المپیک زمستانی را به‌عنوان یک نقطه عطف می‌دانند، اما نگاهی به اخبار منتشر شده در رسانه بین‌المللی نشان می‌دهد که کانال‌های گفت‌وگو بین دو کشور از مدت‌ها پیش باز بوده‌اند. حداقل در یک مورد یکی از دیپلمات‌های کره‌شمالی در سوئیس دیدارهای حاشیه‌ای فراوانی با دیپلمات‌های آمریکایی درخصوص کاهش خصومت‌ها داشتند و علاوه بر این، مذاکرات فراوانی نیز بین دو کشور در نیویورک انجام شد، مذاکراتی که بعدها به کانال نیویورک شهرت یافت.
نقطه اصلی واسط در مذاکرات کانال نیویورک بین دو کشور، جوزف یون سفیر سابق این کشور در کره‌شمالی بود که آشنایی بسیار بالایی با رقیب سرسخت خود داشت. مذاکرات دو کشور در کانال نیویورک از طریق نمایندگی کره‌شمالی در سازمان ملل متحد انجام می‌شود. زمانی که این خبر به رسانه‌ها درز کرد و یون مورد سوال خبرنگاران قرار گرفت، گفت: «این تماس‌ها اصلا چه از نظر فراوانی و چه از نظر محتوا محدود نشده‌اند.»
بعدها یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکایی با اشاره به اینکه این تماس‌ها در ابتدا فقط با هدف آزادی شهروندان آمریکایی محبوس در کره‌شمالی انجام می‌گرفت ولی حالا هدف دیگری یافته است، گفت: «این ماموریت الان گسترش یافته است.» این نحوه مذاکره بین دو کشور، خاطره ایجاد کانال عمان بین ایران و آمریکا و مذاکرات دو طرف در شهر مسقط را در خاطر تداعی می‌کند. مذاکراتی که درنهایت منجر به پذیرش حق غنی‌سازی ایران از سوی آمریکایی‌ها شد و به امضای تفاهمنامه برجام انجامید. با این حال به‌نظر می‌رسد که در این مذاکرات به‌جای دیپلمات‌ها، این ماموران اطلاعاتی باشند که وظیفه هدایت مذاکرات را برعهده گرفته‌اند.
کره‌شمالی چگونه توانست نهادهای اطلاعاتی آمریکا را غافلگیر کند
شاید نقطه عطف اساسی در مذاکرات کره‌شمالی و آمریکا زمانی بود که گزارشی درخصوص غافلگیری نهادهای اطلاعاتی آمریکا درخصوص پیشرفت برنامه‌های هسته‌ای کره‌شمالی در نشریه نیویورک‌تایمز منتشر شد. براساس این گزارش، سرعت پیشرفت برنامه‌های موشکی کره‌شمالی خیره‌کننده بوده است.
کره‌شمالی به‌سرعت موفق شد برنامه موشکی خود را که پیش از این براساس موشک‌های سوخت مایع پایه‌گذاری شده بود به سوخت جامد تغییر دهد. تغییری که امکان توسعه موشک‌هایی با برد بالاتر را برای کره‌شمالی بدون نیاز به فناوری‌های پیشرفته مرسوم فراهم کرد. در کنار این برنامه هسته‌ای کره‌شمالی برای ساخت کلاهک‌های هسته‌ای که تا پیش از این تنها در مراحل ابتدایی خود در‌جا زده بود، به‌سرعت به مرحله‌ای رسید که کره‌شمالی توانست در آخرین آزمایش خود به یک کلاهک مینیاتوری با قدرت نزدیک به 100 کیلوتن که قابلیت نصب روی موشک‌های بالستیک دارد، دست پیدا کند. کره‌شمالی حتی توانست به محدودیت‌های تحریمی آمریکا علیه خود نیز غلبه کند. یکی از این محدودیت‌ها که کمتر در رسانه‌ها بازتاب یافت، ساخت دستگاه‌های تراش رایانه‌ای بود که مدت‌ها در لیست تحریم آمریکا قرار داشت. مقامات اطلاعاتی آمریکا سال گذشته گزارش دادند که کره‌شمالی در زمینه تولید موتور موشک به خودکفایی رسیده است و این مساله می‌تواند به این معنا باشد که پیونگ‌یانگ دستگاه «سی‌ان‌سی» به مراتب دقیق‌تر و پیشرفته‌تری را طی دو سه سال اخیر ساخته که آن را از واردات کلیه قطعات لازم برای ساخت موتور موشک بی‌نیاز کرده است. این موفقیت توانست مسیر تحریم‌های تسلیحاتی علیه کره‌شمالی را به‌سرعت بی‌اثر کند. جالب اینجا بود که کره‌شمالی حتی در آستانه آغاز مذاکرات خود نیز از چنین رویه‌ای دست برنداشت. در اسفند ماه سال گذشته «سی‌ان‌ان» به نقل از یک مقام رسمی دولت این کشور گزارش داد که ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی نشان می‌دهد پیونگ‌یانگ در حال پیشرفت هر چه بیشتر در این زمینه است. «سی‌ان‌ان» گزارش داد که این ارزیابی‌ها به‌طور ویژه به مساله کره‌شمالی پرداخته است و نشان می‌دهد کره‌شمالی مشخصا در حال ارتقای هدایت‌پذیری موشک‌های بالستیک خود است تا بتواند اهداف خاصی را هدف قرار دهد. به این ترتیب بود که بالاترین مقام اطلاعاتی آمریکا راهی پیونگ‌یانگ شد تا زمینه دیدار و مذاکرات دو کشور را رقم بزند.
درس‌هایی برای اون
چالش‌هایی که می‌تواند دیدار رهبران دو کشور را بی‌حاصل کند، بسیار زیاد است. آمریکا به دنبال این است که به‌سرعت کره‌شمالی را خلع سلاح کند و کره‌شمالی نیز به دنبال این است که در یک فرآیند مو‌به‌مو به چنین نتیجه‌ای برسد. شاید تجربه برجام برای کره‌شمالی بسیار مهم باشد که پس از اجرای تعهدات هسته‌ای از سوی ایران، کشورهای مقابل از‌جمله آمریکا به تعهدات خود عمل نکردند. البته در این زمینه ترامپ با توجه به تصمیم خود در خروج از برجام به توافق با کره‌شمالی نیاز فراوان دارد و شاید همین مساله سبب شده است برخی‌ها در آمریکا نگران این شوند که شاید ترامپ امتیازاتی مفت را به کیم جونگ‌اون ارزانی کند. در هر صورت نتیجه این دیدار هنوز هم غیرقابل پیش‌بینی است. ترامپ مذاکره‌کننده قهاری است و به ادعای خود می‌تواند هر چیزی را به طرف مقابل غالب کند، اما باید دید که در میز مذاکره از پس رهبر کره‌شمالی برمی‌آید یا فقط به افتتاح یک شعبه مک‌دونالد در پیونگ‌یانگ رضایت خواهد داد.
