خویشاوند نسبتاً دوری داریم که به یک دلیل خاص زبانزد همه دوست و فامیل هستند. شاید باورتان نشود این زن و شوهر که به تازگی وارد ششمین دهه زندگی مشترکشان شدهاند، طی ۵۰ سال گذشته حتی یک ساعت هم با هم قهر نبودهاند. زن و شوهر صبور و مهربانی که نه تنها رفتارشان الگوی اطرافیان بوده، بلکه همیشه طرف مشورت دیگران هم بودهاند و مشکلات زناشویی خیلیها را حل کردهاند. راز خوشبختی آنان به گفته خودشان، اول دوستی و محبت همیشه جاری در زندگیشان بوده و دوم گذشت و عذرخواهی فارغ از غرور و خودخواهی.
معجزه محبت بیقید و شرط به همسر
رسول گرامی اسلام میفرماید: «اینکه مرد به همسر خود بگوید: تو را دوست دارم هرگز از دل همسر بیرون نمیرود.» به قول استاد جواد محدثی در کتاب اخلاق معاشرت این عبارتی کوتاه و ساده است، ولی یک دنیا تاثیر و عشقآفرینی دارد و آنانی که از گفتن چنین واژههای محبتآوری نسبت به همسر و فرزندان و دوستان و بستگان خویش مضایقه دارند به راستی از عواقب و پیامدهای نیکو و آثار سازنده آن غافلند.
البته استاد توجه ما را به این نکته مهم نیز جلب میکند که دوستی و محبت فقط به لفظ نیست و در عمل نیز باید عشق و محبت خود را به همسر ابراز نماییم، با احترام گذاشتن، کمک کردن در کارها و هدیه خریدن.
رابطههایی که بر پایه دوست داشتن و محبت است، استوارتر و دیرپاتر است. اگر عقل و اندیشه در زندگی نقش چراغ راهنما دارد که روشنی میبخشد و راه را نشان میدهد، عشق و محبت قلبی نیز نقش موتور محرک را دارد که پیش برنده است و حرکت آفرین.
نکته جالب اینجاست که تأثیر محبت مرد به زن در این میان معجزهآفرین است؛ زنی که از همسر خود محبت میبیند به راحتی سختی و دشواریها، کم و کاستیها، مسائل و مشکلات زندگی را تحمل میکند. در واقع محبت بیقید و شرط مرد به زن نه تنها کل خانواده را در اقیانوس محبت زن غرق میکند، بلکه گذشت و صبوری و سعهصدر بانوی خانه را به همراه میآورد.
رجوعی به آمار طلاقهای رسمی و عاطفی به روشنی ردپای بیمحبتی و کممحبتی همسران نسبت به یکدیگر را در زندگی زناشویی، به عنوان یکی از عوامل اصلی جدایی نشان میدهد.
عذرخواهی و گذشت، راز ماندگاری رابطهها
بعضیها فکر میکنند پیش دستی در عذرخواهی ممکن است موجب بدعادت شدن طرف مقابل شود. این دیدگاه را شاید در روابط دوستی و همکاری بتوان درست تلقی کرد که البته باز هم استثنائاتی دارد، اما در رابطه زناشویی پیشدستی در گذشت و عفو همیشه موجب استمرار و استحکام روابط و گرمی خانواده میشود. حضرت علی (ع) میفرماید: «سرعت در عفو، از اخلاق مردان بزرگوار است و شتاب در انتقام گرفتن، از اخلاق فرومایگان.»
در واقع عفو و گذشت در خانواده و در روابط زوجین جلوهای از سازگاری است. تلاش برای داشتن یک زندگی به دور از تنش و پرخاش و مشکلات رفتاری، موجب آسایش روح و سلامت خانواده است. اگر بنا باشد در مقابل هر مسئله انسان حساسیت و سرسختی نشان دهد و هر حرف را به دل بگیرد و از هیچ چیز نگذرد زندگی مشترک به جهنمی تبدیل خواهد شد که هر لحظهاش عذابی بزرگ است.
روایات و احادیث و سیره ۱۴ معصوم (ع) بر مدارا و سازگاری در روابط زوجین تأکید میکند. هر یک از زن و شوهر، اگر ضعفها و بداخلاقیهایی در طرف مقابل دید تصمیم به مقابله نگیرد، بلکه بنا را بر سازگاری و تحمل بگذارد به دو نتیجه خوب میرسد: یکی بهبود وضعیت داخلی خانه، دیگری رسیدن به اجر و پاداش الهی.
تردید نکنید منافع این شیوه و رویه رفتاری که بر اساس دیگر خواهی و پرهیز از خودخواهی است در وهله نخست عاید خود شما میشود. از سویی شما با عفو و گذشت و عذرخواهی از رفتار خود الگویی میسازید که به مرور به همسرتان انتقال پیدا میکند.
از قدیم گفتهاند زن و شوهرها پس از چند سال زندگی مشترک شبیه هم میشوند و از خصلتهای یکدیگر رنگ میگیرند. چقدر خوب است که خصلتهای محبت و دوستی، گذشت و سازگاری، مدارا و دوستی آنقدر در خانواده پررنگ شود که تمام اعضای خانواده در چنین خصائلی شبیه یکدیگر شوند و در مواقع بحران و دلخوریهایی که پیش میآید در عذرخواهی از هم سبقت بگیرند.
در انتهای این نوشته بار دیگر بر این نکته تأکید میکنیم که پیشدستی در عذرخواهی در حیطه خانه و خانواده، هیچ یک از آفتهای احتمالی این رفتار در محیط کار و فضای دستی را ندارد. این رفتار در رابطه با همکار یا دوست شاید منجر به سوءاستفاده شود، اما در فضای خانه از آنجایی که همه اعضا حکم یک پیکر واحد را دارند موجب هم افزایی اخلاق حسنه در خانواده میشود.