معاونت امور موزههای سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از نمایش فرشها و قالیچههایی نفیس دستباف که به نوعی آیات قرآن مجید به شکل هنرمندانهای بر آن بافته شده به مناسبت فرارسیدن ماه بهار قرآن، در گنجینه فرش موزه آستان قدس رضوی خبر داد.
دکتر علی سوزنچیکاشانی ابتدا به سجاده محرابی کتیبهای که قدمت آن به قرن نهم برمیگردد اشاره کرد و گفت: محل بافت این فرش تبریز بوده و جنس تار و پود آن پنبه و پرز آن از پشم است و در ابعاد 157 در 118 سانتیمتر بافته شده است.
وی ادامه داد: در پیشانیِ این سجاده محرابی، کتیبه «الله اکبر کبیراً» بافته شده و نواری که محراب را تشکیل داده است، دارای آیات 40 و 41 سوره ابراهیم است. درون حاشیه کوچک دور متن، آیات 18 و 19 سوره آل عمران و در حاشیه بزرگ آن، آیات 255 تا 257 سوره «بقره» و در حاشیه کوچک اول آیات 285و 286 سوره «بقره» بافته شده است.
سوزنچی به قالی کتیبهای سوره الرحمن اشاره و بیان کرد: این قالی در ابعاد 230 در 300 سانتیمتر در نیمه دوم قرن چهاردهم در تبریز بافته شده و تار آن از ابریشم، پود از پنبه و پرز آن از پشم و ابریشم است. متن این قالی شامل 42 کتیبه (7 کتیبه در عرض و 6 کتیبه در طول) بوده و درون هر کتیبه آیهای از سوره الرحمن از «بسم الله الرحمن الرحیم» تا «صدق الله العلی العظیم» با خطوط مختلف و زیبایی بافته شده است. طرح و نقش هر یک از کتیبهها با توجه به معنای آیهها طراحی گردیده است.
معاونت امور موزههای آستان قدس رضوی، قالیچه محرابی-کتیبهای با نقش سوره توحید را اثر ارزشمند دیگر موزه فرش عنوان کرد و افزود: این قالیچه در ابعاد 165 در 110 سانتیمتر در اصفهان بافته شده؛ جنس تار و پود آن از پنبه و پرز آن از پشم و ابریشم است. در بالای محراب و در پیشانی قالیچه، کتیبهای شامل آیات مبارکه سوره «توحید»، در طرفین محراب کتیبههایی شامل بخشی از «آیتالکرسی» و در متن قالیچه، درون محراب آیه «واِن یکاد...» با استفاده از خط ثلث بافته شده است.
سوزنچی در پایان از قالیچه کتیبهای سوره نصر یاد کرد و با بیان اینکه این قالیچه در تبریز بافته شده است تصریح کرد: ابعاد آن، 150 در 99 سانتیمتر، جنس تار آن از ابریشم، پود از پنبه و پرز آن از پشم و ابریشم است که در متن قالیچه و در زمینهای کرم رنگ، آیات مبارکه سوره «نصر» به خط ثلث بافته شده است.
گفتنی است که در حال حاضر تعداد 102 تخته قالي و قاليچه كه از نفيسترين شاهكارهاي هنر فرشبافی به شمار ميروند و قدمتشان از دوره صفویه تا دوره معاصر است، در گنجينة كمنظير فرش موزۀ آستان قدس رضوی در معرض ديد علاقهمندان و هنردوستان قرار گرفته است.