این بنا که در سال ۸۰ به ثبت ملی رسید؛ با تلاشهای مسئولان در سال ۹۳ برای ثبت جهانی آماده شد تا جمعیت بزرگی از توریستها را به سمت خود بکشاند. با این حال ساخت و سازها و درختکاریهای غیرمجاز در حریم قلعه علاوه بر سست کردن خاک محدوده این دژ تاریخی و خسارت زدن به آن، روند ثبت جهانی آن را هم کند کرده است. بنابر این بیم آن میرود که قلعهالموت هم به سرنوشت قله دماوند گرفتار شود و رنگ جهانی شدن را به خود نبیند.
قلعهالموت که در شمال استان قزوین قرار گرفته است، یکی از چهار جاذبه گردشگری این استان به شمار میآید. آثاری که هیچ کدام از آنها تاکنون رنگ جهانی شدن را به خود ندیدهاند. در حال حاضر قزوین جزو معدود استانهایی است که حتی یک اثر یا بنای تاریخی ثبت شده در یونسکو را ندارد. استانی که جاذبههای گردشگری آن هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر این کره خاکی به سمت خود میکشاند. از این رو الموت که در سال ۸۰ در لیست آثار ملی قرار گرفت، از سال ۹۳ در انتظار ثبت جهانی است. در رابطه با اهمیت این بنا نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی به «جوان» میگوید: «دژ حسن صباحی به عنوان یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری استان شناخته میشود و به دلیل قدمت تاریخی و جایگاه آن در بین آثار میراث فرهنگی کشور، همه ساله گردشگران بسیاری را به سمت خود میکشاند.» از این رو حفاظت از این بنا میتواند فرصت بزرگی در راستای اشتغالزایی برای مردم باشد. بنابر این به گفته داود محمدی، حدود ۴ سالی میشود که این قلعه در مسیر جهانی شدن قرار گرفته است. با این حال بازرسان یونسکو برای بررسی این بنای تاریخی به ایران آمدند و ثبت جهانی الموت را رد کردند. در این راستا مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین با اشاره به اینکه ثبت جهانی قلعه الموت در حال انجام است، میگوید: «بدلیل ساخت و ساز در عرصه و حریم قلعه، روند جهانی شدن با مشکلاتی مواجه شده و روند آن کند شده است.» علاوه بر این جواد حضرتی با اظهار ناراحتی میافزاید: «برخی ساخت و سازها و نهالکاری غیرمجاز در محدوده قلعه باعث فرسایش زمین و سست شدن شرایط عمومی خاک شده که به این بنای تاریخی هم آسیب زده است.» بازرسان یونسکو هم بر همین اساس ثبت جهانی الموت را به تأخیر انداختهاند.
ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم قلعه
در حال حاضر چهار اثر تاریخی دره الموت به عنوان یک منظر طبیعی تاریخی الموت، باغستان سنتی قزوین، منطقه سمیران که یک ظرفیت بسیار فوقالعاده است و بافت شهر قزوین قابلیت جهانی شدن را دارند، با این حال ساخت و سازهای غیرمجاز و احداث باغهای گیلاس در محدوده قلعه و درآمدزایی شمار اندکی از مردم، روند ثبت جهانی را به تعویق انداخته است. همین موضوع هم مانعی برای ورود گردشگران است. در این خصوص مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قزوین میگوید: «به دلیل اینکه استان قزوین دارای اثر ثبتی در فهرست یونسکو نیست، کمتر مورد توجه گردشگران خارجی که به ایران سفر میکنند، قرار میگیرد.»
حضرتی ادامه میدهد: «با وجود برخورداری از جاذبههای تاریخی و طبیعی فراوان به دلایل گوناگون هنوز اثری از این استان در یونسکو به ثبت نرسیده و این مسئله به حوزه گردشگری قزوین آسیب و زیان وارد کرده است.» ظرفیت اقتصادی که در حال حاضر مورد توجه قرار نگرفته است. نماینده مردم قزوین در مجلس بیان میکند: «مجلس هم پیگیر ثبت جهانی این بنای تاریخی هست و در حال حاضر با توجه به محدودیتهای سازمان جهانی یونسکو و شمار بالای متقاضیان برای ثبت آثار و مشکلاتی که در حریم قلعه الموت وجود دارد، همچنان برای ثبت جهانی آن در تلاش هستیم.» محمدی با اشاره به مشکلات حریم قلعه ادامه میدهد: «از سازمان میراث فرهنگی نمایندهای برای جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در محدوده قلعه مستقر است و ادامه این روند کمکاری مسئولان این سازمان را نشان میدهد.»
قلعه الموت گرفتار سرنوشت دماوند
بر اساس بررسی کارشناسان گفته میشود که از هر ۱۱ شغل دنیا یکی مربوط به گردشگری است، در این خصوص علیاصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور میگوید: «آمارها نشان میدهد که یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون گردشگر در دنیا وجود دارد که اگر این عدد به ازای متوسط هر گردشگر یکهزار و ۵۰۰ دلار در نظر گرفته شود، میتواند اقتصاد عظیمی را به وجود آورد.» با این حال هنوز پای گردشگری استان قزوین با ساخت و سازهای غیرمجاز لنگ میزند. معضلی که پیش از این هم در رابطه با ثبت جهانی قله دماوند روبهرو بودهایم. این قله هم همچون قلعه الموت سالهاست که در انتظار جهانی شدن است و موانع متعددی همچون وجود معادن، ساخت و سازهای غیرمجاز و زبالههای گردشگران مانع جهانی شدن آن شده است. بنابر این با توجه به اینکه این مسائل و مشکلات تنها یه یک منطقه ختم نمیشود و مانع رونق گردشگری مناطق تاریخی و طبیعی بسیاری در کشور شده است، مسئولان باید به سرعت برنامهای برای رفع این مسائل بیندیشند. معضلی که مانع تحقق اقتصاد مقاومتی است و سنگ جلوی پای اشتغال کشور میاندازد.