امروزه خیلی از والدین به خاطر پرمشغله بودنشان فرزندان خود را به سمت بازیهای رایانهای سوق میدهند. البته با ماهیت بازی مشکلی نداریم و نکته مهم این است که چه بازی با چه تایمی را فرزندان ما به این قبیل بازیها اختصاص میدهند و در خلال این بازیها نیز چه فرهنگی را دریافت میکنند؟ بازیهای رایانهای جذابیت و اثراتی روی افراد به خصوص کودکان و نوجوانان داشته و میتوانند بسیار سریعتر از مسائل دیگر روی آنها تأثیرات مخرب بگذارد. گاهی خیلی از والدین نظرشان این است که بازیهای رایانهای باعث میشود که فرزند ما خلاقتر شود. هرچند ما صددرصد منکر این مسئله نمیشویم، اما مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، ثابت کرده که تفکر خلاق در کودکانی که بازیهای سنتی انجام میدهند با کودکان شیفته بازیهای رایانهای به مراتب تفاوت خاصی وجود ندارد. شاید در عصر کنونی ما نمیتوانیم فرزندانمان را از این بازیها منع کنیم، اما مهم مدیریت درست آنهاست و اینکه ما خودمان برای فرزندان و خانوادهمان وقت بگذاریم. برای شاد بودن و فعال بودنشان برنامهریزی کنیم نه اینکه کودکمان و حتی خودمان را با این بازیها سرگرم کنیم. باید در این زمینه کودکان هدایت و مدیریت شوند تا تمام نیازهای آنان بجا و درست پاسخ داده شود و رشد شخصیت درستی را سپری کنند. بیشک در این زمینه وظایفی بر عهده ماست و اقداماتی باید انجام دهیم.
زمانی را برای بازی با کودک و نوجوان خود اختصاص دهید. هر کدام را به اقتضای سن خود برایشان وقت و انرژی بگذارید. این مسئله نه تنها برای فرزندانتان تأثیر بسیار خوبی خواهد داشت بلکه به آنان احساس امنیت میدهد. برای خود والدین نیز به حدی انرژیبخش است که آنان را نیز از استرسهای محیطی دور کرده است و از افسردگی نجات میدهد. یکی از راهکاری دیگری که میتوانید هم تأثیرات بازیهای رایانهای را شاهد باشید و هم زمان نوع بازی فرزندتان را مدیریت کنید، این است که در صورت اصرار فرزندتان به این بازیها با او همگام شوید. بعد از آن نیز به بازیهای پرهیجان دیگر حتی به صورت خانوادگی روی آورید. این امر باعث میشود که ناخودآگاه کودک شما در ذهن خود مقایسهای انجام دهد و، چون نشاط و تحرک در بازیهای سنتی بیشتر است، او گرایش بیشتری به آن پیدا کند البته به شرط آنکه شما جزو والدینی نباشید که هیچ وقت برای فرزندتان وقت ندارید! بازیهای سنتی به رشد شخصیتی کودکان بیشتر کمک میکند، چون کودک در این بازیها نقشهای آینده خود را تمرین و روابط اجتماعی را فرا گرفته و مهارتهای بیشتری کسب میکند. البته برخی از والدین به شدت مخالف بازیهای رایانهای فرزندانشان هستند. باید به آنها بگوییم با گذاشتن قوانین سخت یا محروم کردن فرزندتان از این بازیها شما راه درستی را دنبال نمیکنید بلکه باید کنارش به بازی بنشینید و زمانی را که او به این بازی اختصاص میدهد، مدیریت کنید. در عین حال با انجام بازیهای حرکتی و سنتی، به مرور ذائقه فرزندان را تعدیل کنند.
شاید شروع این برنامه برایتان سخت باشد، شاید فرزندتان در انزوا فرو رفته باشد، اما کافی است شروع کنید و نشاط را به خود و فرزندانتان هدیه دهید. داشتن خانواده بنیادیترین نیاز یک انسان بوده و لمس کردن این خانواده در همه ابعاد بسیار ضروری و حائز اهمیت است، چون احساس امنیتی که والدین میتوانند به فرزندانشان بدهند هیچ بازیای نمیتواند باعث آن شود. پس حتماً زمانی را برای فرزندتان اختصاص دهید که همه با هم بازی کنید یا حتی بازیهای رایانهای را با هم انتخاب کنید و خانوادگی بازی کنید. هم دوستانه عمل کردهاید و هم نظارتی غیرمستقیم بر کودکتان خواهید داشت و صمیمت شما نه تنها با فرزند یا فرزندانتان بلکه بین خودتان نیز افزایش مییابد و معنای خانواده به معنای واقعی احساس میشود. بدیهی است وقتی فرزندان خلئی در خانواده احساس نکنند کمتر به مسائل دیگر روی میآورند.
*روانشناس بالینی