همين مسئله سبب شد تا معاون آب و خاك وزير جهاد كشاورزي از تخصيص ۲۵۰ ميليون دلار بودجه به منظور گسترش سيستم آبياري نوين كشاورزي طي سال جاري در كشور خبر دهد. مسئله‌اي كه مي‌طلبد تا با توجه به وضعيت بحراني آب در استان‌هايي همچون خراسان جنوبي، كرمان، بوشهر و سيستان و بلوچستان به‌شدت مورد توجه خاص قرار بگيرد.
خشكسالي و كاهش بارندگي ازجمله دلايلي است كه سبب شده تا كشاورزي در استان‌هايي همچون خراسان جنوبي به‌شدت تحت تأثير قرار بگيرد.حدود 17 سال است كه خراسان جنوبي با خشكسالي، قهر طبيعت و خست آسمان روبه‌رو است، به طوري كه سال جاري كاهش شديد بارندگي‌ها خراسان جنوبي را صدرنشين جدول خشكسالي كرد. خشكسالي آنچنان در ريشه و جان استان نفوذ كرده كه درختان، باغ‌ها، چشمه‌ها، قنات‌ها، چاه‌هاي استان، دام‌ها و... هم از آسيب آن در امان نمانده است و امروز شاهد روي آوردن كشاورزان به مشاغل كاذب، مهاجرت از روستاها و... هستيم.
موضوعي كه موجب شد مديركل هواشناسي خراسان جنوبي با اشاره به كاهش 36 درصدي ميزان بارندگي‌ها از مهر ماه سال گذشته تاكنون اعلام كند: «ميانگين بارندگي‌هاي استان 3/66 ميليمتر است كه نسبت به درازمدت 44 درصد و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 36 درصد كاهش دارد.» عليرضا خندان افزود: «خراسان جنوبي بعد از يزد و سيستان و بلوچستان سومين استان از لحاظ كاهش بارندگي است.» وي كاهش بارندگي‌ها در استان را فاجعه دانست و ادامه داد: «شهرستان‌هاي بشرويه، فردوس، طبس، بيرجند و قاينات جزو 20 شهر خشك كشور هستند.»
به گفته وي بر اساس آمار اعلام شده مركز ملي پايش خشكسالي سازمان هواشناسي كشور، بشرويه رتبه يك، فردوس رتبه 2، طبس رتبه 16 و بيرجند و قاينات رتبه 20 را در بين 180 شهرستان كشور از لحاظ كاهش بارندگي دارند.
92 درصد آب در بخش كشاورزي
با وجود كاهش شديد بارندگي درخراسان جنوبي، اما از آنجا كه شغل بيشتر مردم اين استان كشاورزي است كه كاملاً به صورت سنتي اداره مي‌شود لذا اين مهم سبب شده تا بالاترين ميزان آب مصرفي صرف توليدات كشاورزي در اين استان شود. مديرعامل شركت آب منطقه‌اي خراسان جنوبي بيان اينكه حدود 92 درصد آب استان در بخش كشاورزي استفاده مي‌شود، مي‌گويد: تا سال 90 حدود يك ميليارد و 200 ميليون متر مكعب آب در استان مصرف مي‌شد كه به علت كاهش آب‌دهي قنوات و كم شدن آب چاه‌ها اين رقم به 920 ميليون متر مكعب آب در سال رسيده است.»
حسين امامي در اين رابطه مي‌گويد: «در حال حاضر ميزان كسري مخازن آب خراسان جنوبي 164 ميليون متر مكعب است كه پيش‌بيني مي‌شود با كاهش پروانه‌هاي بهره‌برداري سال جاري با صرفه‌جويي اين ميزان كسري به 176 ميليون متر مكعب برسد.»
وي با اشاره به برداشت‌هاي بي‌رويه و مازاد آب از منابع آبي استان در سال هاي اخير مي‌افزايد: «طبق برنامه‌ريزي‌هاي انجام گرفته، با همكاري سازمان جهاد كشاورزي علاوه بر جبران كسري مخزن به دنبال كاهش برداشت آب از چاه‌ها براي رسيدن به اهداف پيش رو هستيم.»
به گفته وي در خوش‌بينانه‌ترين حالت راندمان آبياري در استان 30 تا 35 درصد است و اين رقم نشان از هدررفت يك سوم آب مصرفي به صورت تبخير و تعرق دارد؛ البته بايد به اين نكته هم توجه داشت كه نمي‌توان هدررفت آب را تا صددرصد كاهش داد اما مي‌توان راندمان آبياري را تا 70 درصد افزايش داد.
تغيير الگوي كشت و به‌كار‌گيري فناوري‌هاي نوين
از آنجا كه خراسان جنوبي به‌شدت از كمبود منابع آبي رنج مي‌برد لذا اين مهم سبب شده تا كاشت محصولات پرمصرف كم كم از سبد توليدات كشاورزان منطقه حذف شود. اين درحالي است كه فناوري‌هاي نوبين نيز مي‌تواند در اين زمينه مورد توجه قرار بگيرد. رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان جنوبي در اين خصوص مي‌گويد: «وجود كاهش منابع آبي و خشكسالي‌هاي چند ساله در اين منطقه موجب شده تا مردم به سمت كشت ميوه‌هاي كم‌آب بروند به طوري كه براي مديريت منابع آبي سطح زير كشت برخي محصولات مانند گندم، چغندر قند، محصولات جاليزي و... در دهه اخير كاهش چشمگيري در استان داشته است.» هاشم ولي‌پور مي‌افزايد: «استفاده از آبياري‌هاي نوين و نصب كنتورهاي هوشمند آب و برق ازجمله روش‌هايي است كه مي‌توان مصرف آب را مديريت كرد.»
۲۵۰ ميليون دلار براي گسترش آبياري نوين
اهميت مديريت مصرف آب در كشاورزي استان‌هاي مختلف كشور خصوصاً مناطقي كه به‌شدت از كاهش منابع آبي رنج مي‌برند موجب شد تا مسئولان به فكر چاره‌انديشي در اين زمينه شوند. معاون آب و خاك وزير جهاد كشاورزي در خصوص اقداماتي كه در اين زمينه اجرايي شده است، مي‌گويد: «امسال ۲۵۰ ميليون دلار بودجه به منظور گسترش سيستم آبياري نوين كشاورزي در كشور اختصاص يافت.»
عليمراد اكبري مي‌افزايد: «۳۰۰ ميليون دلار در سال گذشته و ۵۰۰ ميليون دلار در سال ۹۵ به توسعه سيستم آبياري نوين در اراضي كشاورزي كشور اختصاص داده شده است.» وي ادامه مي‌دهد: «در صورت تأمين اعتبار، سالانه ظرفيت تجهيز ۴۰۰ هزار هكتار از اراضي كشاورزي به آبياري تحت فشار وجود دارد و پيشنهاد شده يك درصد از اعتبارات اجراي سيستم آبياري نوين به آموزش كشاورزان در اين زمينه اختصاص يابد.» اين در حالي است كه در حوزه استقرار سيستم آبياري نوين، تجهيزات مورد نياز حدود ۵۰۰ هزار هكتار از اراضي كشاورزي به اين سيستم در داخل كشور توليد مي‌شود.
