در شرایطی كه مقامات كشورهای اروپایی تلاش میكنند برجام را بدون امریکا ادامه دهند، واشنگتن فشارها را به متحدان اروپایی خود افزایش داده است. وزیر خارجه روسیه در سخنانی تأكید كرد كه امریکا به اروپاییها فشار زیادی وارد میکند و به آنها اولتیماتوم داده که باید روابط تجاری خود را با تهران متوقف کنند.
امریکا كه با خروج از توافق هستهای ایران و 1+5 در پی افزایش فشارها به ایران است، تلاش میكند متحدان اروپاییاش را به همراهی با ادامه تحریمها وادار كند. هرچند كشورهای اروپایی گفتهاند كه به مفاد برجام پایبند میمانند و این توافق را بدون امریکا ادامه خواهند داد، اما امریکا سعی دارد تا ضربالاجل چند هفتهای ایران برای گرفتن تضمینهای لازم از كشورهای اروپایی، متحدانش را به اعمال فشارهای بیشتر به ایران ترغیب كند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز سهشنبه در یک کنفرانس خبری گفت که کشورهای اروپایی طرف برجام شاهد آغاز فشارهای امریکا پس از خروج این کشور از توافق هستهای هستند. به گزارش خبرگزاری تاس، لاوروف گفت:«پس از خروج امریکا از توافق هستهای، سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان که ادامه پایبندیشان به توافق را تأیید کردهاند، شاهد افزایش فشار امریکا برای قطع روابط تجاریشان با تهران بودهاند. وی همچنین گفت: اولتیماتومها به این کشورهای اروپایی برای توقف تجارت با ایران شامل صادرات کالاهای خاص و واردات نفت ایران داده شده و ضربالاجلهای 60 و 90 روزه نیز در همین راستا تعیین شده است، این به نوعی بخشی از یک طرح برای اعمال فشار شدید است». وزیر امور خارجه روسیه در ادامه تأکید کرد:«امریکا با خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تمامی حقوق خود ذیل این توافق را از دست داده است. در این توافق تمهیداتی وجود دارد که حقوقی را برای اعضای آن قائل میشود. به نظر میآید که امریکا این حقیقت را که تمامی حقوقش را از دست داده است، انکار نمیکند». فشارهای امریکا به اروپا برای تحریم ایران درحالی است كه مقامات ایرانی ماندن تهران در برجام را به تضمین اروپاییها مشروط كردهاند و قرار است در هفتههای آتی گفتوگوهایی بین مقامات ایرانی و اروپایی برای دادن تضمینهای لازم به ایران انجام شود. در همین راستا، سهشنبه شب به وقت محلی قرار بود وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس پس از گفتوگوی داخلی، با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران دیدار و درباره آخرین دیدگاهها و مواضع کشورهایشان بر سر چگونگی ماندن در برجام و ادامه اجرای این توافق بدون امریکا گفتوگو كنند. ظریف كه برای مذاكره با مقامات اروپایی به بروكسل سفر كرده است، دوشنبه شب با فدریكا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفتوگو كرد. ظریف پس از دیدار با موگرینی گفت:«دیدار خوب و سازندهای داشتیم. در این دیدار بر ضرورت اجرای کامل برجام توسط همه طرفهای باقی مانده و بهرهمندی ایران از منافع برجام و اینکه این بهرهمندیها تضمین شود، تأکید شد».
از سوی دیگر، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان روز سهشنبه در گفتوگو با روزنامه «فونکه مدین گروپه»، با بیان اینكه اروپا به توافق هستهای با ایران پایبند میماند، گفت:«ما اروپاییها آنچه بتوانیم انجام خواهیم داد تا توافق وین را حفظ کنیم چرا که این توافق امکان حسابگری و امنیت بیشتری ایجاد کرده است». وی افزود: «پیام ما این است که تا زمانی که ایران به توافق هستهای پایبند باشد، اروپا هم بدون وابستگی به تصمیم امریکا چنین خواهد کرد.»
دونالد ترامپ كه خروج امریکا از برجام را اعلام كرد، تلاش میكند برای بازگشت مجدد تحریمهای قبلی، اروپاییها را با خود همراه كند اما مقامات اروپایی تاكنون در مقابل فشارهای امریکا مقاومت كردهاند و هنوز معلوم نیست كه میتوانند به این مقاومتها ادامه دهند یا نه. همراهی اروپا با امریکا و بازگشت تحریمها به منزله خروج ایران از برجام خواهد بود، چرا كه ایران گفته اگر منافع مردم ایران تأمین نشود، لزومی به ماندن در برجام نیست. فشارهای امریکا به اروپا درحالی است كه در دو سال گذشته از زمان اجرای برجام كه امریکا نیز خود بخشی از آن به شمار میرفت، شركتهای اروپایی به دلیل ترس از تحریمهای امریکا از ورود به بازار ایران خودداری میكردند و با خروج واشنگتن از این توافق، كار برای شركتهای اروپایی سختتر خواهد شد. مقامات كاخ سفید گفتهاند كه به محض اعمال تحریمها علیه ایران، اروپاییها فعالیتهای تجاری خود با ایران را كاهش خواهند داد.
بازی «بُرد– بُرد» ترامپ علیه ایران !
ژنرال عاموس یادلین، رئیس سابق دستگاه اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی و رئیس کنونی انستیتوی مطالعات امنیت ملی، در گفتوگو با رادیو انپیآر امریکا، در خصوص اهداف امریکا پس از خروج از برجام گفت:« معتقدم که هدف امریکا بهخصوص پس از اینکه رئیسجمهور (ترامپ) تیم نزدیکش، یعنی وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی، را تغییر داده، این است که رئیسجمهور میخواهد رفتار نظام (ایران) را یا حتی خود نظام را تغییر دهد. تحریمها باید به عنوان یک ابزار و اهرم برای کشاندن ایرانیان به میز مذاکرات بر سر یک توافق بهتر، عمل کنند. اگر تحریمها بسیار مؤثر واقع شوند، ممکن است تغییر رژیم صورت گیرد. این چیزی است که دولتهای قبلی آن را بررسی نکرده بودند و این، سیاست دولت اوباما هم نبوده است.» یادلین در واقع این رویکرد را مطرح میکند که دولت امریکا دو گزینه در مقابل ایران قرار داده است؛ بازگشت به میز مذاکره و امضای یک توافق جدید یا تغییر رژیم.
در همین رابطه، یادلین افزود: «فکر میکنم این به نوعی یک معادله بُرد-بُرد است. اگر تحریمها، ایرانیان را با یک موضع ضعیفتر به میز مذاکره بیاورند و آنها توافق را بهتر کنند، این یک بُرد خواهد بود. بُرد دیگر، این است که رژیم ایران به خاطر تحریمها فروبپاشد؛ بنابراین آنچه که ما اکنون باید آن را بررسی کنیم این است که شش ماه پس از خروج (ترامپ)، آیا دولت امریکا قادر است تحریمهای بسیار دردناک علیه ایران اعمال کند؟ یا اینکه در حقیقت آنها از اجماع بین المللی خارج شدهاند. اروپا، روسیه و چین به آنها کمک نمیکنند تا تحریمهای دردناکی (علیه ایران) داشته باشند. در آن حالت، ایرانیها احساس خواهند کرد که مهم نیست که امریکا از توافق خارج شده است».