عليرضا سزاوار
با افتتاح کارخانه تولیدی ملی انبوه فرآوردههای سلولی در کشور، ایران به جمع شش کشور تولیدکننده سلولهای تک هستهای پیوست. اين كارخانه توليد انبوه فرآوردههاي سلولي با هدف عرضه بسياري از واكسنها و داروهايي كه تاكنون وارد ميشدند، راهاندازي شد. در اين كارخانه توليد سلولهاي تك هستهاي، ملانوسيت و فيبروپلاست با فناوري پيچيده «بيورآكتور» صورت ميگيرد.
تاكنون تنها پنج كشور ژاپن، امريكا، آلمان، انگلستان و دانمارك به اين فناوري مجهز بودند كه ايران هم به جمع آنها پيوست.
اولين كارخانه توليد انبوه فرآوردههاي سلولي در كشور صبح ديروز با حضور وزير بهداشت و معاون اول رئيسجمهور افتتاح شد. بيورآكتور يا رآكتورزيستي محيطي براي رشد سه بعدي سلولها فراهم ميكند. يك بيورآكتور سيستم يا دستگاه مصنوعي مهندسي شدهاي است كه از يك محيط بيولوژيكي فعال حمايت ميكند. به عبارتي دستگاهي است كه در آن يك فرايند شيميايي حاصل از فعاليت ارگانيسمها يا مواد فعال بيوشيميايي در حال انجام است كه ميتوانند به صورت هوازي يا بيهوازي باشند.
استفاده در صنايع تخميري، بيوتكنولوژي، پروژههاي تكنولوژي آنزيمي، توليد پروتئينهاي نوتركيب، تكنولوژي كلونينگ ژنها و نانو- توليد سرم، توليد انواع داروها و واكسنها از كاربردهاي مهم توليد سلولهاي تك هستهاي به اين روش هستند.
از درمان پوست تا قلب
اين كارخانه با سرمايهگذاري ستاد اجرايي فرمان حضرت امام (ره) و دانش فني پژوهشكده رويان وابسته به جهاد دانشگاهي فعاليت خود را آغاز كرد. كارخانه توليد دارو سل تك فارمد، زيرمجموعه گروه دارويي بركت است كه در حوزه سلولهاي بنيادي و طب ترميم فعاليت دارد. اين شركت در سيام بهمن ماه سال ۱۳۹۲ براي تأمين نياز كشور به سلول درماني تأسيس شد. بنيانگذاران شركت سل تك فارمد، پژوهشگاه رويان و شركت دارويي بركت هستند.
خط توليد محصولاتي مانند منيوسل براي درمان حمله قلبي، ريكالرسل براي درمان ويتيليگو، رنيودرم سل به منظور درمان پيري پوست، اسكار و آكنه، ليپوس سل براي درمان پيري پوست، مزستروسل با هدف درمان آرتروز و دستروسل براي درمان GVHD در اين شركت وجود دارد. با افتتاح اين كارخانه پروسه توليد سلول وارد فاز صنعتي و توليد انبوه شده و در سطح گسترده به دست مصرفكننده ميرسد.
افتتاح اين كارخانه اقدامي بسيار بزرگ در حوزه درمان كشور است و توليد بسياري از اين سلولهاي بنيادي فرايند اخذ مجوز از وزارت بهداشت را گذرانده و برخي نيز در مسير اخذ مجوز هستند. با توليد صنعتي و استاندارد بالا و همچنين تعامل بيشتر با بيمارستانها و ساير بخشهاي درماني كشور، گامهاي مهمي در جهت درمان بيماريهاي مختلف در كشور برداشته ميشود.
سرويسدهي روزانه به بيش از ۱۰۰بيمار
حجم سرمايهگذاري در پروپوزال امكانسنجي نزديك ۱۰۰ميليون دلار براي راهاندازي مجموعه كارخانههايي كه قادر باشند روزانه به بيش از ۱۰۰بيمار سرويسدهي كنند، در نظر گرفته شده است. حجم سرمايهگذاري اوليه براي طرح پايلوت نيز ۵۰۰ ميليارد ريال مقرر شده بود.
اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيسجمهور با حضور در كارخانه سل تك فارمد از بخشهاي مختلف اين شركت بازديد كرد و از نزديك در جريان فعاليتهاي اين شركت در حوزه سلولهاي بنيادي و پزشكي بازساختي قرار گرفت. سلول درماني به تزريق سلولهاي بدني يا بنيادي در بافتهاي معيوب يا فاقد عملكرد جهت جايگزيني سلولهاي از بين رفته و ترميم آنها اطلاق ميشود. در جريان بازديد معاون اول رئيسجمهور وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، حميدرضا طيبي، رئيس جهاد دانشگاهي و مخبر رئيس ستاد اجرايي فرمان حضرت امام، جهانگيري را همراهي كردند.