با اين حال پيشبيني وقوع سونامي در اين منطقه كه يكبار در70سال قبل روي داد باعث شد دوباره كارشناسان در اين زمينه هشداردهند؛ مسئلهاي كه سبب شد مدير مركز علوم جوي و اقيانوسشناسي سازمان هواشناسي با اشاره به وجود خطر وقوع سونامي در سواحل مكران، بر ضرورت ايجاد شبكه هشدار هواشناسي در اين منطقه تأكيد كند.
سواحل مكران و چابهار به عنوان تنها نقطه اتصال كشور به آبهاي اقيانوسي و مزيتهاي منحصر به فرد بندري، ترانزيتي، گمركي، صنعتي و تجاري و قرار داشتن در دو كريدور بينالمللي شمال به جنوب و غرب به شرق از ويژگي بسيار مثبتي برخوردار است.
اهميت اقتصادي چابهار و سواحل مكران و ظرفيتهاي آن از نظر كارشناسان به قدري است كه نه تنها بسياري از آنها معتقدند كه مديريت صحيح و توانمند در اين حوزه ميتواند ثروتهايي معادل فروش نفت عايد كشور كند، بلكه بسياري بر اين باورند كه تسلط بر اين منطقه راهبردي از نظر تواناييهاي اقتصادي ميتواند نقش محوري بر تعاملات منطقهاي و جهاني به دنبال داشته باشد؛نقشي كه هم اكنون چين با در اختيار گرفتن و سرمايهگذاري عظيم در گوادر پاكستان به دنبال آن است.
موضوعي كه باعث شده هنديها به عنوان رقيب ديرينه اين قدرت نوظهور دنياي جديد هرازگاهي با انجام تلاشهاي ديپلماتيك و رفت و آمدهاي هيئتهاي اقتصادي به چابهار به دنبال ايجاد موازنه با ارتقاي نقش خود در چابهار به عنوان نقطهاي برتر از نظر جغرافيايي نسبت به گوادر باشند.
كارشناسان در خصوص اهميت اين منطقه معتقدند «با راهاندازي كامل اين مسير كشورهاي آسيايي و اروپايي ميتوانند در مسير كريدور شمال- جنوب كالاي خود را با سرعتي حدود دو برابر در مقايسه با مسير كانال سوئز مبادله كنند. اين مهم با توجه به ايجاد كشورهاي جديد در منطقه آسياي ميانه و نيز شكلگيري بازارهاي جديد جهاني در حوزه اقيانوس هند و خليج فارس، براي هر دو قاره آسيا و اروپا داراي اهميت فراواني است.» اين درحالي است كه در كنار اين موضوع اين منطقه از لحاظ نظامي و امنيتي نيز از ويژگيهاي ممتازي برخوردار است.
ايجاد زيرساختهاي اقتصادي در مكران
سال 94 بود كه وزراي دولت يازدهم در سفرهايي كه به منظور ايجاد طرحهاي اقتصادي به سواحل مكران در استان سيستان و بلوچستان داشتند اين منطقه را يكي از مهمترين مناطق اقتصادي كشور اعلام كردند كه به زودي از رونق ممتازي برخوردار ميشود.
سه سال قبل، محمدرضا نعمتزاده، وزير صنعت در سفر به چابهار در مراسم آغاز عمليات اجرايي واحد يوتيلتي متمركز شهرك پتروشيمي مكران، با اشاره به اينكه اين منطقه مرزي بهعنوان چهارراه بزرگ تجاري افغانستان، پاكستان و كشورهاي آسياي ميانه است، گفت:«دولت در حال برنامهريزي بيشتر براي تبديل اين منطقه به قطب تجاري است.»
همچنين در ادامه سردار حسين دهقان، وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح نيز در اين مراسم با بيان اينكه نيروي دريايي ارتش زمينه توسعه در سواحل مكران را فراهم ميكند، گفت: «اجراي طرحهاي پتروشيمي و فولاد در سواحل جنوبي سيستان و بلوچستان، موجب افزايش امنيت پايدار، اشتغالزايي و سرمايهگذاري خواهد شد.» به گفته بسياري از كارشناسان، سايت پتروشيمي «مكران» در چابهار نخستين هاب بزرگ پتروشيمي كشور است كه بدون سرمايهگذاري دولت و با ۱۲ ميليارد دلار سرمايه بخش خصوصي در ايران در حال اجراست.
اين طرح بزرگ پتروشيمي به دليل موقعيت استراتژيك منطقه چابهار نه تنها ميتواند تحول بزرگ اقتصادي در كشور ايجاد كند، بلكه مسير عبور دو كريدور فوقالعاده استراتژيك و مهم بينالمللي شمال و جنوب جهان است و اين موضوع نقش بسزايي در معاملات و مبادلات اقتصادي خواهد داشت.
احتمال وقوع سونامي پس از 70 سال
شرايط ويژه اقتصادي اين منطقه سبب شده است از چند سال قبل سرمايهگذاريهاي خوبي در زمينه ايجاد صنايعي همچون پتروشيمي، نفت و اجراي طرحهاي فولاد صورت گيرد تا هرچه زودتر اين منطقه به يكي ازمهمترين قطبهاي اقتصادي جهان تبديل شود.
وجود سرمايهگذاريهاي كلان در منطقه مكران باعث شد امنيت اين منطقه مورد توجه تمامي مسئولان وكساني كه در اين زمينه نقش دارند قرارگيرد. روزگذشته يكي از كارشناسان اقيانوس شناسي با اعلام هشدار در خصوص وقوع سونامي پس از70 سال در مكران خواستار تمهيدات ويژه براي كاهش آسيبهاي ناشي از آن شد.
مدير مركز علوم جوي و اقيانوسشناسي سازمان هواشناسي دراين خصوص گفت: «آخرين سونامي كه در اقيانوس هند به وقوع پيوست مربوط به سال ۱۹۴۵ است كه باعث تخريب بيشتر سواحل پاكستان و كشته شدن چند صد نفر شد، بنابراين در شرايط كنوني كه به دنبال سرمايهگذاري در سواحل مكران به منظور ايجاد شغل، صنايع و افزايش جمعيت هستيم، نياز است تمهيدات لازم را بينديشيم چون در صورت وقوع سونامي، آسيبهاي جدي به تأسيسات منطقه وارد ميشود.»
بهزاد لايقي افزود: «در آن زمان چون تأسيساتي نداشتيم تخريب ناشي از سونامي خيلي گسترده نبود، اما در حال حاضر قصد اجراي پروژههاي عظيم و ايجاد شهركهاي صنعتي و توسعه جوامع شهري در منطقه مكران را داريم، بنابراين نياز است تمهيدات لازم براي مقابله با اين پديده احتمالي بسيار مخرب انديشيده شود.»
وي ادامه داد:«به منظور شناسايي مناطق تحت تأثير خطر سونامي و اطلاعرساني در اين باره به شبكه هشدار نياز داريم. البته براي ايجاد شبكه هشدار چند بخش شامل سازمان زمينشناسي، پژوهشگاه اقيانوس شناسي و سازمان بنادر به طور موازي در اين زمينه كار ميكنند و مركز علوم جوي هم فعاليتهايي خوبي را در اين زمينه داشته است.»
به گفته وي، در حال حاضر هم پايه كار را براي ايجاد يك سيستم ۲۴ ساعته هشدار داريم و هم زيرساختهاي سختافزاري و نرمافزاري تا حدودي فراهم شده است. همچنين امكان پردازش اطلاعات در سازمان هواشناسي و بهطور كلي بستر لازم براي ايجاد مركز هشدار سونامي مهيا شده است.