مواضع رسمی رییس جمهوری ایران
وزرای خارجه و گروه‌های کارشناسی ایران و کشورهای اتحادیه اروپا باید در مدت کوتاه «چندهفته‌ای» با جلسات مکرر مسائل مربوط به حفظ برجام را بررسی و به «تصمیمی واضح و شفاف» برسند.
تصمیم شرکت‌های خارجی طرف قرارداد و سرمایه‌گذار در ایران برای مواجهه با خروج آمریکا از برجام «صریح و شفاف» اعلام شود.
اگر در «مدتی محدود و معین» به تصمیم روشنی درباره برجام برسیم، می‌توانیم «تعامل گسترده‌تری میان ایران و اروپا» را شاهد باشیم. (در تماس تلفنی با ماکرون)
منافع ایران در موضوعات و مسائل مهم مرتبط با برجام مانند فروش نفت، گاز، پتروشیمی و روابط بانکی، به طور «روشن و صریح» باید مشخص و تضمین شود.
موضوعات که می‌تواند به حفظ برجام کمک کند، باید در «فرصت چندهفته‌ای»، در نشست وزرای خارجه و گروه‌های کارشناسی ایران و کشورهای اتحادیه اروپا بررسی و نهایی شوند.(در تماس تلفنی با آنگلا مرکل 20 اردیبهشت‌ماه)
امروز آنچه برای ایران اهمیت دارد، بهره‌برداری و استفاده کامل از منافع برجام پس از خروج آمریکا از این قرارداد است.
اروپا و به‌ویژه 5 کشور طرف مذاکره با ایران باید در «فرصت کوتاه باقی مانده» به طور روشن اقدامات و مواضع خود را برای جبران خروج آمریکا از برجام مشخص و اعلام کنند.( در تماس تلفنی با اردوغان 20 اردیبهشت‌ماه)
زمان اتحادیه اروپا برای حفظ برجام و تضمین منافع ایران، «محدود» است.
منافع ایران در موضوعات و مسائل مهم مرتبط با برجام مانند فروش نفت، گاز، پتروشیمی و روابط بانکی و سرمایه‌گذاری باید به طور «شفاف» مشخص و تضمین شود.( در تماس تلفنی ترزا می، نخست وزیر انگلیس23 اردیبهشت‌ماه)
جمهوری اسلامی ایران زمانی در برجام می‌ماند که منافعش از سوی طرف‌های مذاکره‌کننده «تضمین» شود.(روحانی در تماس تلفنی نخست وزیر ارمنستان 23 اردیبهشت‌ماه)
اگر 5 کشور دیگر طرف جمهوری اسلامی در این توافق با ایران همراه باشند و به توافقات خودشان عمل کنند و «تضمین دهند» که منافع ایران با تداوم برجام محقق خواهد شد، این توافق برخلاف میل آمریکا و رژیم صهیونیستی باقی خواهد ماند. (روحانی در نشست خبری با رییس جمهوری سریلانکا 23 اردیبهشت‌ماه)
در تمام سخنان رییس جمهوری این تضمین به گروه 4+1 داده شده است که ایران در برجام می‌ماند اما به شرطی که طرف مقابل نیز در مذاکراتی «محدود با مدت کوتاه و معین» بتواند «تضمین شفاف و صریح» برای تأمین منافع ایران ارائه دهد. او در واقع نقش اروپا را در حفظ برجام تعیین کننده دانسته و مقاومت آنان را در برابر تحریم‌های ثانویه آمریکا را حرکتی شجاعانه و موجب حفظ جایگاه و اعتبار جهانی تلقی کرده است.
حال با مروری بر مواضع سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) می‌توان رفتار اروپا در برجام بدون آمریکا را پیش‌بینی کرد.
مواضع رسمی مرکل، نخست وزیر آلمان
تا زمان پایبند ماندن ایرانی‌ها به تعهدات برجامی، تروئیکای اروپایی هم به این توافق پایبند خواهند ماند.
آلمان علاقه مند است که با ایران درباره برنامه موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای گفتوگو کند. (در تماس تلفنی با روحانی 20 اردیبهشت‌ماه)
نیاز است با ایران در زمینه چگونگی حفظ برجام بدون آمریکا مذاکره کنیم.
اروپا نمی‌تواند به تنهایی خود را به‌عنوان قدرت صلح نشان دهد. باید این مسأله مشخص شود که اصلاً تا چه حد می‌توان از توافق هسته‌ای با ایران حمایت کرد در صورتی که قدرت بزرگ اقتصادی یعنی آمریکا دیگر در این راستا مشارکت نداشته باشد. (درگفت‌وگوی تلفنی با پوتین 21 اردیبهشت‌ماه)
مواضع رسمی امانوئل ماکرون رییس جمهوری فرانسه
اروپا به طور منسجم برای پایداری و حفظ برجام تلاش خواهد کرد.
با گسترش همکاری‌ها می‌توانیم در زمینه چگونگی فعالیت‌های «فراتر از برجام» برنامه‌ریزی کنیم.
فرانسه هنوز خواهان «توافقی گسترده‌تر» بر مبنای برجام است که وضعیت پس از انقضای محدودیت غنی‌سازی در سال ۲۰۲۵ را مشخص کرده و برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را هم محدود کند. (در تماس تلفنی با روحانی19 اردیبهشت‌ماه)
تصمیم اروپایی‌ها به ما اجازه می‌دهد جلوی آغاز مجدد و فوری فعالیت‌های هسته‌ای ایران را گرفته و مانع تشدید تنش‌ها شویم.(20 اردیبهشت‌ماه)
این توافق به ما اجازه می‌دهد فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تا سال ۲۰۲۵ کنترل کنیم. اما لازم است این توافق در زمینه‌های فعالیت‌های هسته‌ای تا سال ۲۰۲۵، فعالیت‌های بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران در عراق، یمن، سوریه و لبنان تکمیل شود. (20 اردیبهشت‌ماه)
مواضع رسمی ترزا می، نخست وزیر انگلیس
ما و شرکای اروپایی‌مان قاطعانه به حفظ برجام به‌عنوان بهترین راه جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران متعهد هستیم. (در تماس تلفنی با ترامپ 22 اردیبهشت‌ماه)
هدف اتحادیه اروپا حفظ برجام است و ما با همکاران اروپایی، تمام تلاش خود را برای حفظ آن و بهره‌مندی ایران از مفاد این توافق بکار می‌گیریم. (تماس تلفنی با روحانی 23 اردیبهشت‌ماه)
کشورهای اروپایی برای نشست سه‌شنبه، بسته‌ای از پیشنهادات برای حفظ برجام آماده کرده‌اند. (تماس تلفنی با روحانی 23 اردیبهشت‌ماه)
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اروپا
برجام برای امنیت منطقه، اروپا و کل جهان، حیاتی است. اروپا از منافع اقتصادی خود دفاع خواهد کرد و «مصمم به حفظ برجام» است. (بعد از خروج ترامپ از برجام18 اردیبهشت‌ماه)
توافق هسته‌ای ایران بدون حمایت آمریکا قابل احیا است. ما برای حفظ این توافق مصمم هستیم. تنها ایران قدرت خراب کردن یکجانبه برجام را دارد. ( کنفرانس «وضعیت اتحادیه»22 اردیبهشت‌ماه)
در اظهارات مقامات اروپایی می‌توان نتیجه گرفت که آنان پایبند به برجام خواهند اما برجامی گسترده‌تر که موضوعاتی غیر از هسته را نیز شامل می‌شود یعنی همان درخواستی که ترامپ برای ماندن در برجام از اروپا خواسته و به آنان ضرب الاجل 120 روزه
داده بود.
همچنانکه ترزا می در گفتوگو با رییس جمهوری ایران اعلام کرده که در مذاکرات روز سه‌شنبه بروکسل، بسته پیشنهادی اروپا در خصوص برجام در اختیار نمایندگان ایران قرار می‌گیرد.
اگر اروپا بخواهد در برجام بماند و از منافع آن بهره‌مند شود باید به شروط ترامپ در خصوص برجام یعنی «برداشته شدن قید زمانی برای محدودیت‌های هسته‌ای ایران»، « محدود شدن توان موشکی» و «محدود کردن نقش منطقه‌ای ایران» امری که اجابت آن از سوی ایران بسیار بعید است.
البته ارائه بسته پیشنهادی از سوی کشورهای غربی به ایران در خصوص فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی، موضوع جدیدی نیست و رصدکنندگان تحولات هسته‌ای ایران بازی «بسته‌ای» کشورهای غربی با ایران پیش از امضای برجام را به یاد دارند و اینک با توجه به خروج آمریکا از این توافق گویا تاریخ قصد تکرار شدن را دارد.
پیش از امضای برجام و قبل از آغاز مذاکرات منتهی به این توافق، در مذاکراتی که میان ایران و کشورهای ۱+۵ برگزار می‌شد، طرف‌های غربی به‌صورت مرتب بسته‌هایی را به ایران پیشنهاد می‌دادند که هیچ یک از آنها تأمین کننده منافع ایران نبود.
و اینک با توجه به همین سابقه، مقامات ایرانی از لزوم وجود تضمین‌های لازم از سوی اروپا برای باقی ماندن ایران در برجام سخن می‌گویند.
طرح این موضوع که اروپا قصد ایستادگی در برابر آمریکا در خصوص برجام را دارد ایده‌ای آرمانی است که با واقعیت موجود در جهان فاصله دارد. نگاهی به حجم مبادلات میان اروپا و آمریکا و همچنین ارتباط دیپلماتیک و سیاسی پیدا و پنهان میان واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی به‌خوبی نشان می‌دهد که اروپا بیش از آنکه طرف ایران را بگیرد به سمت آمریکا متمایل است.
از همین رو سرگرم کردن ایران با بسته‌های پیشنهادی جدید امری است که اروپا در نظر دارد برای جلوگیری از تصمیم‌گیری ایران در خصوص برجام و قرار دادن تهران در وضعیت بلاتکلیفی انجام دهد.
منبع:صبح نو
