میزان مشارکت مردم عراق در انتخابات پارلمانی روز یکشنبه به روشنی خبر از یک انتخابات متفاوت و به مراتب نتیجهای متفاوت از گذشته میداد. در حالی که میزان مشارکت در انتخابات پارلمانی عراق در این یک دهه و نیم کمتر از 60 درصد نبوده، میزان مشارکت در روز یکشنبه 44/52 درصد بود تا کمترین حد از مشارکت بعد از سقوط رژیم بعث عراق اتفاق بیفتد. این اتفاق خبر خوبی برای حیدر العبادی، نخستوزیر عراق نبود که بعد از پیروزی بر داعش انتظار مشارکت بالایی از مردم برای حمایت از خود در انتخابات داشت اما با شمارش آرا معلوم شد که میزان پایین مشارکت تنها خبر بد برای او نبود. العبادی نام ائتلاف خود را در این انتخابات النصر گذاشت تا با تأکید کردن بر شکست داعش توجه مردم را به این ائتلاف جلب کند و آرای لازم را برای یک دوره دیگر نخستوزیری عراق به دست بیاورد اما حالا معلوم شده که نه تنها این آرا را به دست نیاورده بلکه ائتلاف او در پس نام ائتلافهایی قرار گرفته که حتی احتمال پیروزی آنها را نمیداد.
السائرون للاصلاح نام ائتلافی است که در تحلیلهای قبل از انتخابات چندان شانسی برای پیروزی آن در نظر گرفته نمیشد که این نوع نگاه به آن بیشتر به دلیل دو عامل بود. عامل نخست ترکیب غیرمنتظره و تا اندازهای زیاد عجیب این ائتلاف است که از کنار آمدن حزب الاستقامه الوطنی به رهبری مقتدی صدر با حزب کمونیست عراق و برخی از احزاب کوچکتر تشکیل شده است. جعفر موسوی، معاون سیاسی جریان صدر، در 20دسامبر گذشته خبر تشکیل این ائتلاف را داد و همان موقع تعجب همگان را از ائتلاف یک روحانی شیعی با کمونیستها برانگیخت. به دلیل همین تعجب همگانی بود که رائد فهمی، دبیر حزب کمونیست عراق، در ماه مارس گفت: «همکاری مشترک میان مدنیها و علمای دین یک تجربه فرهنگی به حساب میآید و تأثیراتی بر جامعه عراق خواهد گذاشت.» عامل دوم در نامهای فهرست السائرون بود که در مقابل نامهای آشنا در ائتلاف النصر یا دولت قانون وابسته به نوری المالکی و دیگر ائتلافها، تا اندازه زیادی جدید و ناآشنا بود و به همین جهت هم تحلیلگران شانس چندانی برای این نامها قائل نبودند. حالا با اعلام نتایج اولیه انتخاباتی معلوم شده که آن تحلیلها راه به جایی نبرده و این نامها در زیر سایه مشارکت کم در انتخابات شانس بیشتری برای راه یافتن به پارلمان دارند. در واقع، شعارهای عامهپسند از اصلاحات و تغییر شرایط موجود و به خصوص مبارزه با فساد شانس بیشتری به چهرههای جدید میدهد که بتوانند نظر بخش قابلتوجهی از رأی دهندگان برای ایجاد تغییرات را به خود جلب کنند.
با وجود موفقیت قابلتوجه مقتدی صدر و ائتلاف السائرون او در این انتخابات اما باید گفت که همه چیز برای دیگر ائتلافها تمام نشده به خصوص این که ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری در یک قدمی پشت سر او حرکت میکند و توانسته با اختلاف چند کرسی در رتبه دوم قرار بگیرد. حتی اگر السائرون بتواند با پیروزی وارد پارلمان عراق بشود اما به دلیل نداشتن اکثریت کرسیهای پارلمان باز باید با تشکیل فراکسیونی از دیگر ائتلافها دولت را در دست بگیرد و معلوم نیست که تا چه اندازه بتواند موفق به این کار شود چرا که اختلاف نظر و روش شخص مقتدی صدر در مقابل دیگر احزاب باعث میشود کنار آمدن او و ائتلافش با دیگر احزاب چندان آسان نباشد. از طرف دیگر، زمینه مشترک کاری بین ائتلافهای الفتح، النصر و دولت قانون باعث میشود السائرون در مقابل فراکسیونی از این ائتلافها قرار بگیرد و حتی این فراکسیون اختیار دولت را در دست بگیرد. به هر حال، هواداران السائرون میتوانند در شرایط فعلی بابت پیروزی ائتلافشان جشن بگیرند که به نظر میرسد تعدادی از آنها در میدان التحریر بغداد مشغول به همین کار هستند اما رهبران این ائتلاف میدانند که بخش اصلی مشکل هنوز باقی مانده است. همچنان که تجربه گذشته نشان داده، تشکیل دولت محصول ماهها رایزنی بین احزاب است و همین موضوع در شرایط فعلی نه تنها صادق است بلکه با توجه به تشدد ائتلافها و بروز انشعابها باید انتظار فرآیندی به مراتب پیچیدهتر از گذشته برای تشکیل دولت را داشت. به هر صورت، نتایج انتخابات نشان داد که عراق امروز دیگر مثل گذشته نیست و احزاب نمیتوانند تنها با تکیه بر چهرههای شناخته شده خود امید به پیروزی سیاسی در انتخابات داشته باشند و باید به جای مشاجرات سیاسی به فکر برآورده کردن مطالبات مردم باشند تا رأی آنها را در انتخابات بعدی داشته باشند.