چندي قبل انتشار فيلمي كوتاه از صحبتهاي يك فارغالتحصيل برجسته كه به دليل نيافتن شغل مناسب به جاروكشي روي آورده بود، در فضاي مجازي واكنشهاي فراواني به راه انداخت. آنطور كه گفته شده يك مقام عاليرتبه دولتي با منتشركننده فيلم تماس گرفت و جوياي حال او شد؛ اتفاقي كه هرچند با خلاقيت اين جوان رسانهاي شد، اما حكايت بسياري از جوانان تحصيلكردهاي است كه بهخصوص در مناطق محروم كشور با حداقلترينها زندگي ميكنند. افزايش روزافزون شمار دانشآموختگان در كنار نبود شغل مناسب براي آنها، حالا به يكي از مشكلات اصلي كشور و جوانان دانشآموخته كشور بدل شده است.
در همين زمينه يكي از خبرگزاريها در پي فراخواني براي اطلاع از حال و روز دانشآموختگان به رزومه علمي و تخصصي دانشآموختگاني دست يافته كه بهرغم توان و تخصص بالا شرايط شغلي، مالي و اجتماعي خوبي ندارند.
ازجمله اين افراد دانشآموختهاي است كه اواسط دهه 70 و با رتبه زير 20 در آزمون سراسري رشته هنر پذيرفته و وارد دانشگاه تهران ميشود. اين فرد پس از طي مقطع كارشناسي معماري با معدل عالي بلافاصله در مقطع ارشد پرديس هنرهاي زيبا پذيرفته ميشود و در سال 1383 از پاياننامه ارشد خود دفاع ميكند.
اين دانشآموخته دو سال بعد و با رتبه تكرقمي در آزمون ورودي مقطع دكتري تخصصي معماري در پرديس هنرهاي زيباي دانشگاه تهران پذيرفته ميشود و دكتري خود را نيز اخذ ميكند.
تخصص علمي كه خاك ميخورد
مروري بر سابقه علمي و پژوهشي اين فرد نشان ميدهد كه او تا كنون پنج كتاب تخصصي در زمينه رشته خود تأليف يا ترجمه كرده است و از آنجا كه نميخواست از معرفي نام كتابهايش خودداري ميكنيم. اين دانشآموخته همچنين در رزومه علمي خود نگارش 10 مقاله علمي-پژوهشي و اجراي يك طرح پژوهشي را نيز دارد كه حكايت از تخصص او در رشتهاي است كه در آن دكتري تخصصي اخذ كرده است. او همچنين در كارنامه علمي خود طراحي چند هتلآپارتمان و سازههاي حمل و نقل را نيز دارد كه در دوران دانشجويي برنده جوايز علمي متعددي نيز
شده است.
نمره 84 آزمون زبان دكتري دانشگاه تهران و 7 آزمون زبان آيلتس در كنار تسلط بر نرمافزارهاي تخصصي رشته معماري مثل نرمافزار كورل دراو و اتوكد از ديگر امتيازهاي علمي اين دانشآموخته رشته معماري است. اين محقق جوان در مورد شرايط كنوني زندگي و مشكلاتي كه با آن درگير است، گفت: «به رغم سالها تحصيل و تسلط به رشته تخصصي كه در آن درس خواندهام، هنوز امكان يافتن شغل مرتبط با رشتهام كه در شأن يك دكتر باشد را پيدا نكردهام.»
او افزود: «متأسفانه به همين دليل مجبورم توان و تخصص علمي خود را در قالب اجراي طرحهاي مهندسي و طراحي سازههاي عمراني با قيمت بسيار ناچيز براي برخي شركتهاي خصوصي انجام دهم.»
فرصتي كه دريغ شده است
اين دانشآموخته با تأكيد بر اينكه براي فردي مثل من جايگاه مناسب كاري مقام استادي دانشگاه يا يك شغل در همين سطح است، افزود: «شرايط جذب هيئت علمي بسيار سخت و دچار برخي ابهامهاي غيرقابل باور است كه فرصت پذيرش را از امثال من گرفته است و من مجبورم بهرغم اخذ مدرك معماري در سه مقطع تحصيلي از دانشگاه تهران در بازار آزاد مشغول به كار باشم.»
وي در مورد درآمد و وضعيت معيشت خود نيز گفت: «شايد باورتان نشود اما من در سال 1396 و براي كل سال مبلغي نزديك به 10 ميليون و 800 هزار تومان از شركت خصوصي كه در آن مشغول هستم حقوق گرفتم كه در آن مزايايي چون عيدي، پاداش، بيمه، سنوات، مسكن و... لحاظ نشده است و همه آن به صورت يكجا در پايان سال به من پرداخت شد.»
اين گوشهاي از حكايت جوانان مستعدي است كه به رغم سالها هزينه و تلاش براي گرفتن مدارك عاليه تحصيلي به آرزوهايي كه در سر پروراندهاند، نرسيدند. در واقع دولت و مجلس هم با برطرف نكردن قوانين دست و پاگير كسب و كار، فرصت كارآفريني را از اين افراد گرفته است.