همایش دو روزه «فرصت‌های اقتصادی ایران و اقلیم کردستان عراق » نشان داد دو طرف نه تنها از نظر اقتصادی به یکدیگر نیاز دارند بلکه ظرفیت‌های اقتصادی پساداعش در عراق و سوریه فرصت‌‌‌‌هایی استثنایی برای تهران و اربیل به وجود آورده تا روابط اقتصادی خود را به حداکثر ممکن توسعه دهند؛ تحولی که به صورت طبیعی می‌تواند روابط آسیب‌دیده سیاسی را ترمیم و تقویت کند.
اربیل_ اقلیم کردستان عراق، شهر «اربیل» را باید یک اقیانوس وسیع دانست که شهرک‌های جزیره‌ای زیاد و زیبایی را در خود جای داده است و بزرگی و چهره شهر نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. مرکز اقلیم کردستان عراق روزهای چهار‌‌‌‌شنبه و پنج‌‌شنبه شاهد برگزاری یک همایش بزرگ اقتصادی بین فعالان این حوزه از مناطق مختلف ایران و همچنین اقلیم با میزبانی نچیروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق بود.
پساداعش
هرچند این همایش در نوع خود برای چهارمین‌بار برگزار می‌شد اما به دو دلیل نشست اخیر از اهمیت اساسی برخوردار است، اول اینکه داعش از نظر سرزمینی در عراق شکست خورده و در این کشور کلید بازسازی ناشی از ویرانیهای این گروه تروریستی را زده است.
برآورد می‌شود بغداد برای ترمیم و بازسازی نه تنها ویرانیهای داعش بلکه عقب‌ماندگی‌های سال‌‌‌‌‌ها تحریم غرب و دیکتاتوری صدام حسین نیاز به صد‌‌‌‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد. جواد کریمی، رایزن اقتصادی ایران در کنسولگری با اشاره به شرایط جغرافیایی و تاریخی تأکید می‌کند هیچ کشوری به اندازه ایران ظرفیت و لیاقت حضور در این بازار را ندارد. وی به خبرنگار جوان که تنها خبرنگار اعزامی از تهران به این همایش بود، گفت:« چه به لحاظ داشتن نزدیک به1500 کیلومتر مرز و چه به لحاظ روابط تاریخی و سیاسی در زمان جنگ و پس از جنگ و چه در زمان داعش که ایرانیان همواره بدون تردید در کنار کردهای عراق بوده و به حمایت از آنها آمده‌اند این مسائل یک فرصتی را ایجاد کرده که دست هیچ کشوری نیست. همچنین به موقعیت ژئواستراتژیک بنادر ما در سواحل خلیج فارس و دریای خزر می‌توان اشاره کرد.»
قدرشناسی کردها از حمایت ایرانیان در روزهای سخت در برخورد دوستانه آنها با ایرانی‌‌‌‌‌ها و مواضع مقامات سیاسی اقلیم کاملاً مشخص است. مسعود بارزانی چند بار تأیید کرده: «ایران جزو اولین کشور‌‌‌‌هایی بود که به حمایت اقلیم در مقابل داعش آمد.»
اربیل معبر تجاری ایران به سوریه
اما اربیل در روابط اقتصادی خود با ایران نقش خود را تنها به مرزهای عراق محدود نمی‌داند و مشخص است که مقامات و تجار اقلیم نقش مهمی در کمک به فرآیند بازسازی سوریه برای خود تعریف کرده‌اند. هفت سال جنگ علیه تروریسم باعث خسارت‌های زیادی در سوریه شده و بنابر برآورد اولیه بانک جهانی این کشور بیش از 400 میلیارد دلار برای احیای خود نیاز دارد و این فرآیند حداقل 10 سال زمان می‌برد به همین دلیل این کشور جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاری دارد و طبیعتاً ایران نقش پیشرویی در این زمینه خواهد داشت و اقلیم کاملاً به اهمیت این مسئله آگاه است.
رایزن اقتصادی کشورمان درباره نقشی که اربیل در این زمینه می‌تواند داشته باشد به «جوان» گفت: «این خیلی طبیعی است و اقلیم این نقش را برای خود بدیهی می‌داند و اساساً یکی از مهم‌‌ترین اهداف تأسیس شرکت‌های حمل و نقل مشترک که از اولویت‌های دو طرف است دقیقاً بحث بازسازی سوریه است.»
به صورت سنتی و از گذشته‌های دور اقلیم کردستان به‌ویژه اربیل یک مرکز تجاری و بازرگانی بوده و روحیه مردم شهر اساساً تجاری است. اربیل، برخلاف سلیمانیه که نسبتاً ایزوله است، یک گذرگاه و معبر تجاری بوده است. این شهر در کنار «دهوک» از گذشته خیلی دور بر سر چهارراه تجارت بودند که از غرب به شامات از شرق به ایران، از شمال به عثمانی و ترکیه بوده و از جنوب به موصل و خلیج فارس وصل می‌شود. بنابر گرفته کریمی، حتی استاندار اربیل قبل از شروع سال جدید در سفری به ارومیه و در دیدار با استاندار بر نقش کلیدی که اربیل می‌تواند در فرآیند بازسازی سوریه داشته باشد، تأکید کرده است.
پسا رفراندوم
دومین ویژگی که باعث می‌شود همایش اخیر از دفعات قبلی متفاوت باشد به رفراندوم 25 سپتامبر 2017 بر می‌گردد. بر اثر برگزاری این رفراندوم روابط اقلیم و ایران به سردی گرایید و کاهش یافت. اما حالا با برگزاری این همایش آن هم در سطح عالی و با حضور نچیروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان دو طرف مصمم هستند نه تنها روابط اقتصادی خود را از سر بگیرند بلکه تلاش کنند حداکثر ظرفیت‌های خود را به کار بگیرند.
اعتماد به‌نفس بخش خصوصی ایران
حضور هیئت عالی رتبه ایرانی در اربیل حکایت از عزم و اراده جدی دولت برای حضور فعال در بازار عراق دارد. در این همایش وزیر صنعت، معدن و تجارت، سفیر ایران در عراق، دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق، استانداری‌های همجوار مرزی به همراه استان‌های تهران، اصفهان و همدان به همراه اتاق‌های بازرگانی و به همراه طیف‌های مختلف بخش خصوصی حضور داشتند. آنچه قابل‌توجه بود حضور قابل‌توجه بخش خصوصی برای اولین بار بود که می‌خواستند در بازار عراق یا اربیل فعال شوند و استقبال آنها نشان می‌دهد که این باور و شناخت در بخش خصوصی ایجاد شده که بازار عراق بازار بزرگ و مطمئنی است.
آنها در گفت‌وگو با «جوان» با ابراز علاقه‌مندی برای حضور در بازار عراق و رونق دادن به تولید و کار ایرانی از تحرکات گسترده دولت در «ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران، عراق و سوریه» به ریاست «حسن دانایی‌فر» که پیش از این نیز سفیر ایران در عراق بوده و به زبان عربی و کردی کاملاً مسلط است ابراز رضایت کرده و با اعتماد به نفس می‌گفتند اگر دولت حمایت کند و موانع را بردارد در بازار بزرگ و رقابتی همسایه غربی خاکریز‌های اقتصادی را یکی پس از دیگری فتح خواهند کرد. هرچند نگرانی‌‌‌‌های آنها زیاد بود اما بیش از هر چیز نگران بودند بحث‌‌‌‌ها و گفت‌وگوهای گسترده دو‌جانبه و چندچانبه مهمی و سازنده بین طرفین به‌ویژه در رابطه با مشکلات «معاملات بانکی» و «ترانزیت» در حد حرف بماند و به مرحله اجرا نرسد.
با سلام
