احمد محمدتبريزي
سردمداران حكومت بعث از همان روزهاي نخستين شروع جنگ، استفاده از سلاح‌هاي شيميايي را در دستور كارشان قرار دادند و با استفاده گسترده از گاز اعصاب، گاز تاول‌زا و گازهاي عامل خون به جنايت زيادي دست زدند. اين جنايات آنها در سكوت جوامع بين‌المللي صورت مي‌گرفت؛ همان دولت‌هايي كه اكنون به صرف يك ادعا سوريه را موشك‌باران مي‌كردند. در صورتي كه بعثي‌ها در طول دوران دفاع مقدس دامنه حملاتشان فقط به مردم ايران معطوف نشد و از سلاح‌هاي شيميايي براي سركوب مردم خودشان نيز استفاده كردند. اين سلاح‌هاي شيميايي از كشورهاي اروپايي تأمين مي‌شد و جامعه جهاني در طول سال‌هاي مداومي كه عراق از گاز شيميايي استفاده مي‌كرد واكنش جدي و بازدارنده‌اي جهت ممنوعيت استفاده از اين سلاح‌ها نشان نداد. بنا بر آمار، رژيم بعثي عراق 572 مرتبه به ايران حمله شيميايي كرد و جان هزاران انسان را گرفت. «اسدالله محمدي» از جانبازان شيميايي جنگ تحميلي در گفت‌وگو با «جوان» زواياي تازه‌اي را از جنايت صدام و هم‌پيمانانش برايمان مي‌گشايد و از تبعيض غربي‌ها در مواجهه با حملات شيميايي ايران و سوريه مي‌گويد.
شما در چه سالي و كدام عمليات در معرض گازهاي شيميايي عراق قرار گرفتيد؟
من 21 دي ماه سال 1365 در منطقه شلمچه و انجام عمليات كربلاي5 از ناحيه ريه، چشم و پوست شيميايي شدم. بعد از آن مرا به بيمارستان انتقال دادند و 40 روز در تهران بستري بودم. درمان ادامه داشت تا اينكه در سال 81 تنگي نفسم شديد شد و براي ادامه درمان به آلمان اعزام شدم. آنجا تنگي كه در ريه ايجاد شده بود را باز كردند و استند گذاشتند. چون استند بايد عوض شود تا الان چند بار براي تعويضش رفته‌ام.
شما زمان جانبازي چند سال داشتيد؟
من 23 سال داشتم و در اوج جواني‌ام شيميايي شدم.
لحظه استنشاق گاز شيميايي به شما و ديگر رزمندگان چه گذشت؟
چند هواپيما در منطقه حاضر شدند و بمب‌هاي جنگي و شيميايي زدند. شيميايي چون گاز است امكان ديده شدن ندارد ولي از روي بويي كه در فضا پخش مي‌شود، قادر به تشخيص نوع گاز بوديم. هواپيماهاي دشمن در منطقه عملياتي گاز خردل زدند كه بويي شبيه سير داشت. بوي سير در تمام منطقه پخش شد و ما فهميديم كه عراق از عامل شيميايي استفاده كرده است. پيش از عمليات‌ها در آموزش‌ها با بوي گازهاي شيميايي آشنا شده بوديم و نحوه استفاده از ماسك را به ما آموزش داده بودند. زماني كه بو را استشمام كرديم سريع از ماسك استفاده كرديم ولي چند دقيقه بعد اثراتش مثل سرفه، تنگي نفس، به خاطر اثري كه روي چشم مي‌گذارد ريختن اشك از چشم و بيني و بي‌حالي و بي‌رقمي خود را نشان داد. ما را سريع به اورژانس منتقل كردند. اگر زود رسيدگي شود اثر پوستي‌اش تا اندازه زيادي از بين مي‌رود. از اورژانس به خط دوم كه يك حمام صحرايي در آن وجود داشت، منتقل شديم. زمستان بود و آب بسيار سردي داشت. با داد و فرياد زير دوش آب سرد رفتيم و اثر پوستي‌اش تا مقدار زيادي از بين رفت. هرچند بعضي از رزمندگان كه تحمل آب سرد را نداشتند وقتي به بيمارستان منتقل شدند با مشكلات بيشتري نسبت به ما مواجه شدند. در آموزش‌ها به ما گفته بودند براي كم كردن اثرات پوستي در چند ساعت اول بايد دوش گرفت وگرنه اثرات پوستي‌اش باقي مي‌ماند، تاول مي‌زند و يك لايه پوست از بدن جدا مي‌شود. برخي از دوستان همين مشكلات را داشتند و پوستشان عفونت مي‌كرد و به خاطر عوارض جانبازي شيميايي به شهادت رسيدند.
با وجود اينكه شما اين كارها را انجام داديد باز عوارض بخش‌هاي ديگر بدنتان را درگير كرد؟
بيشتر روي ريه اثر گذاشت. من آسيب پوستي‌ام كم بود و قسمت‌هايي كه به خاطر سختي و سردي آب به‌خوبي نشسته بودم باقي مانده بود. زانو و زيربغل‌هايم تاول زده بود. كساني كه اين آب سرد را تحمل نكرده بودند تمام بدنشان پر از تاول شده بود. عامل خردل بيشتر روي چشم و ريه تأثير دارد با اين حال به پوست هم آسيب مي‌رساند.
در منطقه‌اي كه شما حضور داشتيد افراد ديگري هم جانباز شدند؟
منطقه خيلي گسترده بود. ما يك يگان بوديم كه فقط دوستان خودمان را مي‌ديديم ولي در منطقه نفرات ديگري از استان‌هاي ديگر هم بودند و تعداد نفرات زياد بود. ما الان هزاران جانباز شيميايي داريم كه پرونده دارند و در حال درمان هستند. دست‌يافتن به آمار شهداي سلاح شيميايي سخت است ولي شنيده‌ام حدود 8 هزار نفر از شهداي ما مربوط به شهداي شيميايي هستند.
عراقي‌ها اولين بار چه زماني از بمب شيميايي عليه رزمندگان ايراني استفاده كردند؟
طبق شنيده‌هايم آن اوايل خيلي محدود استفاده مي‌كرد. اولين بار سال 62 عراق خيلي محدود در يك منطقه چند گلوله شيميايي استفاده كرد ولي ميانه و اواخر جنگ مخصوصاً سال 64 به بعد بمباران شيميايي گسترده‌اي را عليه مردم ايران انجام داد. منطقه عملياتي كربلاي4 و 5 و والفجر8 به صورت خيلي گسترده‌اي مورد هجوم گازهاي شيميايي دشمن قرار گرفت. در موزه صلح گفته شده عراق دو سوم سلاح‌هاي شيميايي را در 18 ماه آخر جنگ استفاده كرد. حملات شيميايي اوايل جنگ خيلي كمتر بود و برخورد نكردن با عراق، صدام را جهت استفاده از سلاح‌هاي شيميايي جسور كرد.
با توجه به اتفاقاتي كه افتاد، جامعه جهاني چه واكنشي به حملات دولت بعث عراق نشان داد و آيا سر و صدايي كه امروز بابت حملات شيميايي در كشور سوريه به راه انداخته‌اند را آن زمان جهت حملات شيميايي عراق داشتند؟
متأسفانه هيچ اقدام بازدارنده‌اي براي جلوگيري از حملات شيميايي عراق انجام ندادند. هر بار عراق شروع مي‌كرد و حمله شيميايي داشت ايران هم به سازمان ملل شكايت مي‌كرد. در موزه صلح فيلمي هست كه مأموران سازمان ملل از نزديك منطقه‌اي كه مورد حمله قرار گرفته را مي‌بينند و از خاك آلوده نمونه مي‌گيرند يا بمب‌هاي عمل نكرده را مي‌بينند. گزارش و عكس تهيه مي‌كنند ولي متأسفانه شوراي امنيت سازمان ملل هيچ عكس‌العملي نشان نمي‌دهد. به همين خاطر هر چه به پايان جنگ نزديك مي‌شويم عراق بيشتر از سلاح شيميايي استفاده مي‌كند. اگر شوراي امنيت سازمان ملل عكس‌العمل نشان مي‌داد عراق در اين سطح گسترده از سلاح‌هايي شيميايي استفاده نمي‌كرد. وقتي مأمورانشان مي‌آمدند و با دستگاه‌هايشان از خاك نمونه‌برداري مي‌كردند و به آزمايشگاه مي‌فرستادند با چشم خودشان مي‌ديدند چه بلايي بر سر مردم ايران آمده ولي نمي‌خواستند عكس‌العملي نشان بدهند. همينطور زماني كه صدام دستگير شد اجازه ندادند اين موضوع در دادگاه صدام مطرح شود. چون اگر مطرح مي‌شد صدام اعتراف مي‌كرد كه كشورهاي اروپايي سلاح‌هاي شيميايي را در اختيارش گذاشته‌اند و آن كشورها بايد جواب كارشان را مي‌دادند. در اصل مي‌توان گفت نخواستند كاري انجام شود و مانع حملات عراق شوند.
گويا آلمان و فرانسه بيشترين سلاح را به حكومت وقت عراق مي‌دادند؟
كشورهاي اروپايي بيشترين كمك را به صدام براي حملات شيميايي به ايران كردند. خيلي از كشورها در تجهيزات نظامي به عراق كمك كردند و كشورهاي اروپايي در تأمين سلاح‌هاي شيميايي صدام نقش زيادي داشتند.
آيا پس از اين حملات ما تلاش ديپلماتيك براي نشان دادن مظلوميت خودمان و محكوم كردن عراق داشتيم؟
رسانه‌هاي غربي خيلي قوي هستند و اجازه ندادند اين صدا به گوش جهانيان برسد. همچنين هرجايي كه ايران قصد پيگيري داشت نخواستند به نتيجه مطلوب برسد. الان هم گاهي پيگيري مي‌كنند ولي آنطور كه مي‌خواهند نتيجه لازم را نمي‌گيرند.
پس دلسوزي‌اي كه براي مصدومان شيميايي كشورهاي ديگر دارند يك ژست ظاهري و يك دروغ است؟
اين كارها همه حرف است. فيلم مستندي را چندي پيش شبكه 4 نشان مي‌داد كه يك امريكايي كه در جنگ بوده اعتراف مي‌كرد كه در جنگ به عنوان يك مستشار به نيروهاي صدام كمك كرده تا عراق از اين سلاح‌ها استفاده كند. وقتي اينها خودشان اعتراف مي‌كنند به عنوان مستشار نظامي به صدام كمك كرده‌اند چه كسي مي‌آيد دادگاه تشكيل دهد و اين كشورها را محكوم كند. حرف‌هايي كه امروز به منظور دفاع از مردم سوريه مي‌زنند دروغ است. كاربرد سلاح‌هاي شيميايي طبق پروتكل 1925 ژنو ممنوع است. اين پروتكل جديد هم نيست و اگر كسي از سلاح‌هاي شيميايي استفاده كرد بايد مجازات شود. در دفاع مقدس مثل روز براي همه روشن بود كه عراق عليه ما از سلاح شيميايي استفاده كرده ولي نخواستند اين قضيه پيگيري شود.
حتي زماني كه عراق مناطق غيرنظامي را بمباران شيميايي مي‌كرد دول غربي واكنشي نشان ندادند؟
عراق سلاح‌هاي شيميايي را فقط عليه رزمندگان استفاده نكرد و در شهرها هم استفاده كرد. نمونه‌اش شهر سردشت است كه در يك روز هفت بمب شيميايي را به شهر 12 هزار نفري سردشت مي‌زند و حدود 120 نفر شهيد و صدها نفر مصدوم مي‌شوند. يا روستاهاي مناطق مرزي مثل روستاهايي از سر پل ذهاب به نام زرده و ديره كه بمب شيميايي در يك مجلس عروسي مي‌زند و 270 نفر را شهيد مي‌كند. شلمچه هم شهر خود عراق بود كه در يك روز حدود 5 هزار نفر كشته مي‌شوند. اينها مثل روز روشن است و اگر در كشور سوريه حرفي مي‌زنند و به دنبال محكوم كردن حملات شيميايي هستند قبل از آن بايد به وضعيت حملات شيميايي عراق عليه ايران رسيدگي كنند. اين همه جانباز شيميايي را زمان جنگ براي مداوا به كشورهاي اروپايي بردند و خودشان از نزديك وضعيت اين جانبازان را ديدند ولي متأسفانه كاري نكردند عراق از سلاح شيميايي استفاده نكند.
پزشك‌ها و پرستارهاي كشور آلمان كه شما را مداوا مي‌كردند نسبت به جانبازي و مصدوميت شيميايي شما چه واكنشي نشان مي‌دادند؟
در بيمارستان پزشك‌ها و پرستاران كاري به مسائل پيش آمده ندارند. زمان جنگ بچه‌هايي كه تازه شيميايي شده بودند و بدنشان آسيب ديده بود را مي‌ديدند ولي نمي‌گذاشتند اين موضوع به گوش مردم كشورهاي ديگر برسد. الان هم همينطور است و فقط پزشك و پرستار مي‌دانند و روي كارهاي تحقيقاتي و آزمايشگاهي خودشان تمركز دارند.
ژاپني‌ها پس از حملات امريكايي‌ها فعاليت‌هاي رسانه‌اي گسترده‌اي در جهان انجام دادند و تا حدودي توانستند توجه مردم دنيا را نسبت به جنايت امريكايي‌ها جلب كنند چرا ما نمي‌توانيم صداي مظلوميت بحق‌مان را به گوش مردم ديگر كشورهاي جهان برسانيم؟
ما متأسفانه در اين قضيه ضعيف عمل كرده‌ايم. خودم چند سال پيش براي شركت در مراسمي به هيروشيماي ژاپن رفته بودم. وقتي در جلسات با آنها صحبت مي‌كرديم مشخص بود خيلي از بمباران شيميايي ايران اطلاع ندارند. درست است كشورهاي قدرتمند اجازه ندادند اين حملات شيميايي پيگيري شود ولي خودمان هم در اين زمينه كوتاهي كرده‌ايم و فعاليت مناسبي نداشته‌ايم. رسانه‌ها بايد براي دادن اطلاعات بيشتر به مردم خودمان هم فعاليت‌هاي بيشتري داشته باشند و هنوز در كشور خودمان هم بسياري نمي‌دانند چه جنايت‌هايي در حق رزمندگان دفاع مقدس شده است.
