وزیر خارجه ایران که در روزهای اخیر متناوباً به مقامات اروپا و امریکا درباره خروج احتمالی واشنگتن از برجام هشدار داده، بار دیگر این مسئله را گوشزد کرد و گفت که یا همه برجام می ماند یا هیچ چیز. چین و روسیه هم توافق كردند جلوی تلاشها برای تخریب توافق هستهای ایران را بگیرند. وزیر خارجه روسیه گفته كه مسکو با همه تلاشها برای بازنگری در توافق هستهای با ایران مقابله خواهد کرد.
تنها 18 روز دیگر تا ضربالاجل رئیسجمهور امریکا برای بازنگری در توافق هستهای ایران و 1+5 برجام باقی مانده، روسیه و چین بار دیگر مخالفت خود را با تحركات غرب برای تغییر مفاد برجام اعلام كردند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز دوشنبه در نشست مطبوعاتی مشترک با وانگیی، وزیر خارجه چین در پکن گفت:«رویکرد منسجم روسیه و چین در حفظ همسویی با موافقتنامههای بینالمللی، نقشی بسیار مهم را در تقویت ثبات جهانی ایفا میکند. از آنجا که توافق هستهای ایران در شورای امنیت تأیید شده است، امکان بازنگری در آن وجود ندارد؛ در غیر این صورت، این موضوع موجب نقض چیزی میشود که دیپلماسی بینالمللی در مرحله اخیر به آن رسیده است». به گزارش اسپوتنیك، دو طرف در این دیدار تأکید کردند موضع واحدی در قبال برجام دارند و مخالف هرگونه اقدام برای اصلاح توافق هستهای هستند. لاوروف تأکید كرد كه مسکو با همه تلاشها برای بازنگری در توافق هستهای با ایران مقابله خواهد کرد. روسیه و چین مخالف بازنگری در برجام هستند و بارها نسبت به فشارهای امریکا برای اصلاح مفاد آن هشدار دادهاند. روسیه پیشتر گفته بود كه مسكو، با تحركات اروپا و امریکا علیه برجام همراهی نخواهد كرد. به نوشته اینترفکس، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روز دوشنبه با حمایت از توافق هستهای ایران اعلام کرد:«توافق هستهای ایران را نمیتوان جایگزین کرد و باید تمام طرفها بر آن نظارت کنند. رئیسجمهور پوتین نیز برنامهای برای دیدار با امریکا در خصوص برجام ندارد.»
توافق روسیه و چین برای مقابله با تغییرات در برجام، در حالی است كه مقامات امریکایی مدعی هستند به پیشرفتهای قابلتوجهی با اروپا بر سر اصلاح برجام دست پیدا كردهاند. به گزارش شبكه راشاتودی، وزارت خارجه امریکا روز دوشنبه با صدور بیانیهای به نقل از یک مقام ارشد که خواست نامش فاش نشود، گفت که از ژانویه گذشته تاکنون در حال مذاکره با سه کشور اروپایی هستیم و توانستیم به پیشرفتهای قابلتوجهی دست پیدا کنیم اما هنوز به نتیجه نرسیدهایم. در هفتههای اخیر كشورهای اروپایی از جمله فرانسه، انگلیس و آلمان تلاش كردهاند با همراه كردن دیگر اعضای اتحادیه اروپا برای اعمال تحریمهای جدید علیه ایران، ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد كنند. اروپاییها هرچند بر سر برخی مسائل از جمله مخالفت با برنامه موشكی و رفتارهای منطقهای ایران با امریکا همسو هستند، اما از كلیت برجام حمایت و سعی میكنند واشنگتن را به ادامه تعهدات در برجام مجاب كنند.
امانوئل ماكرون، رئیسجمهور فرانسه دیشب به امریکا سفر كرد تا با ترامپ بر سر برجام دیدار و گفتوگو كند اما او پیش از این گفته بود كه امید ندارد بتواند رئیسجمهور امریکا را به ماندن در برجام متقاعد كند. ماكرون تأکید كرده بود كه جایگزینی برای توافق هستهای ایران وجود ندارد. آنگلا مركل، صدراعظم آلمان هم قرار است در روزهای آینده با ترامپ دیدار كند. مركل، یكشنبه شب در مصاحبه با رسانه اسرائیلی، از برجام دفاع كرد. مركل در گفتوگو با یك كانال تلویزیونی رژیم صهیونیستی، درباره اختلاف نظرش با نخستوزیر اسرائیل درباره برجام گفت:«مسئلهای که در مورد آن اختلاف نظر داریم این است که بهترین راه مهار آن چیست. نخستوزیر نتانیاهو معتقد است که توافق اتمی با ایران امنیتی که اسرائیل را میخواهد، برآورده نمیکند. ما معتقدیم که این توافق، هرچند بینقص نیست، اما بهتر از این است که هیچ توافقی در کار نباشد. ما به بحث در این باره ادامه خواهیم داد، اما آلمان از نزدیک نظارت خواهد داشت تا از عمل به توافق اطمینان حاصل کند». اروپاییها تلاش میكنند امریکا را به ماندن در برجام متقاعد كنند اما ترامپ مدعی است كه این توافق نواقص زیادی دارد كه باید اصلاح شود، در غیر این صورت لزومی برای ماندن واشنگتن در برجام وجود ندارد. به نظر میرسد، با توجه به گفتههای مقامات امریکایی، واشنگتن در 12می، زمان پایان مهلت تعیین شده، از برجام خارج شود. ترامپ مدعی است كه برجام منافعی برای واشنگتن در پی نداشته است و اگر اصلاح نشود بار دیگر تعلیق تحریمهای ایران را امضا نخواهد كرد. ترامپ توقف برنامه موشكی ایران، نظارت دائمی بر تأسیسات هستهای و دسترسی فوری بازرسان بینالمللی به تمامی مکانها و تأسیسات ایران را شروط واشنگتن برای ماندن در توافق هستهای اعلام كرده است؛ شروطی كه مقامات ایرانی با آن مخالفت كرده و گفتهاند با توجه به اینكه برنامه موشكی ایران تنها جنبه دفاعی دارد، به هیچ وجه قابل مذاكره نیست. ادعای ترامپ برای توقف برنامه موشكی ایران درحالی است كه امریکا در سالهای اخیر صدها میلیارد دلار تسلیحات پیشرفته به كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس صادر كرده است، تا متحدانش بازدارندگی در برابر ایران را افزایش دهند.
ظریف: یا همه یا هیچ
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، باردیگر درباره عواقب خروج امریکا از برجام هشداد داد و دیروز در توئیتی با اشاره به سخنان رئیسجمهور فرانسه، نوشت:«رئیسجمهور ماکرون درست میگوید که هیچ طرح جایگزینی برای برجام وجود ندارد. یا همه یا هیچ». وزیر خارجه ایران نوشت:«رئیسجمهور امریکا باید اجرای تعهدات ایالات متحده در برجام را آغاز کند». ظریف تأکید كرد كه رهبران اروپایی نه تنها باید ترامپ را به ماندن در توافق هستهای تشویق کنند، بلکه مهمتر از آن [وی را] به آغاز اجرای همراه با حسننیت بخش [مربوط به] خود تشویق کنند. ظریف پیشتر گفته بود كه نه بندی به برجام اضافه و نه از آن كم میشود. وزیر خارجه ایران، همچنین در مصاحبهای كه در پایگاه المانیتور منتشر شد، درباره گزینههای ایران در صورت خروج امریکا از برجام گفت:«جدیترین گزینه تهران در صورت خروج امریکا از برجام، از سرگیری بسیار پیشرفتهتر برنامه هستهای است». وی افزود:«صرف حضور ایالات متحده در توافق کافی نیست. ایالات متحده باید عضوی فعال و دارای حسن نیت در توافق باشد، اما اینطور نیست. دستکم از زمانی که رئیسجمهور ترامپ وارد کاخ سفید شده است». ظریف نوشت: « دولت امریکا هرگز به تعهداتش در برجام عمل نکرده و خروج امریکا از برجام هم تأثیر چندانی بر اقتصاد ایران نخواهد داشت.»
ظریف گفته: «دولت ترامپ هیچگاه در برجام نبوده است. آنها در 15ماه گذشته سعی کردند مطمئن شوند که ایران از منافع اقتصادی برجام بهرهمند نشود بنابراین هر کاری که آنها طی سه هفته آتی میکنند، تفاوتی با گذشته نخواهد داشت». در 16 ماه گذشته از زمان اجرای برجام، مقامات ایرانی بارها گفتهاند که ایران از منافع برجام منتفع نشده و این توافق تقریباً هیچ دستاوردی برای ایران نداشته است و کارشکنی امریکا در مسیر اجرای برجام، مانع از مبادلات تجاری کشورها با ایران می شود. مقامات ایران در ماههای اخیر بارها نسبت به خروج احتمالی امریکا از برجام هشدار داده و گفتهاند كه در صورت خروج امریکا در مدت زمان كوتاهی برنامه غنیسازی را با سرعت بیشتری از گذشته از سر میگیرند.
ظریف، همچنین در مصاحبه با روزنامه نیویورکر درباره گزینههای دیگر ایران در صورت خروج امریکا از برجام نیز گفت: آخرین گزینه ایران این است که میتواند تصمیم به خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای بگیرد، اما تهران هنوز تصمیمی درباره اینکه باید کدام یک از گزینهها را انتخاب کند، نگرفته است.
عراقچی: در قرارداد بدون سود نمیمانیم
سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران هم روز دوشنبه در گفتوگو با روزنامه «آفتنپوستن» نروژ درباره نقض برجام از سوی امریکا گفت: ایران آماده است برنامه هستهای خود را دوباره از سر بگیرد. عراقچی در این گفتوگو با طرح این سؤال که چرا باید در قراردادی بمانیم که سودی برای ما ندارد، در پاسخ به سؤال این روزنامه مبنی بر اینکه این وضعیت باعث وارد آمدن خسارات مالی زیادی به ایران خواهد شد و چگونه خسارات ناشی از خروج از برجام در برابر مزایای حفظ توافق متوازن میشود، اظهار داشت: ما همه محاسبات خود را انجام دادهایم. جنبه اقتصادی برجام مهم است، اما جنبه امنیتی برجام نیز اهمیت زیادی دارد و لازم است مورد توجه قرار بگیرد. ایران در ارزیابی مزایای اقتصادی، سیاسی و امنیتی برجام بسیار دقیق و خردمندانه عمل خواهد کرد.