هر چند بايد گفت خروج بخشي از نيروهاي جوان يك كشور به قصد ادامه تحصيل در همه دنيا مرسوم است، اما آنچه قابل اهميت بوده بازگشت اين افراد به كشور است. مسئله نگرانكننده اين است، عمده دانشجويان ايراني كه براي ادامه تحصيل ميروند ديگر بر نميگردند و آمار بازگشت هر ساله كمتر از قبل ميشود.
بررسي مشترك مؤسسه آموزش بينالمللي و مؤسسه آموزشي و فرهنگي امريكا، وابسته به وزارت آموزش ايالاتمتحده نشان ميداد، در سال 2013 بيش از 10تا 16هزار دانشجوي ايراني در اين كشور مشغول به تحصيل بودند. اما نكته حائز اهميت، افزايش تعداد دانشجويان ايراني در سالهاي بعد بود. بهطوريكه، تعداد دانشجويان ايراني در اين كشور، در مقايسه با سال تحصيلي 2011 تا 2012، بيش از 25درصد افزايش يافت. همچنين اواسط سال 2016 بود كه انستيتو بينالمللي آموزش امريكا به عنوان يك نهادي رسمي كه سالانه تعداد دانشجويان خارجي شاغل به تحصيل در اين كشور را اعلام ميكند، تعداد دانشجويان ايراني شاغل به تحصيل در امريكا را طي سالهاي 2016 - 2015 پس از انقلاب اسلامي يك ركورد بيسابقه معرفي كرد. اكنون نيز برخي آمار حكايت از اين دارد، بسیاری از دانشجويان ايراني دوره دكترا در امريكا پس از اتمام تحصيل، به كشور خود بر نميگردند. تأكيد بر اينكه ايرانيها ماندگارترين دانشجويان امريكا هستند. اين در حالي است كه هند با 89درصد، چين 88درصد، كره جنوبي 65درصد، تركيه 64درصد، تايوان 63درصد، كانادا 59درصد، مكزيك 52درصد، ژاپن 50درصد و تايلند با آمار 28درصدي پس از ايران قرار دارند. گفته ميشود، درصد قابل توجهی از دانشجويان ايراني ترجيح ميدهند كه در صورت پيداكردن شغل مناسب در امريكا باقي بمانند.
به رغم نگرانيها در زمينه خروج دانشجويان نكته غمگين اين است كه در دانشگاههاي سراسر دنيا تلاشهاي بسياري براي ماندگاري اين دانشجويان صورت ميگيرد، در حالي كه در زمينه به كارگيري و ايجاد اشتغال براي آنها در داخل اقدام تأثيرگذاري صورت نميگيرد؛ چراكه دانشجويان فكر ميكنند در ايران امنيت شغلي ندارند و تا وضعيت اشتغال درست نشود، همين شرايط ادامه خواهد داشت. حال آنكه سالانه تعداد زيادي از فارغالتحصيل دانشگاهي نيز به جامعه بيكاران كشور اضافه ميشوند و همين باعث ميشود تا دانشجوياني كه به خارج از كشور ميروند در صورت امكان زندگي و اشتغال، به رغم دردغربت، همانجا را براي زندگي دائمي انتخاب كنند!